In de rafelranden van Summer Darkness
Een kritische, antifascistische noot
Utrecht, 28 juli 2012
In de rafelranden van Summer Darkness;
Een kritische, antifascistische noot
Voor de tiende keer vind dit jaar in Utrecht het Summer Darkness-festival plaats, het kan u nauwelijks ontgaan zijn. Jubelende artikelen in lokale kranten en op websites kondigen de viering van de gothic en Dark Wave subcultuur aan. Utrecht kleurt tegelijk bont en zwart in het weekend van 28 juli. In de vooraankondigingen en besprekingen van de bands die zullen optreden, ontbreekt echter een kritische noot. Zoals in vrijwel elke subcultuur, bewegen zich ook in de rafelranden van de Dark Wave omstreden elementen. De fascinatie voor de ‘Dark Side’ van het leven leidt soms naar de meest duistere tijden in de menselijke geschiedenis.
Al enige jaren leggen antifascistische onderzoekers de vinger op een gevoelige plek, namelijk de verheerlijking van het nationaal-socialisme tijdens Summer Darkness. Hiervoor hoef je maar de zoekterm Summer Darkness in te voeren op de website van het tijdschrift Alert!, zie www.alertafa.nl (1)
De reacties vanuit de Dark Wave-scene zijn dan ook niet van de lucht en komen grofweg neer op dat kunstvormen per definitie a-politiek zijn. Volgens de redactie van Alert! is dat een grove misvatting; kunst is door totalitaire regimes altijd ingezet om politieke denkbeelden te propageren, salonfahig te maken of langzaam in het dagelijks leven te incorporeren. Op dat niveau is dat natuurlijk niet aan de orde op Summer Darkness, maar dat laat onverlet dat een kritische noot op haar plaats is.
Zoals over de Duitse eenmansband Triarii (2). Op de openingspagina van hun website valt direct de disclaimer op: “Wij staan niet achter het gebruik van onze muziek voor wat voor ideologisch of politiek gemotiveerd doel of publicatie dan ook.” Je kan je afvragen waarom zoiets benadrukt moet worden? Kennelijk lopen rechtsextremisten, antisemieten en/of Derde Rijk-aanhangers weg met hun muziek en teksten?
Dat is niet vreemd als je luistert naar het album ‘Ars Militaria’ (2005). Daar wordt in het nummer ‘Der Verwundete’ een ode gebracht aan de nationaalsocialistische beeldhouwer Arno Breker. En de schrijvers van het liedje ‘Son of the Sun’ zijn geïnspireerd door het gelijknamige boek van Hitler-esotericus en antisemiet Savitri Devi. In het nummer ‘Marche du Capitalisation’ is een toespraak van de Franse maarschalk Petain te horen, zoals bekend tijdens de Tweede Wereldoorlog de baas tijdens het met de nazi’s collaborerende Vichy-regime.
Op de cd ‘Piece Heroique’ uit 2006 staat wederom een ode aan de nazi-beeldhouwer Breker, dus daar heeft Triarii echts iets mee zo lijkt het. In 2008 brengt Triarii de cd ‘Muse in Arms’ uit, waarop in het nummer ‘Fatalist’ een speech uit de nationaal-socialistische propaganda-film ‘Ein Lied vom Stahl’ uit 1940 te horen is. In het nummer ‘Wir kommen wieder’ wordt een sample gebruikt dat volgens sommige bronnen afkomstig is uit een uitzending van de nazistische Werwolf-zender. Hoe dan ook, de leus ‘Wir kommen wieder’ is nogal eens te horen op demonstraties van neonazi’s in Duitsland (en soms in Nederland) en is bekende retoriek op fascistische webfora zoals het internationale Stormfront.
In 2011 brengt Triarii het album ‘Exile’ uit, waarin wederom wordt teruggegrepen op een nationaal-socialistische propaganda-film. In het nummer ‘Stadt der Jugend’ wordt een citaat van Baldur von Schirach, destijds Reichsleiter van de Hitlerjeugd, gebruikt, die hij eerder uitsprak in de film ‘Der Marsch zum Fuhrer’, een titel die ook al niets aan de verbeelding overlaat. De titel ‘Stadt der Jugend’ verwijst overigens naar de plaats Landsberg am Lech, waar Adolf Hitler en zijn rechterhand en plaatsvervanger Rudolf Hess hebben vastgezeten en waar het beruchte boek ‘Mein Kampf’ is geschreven.
Enig bandlid Christian Erdmann schrijft op de cd dat die is opgenomen in het ‘Triarii-hoofdkwartier Landsberg am Lech’. Zwarte humor? Als je alle elementen die Triarii gebruikt en aanhaalt bekijkt, dan kun je er niet aan ontkomen dat het fascistische esthetiek ademt. Marsritmes, speeches en met veel bombast zet Triarii een sfeer neer van oorlog, fatalisme, verval, vernietiging en, uiteindelijk, een nieuw begin, een wedergeboorte. Die bereikt kan worden door kracht, overgave en discipline. Triarii zegt dat het gehele project een kunstvorm is. De band laat echter, door alle verwijzingen naar het Derde Rijk, bitter weinig ruimte over voor een eigen interpretatie. Triarii beoogt je mee te voeren naar een fascistische, esthetische wereld.
De redactie van Alert! vindt het nodig deze kritische noot te plaatsen. De Dark Side / Summer Darkness zou een mooiere plek zijn zonder dit soort nationaal-socialistische dwaallichten. Summer Darkness heeft dit niet nodig.
Redactie Alert!
alertafa@xs4all.nl + www.alertafa.nl
(1): Eerdere artikelen van Alert! over Summer Darkness:
http://afa.home.xs4all.nl/alert/3_11/darkness.html
http://afa.home.xs4all.nl/alert/3_14/tivoli.html
http://afa.home.xs4all.nl/alert/3_11/3_11.html
http://afa.home.xs4all.nl/alert/3_13/dornbusch.html
http://afa.home.xs4all.nl/alert/3_12/si.html
(2): Eerdere publicaties van Alert! over Triarii:
http://afa.home.xs4all.nl/alert/2_13/darkness.html
http://afa.home.xs4all.nl/alert/3_13/muziekfront.html