De noodzaak van de strijd tegen Zwarte Piet
Er zijn witte mensen die zeggen: ‘De strijd tegen Zwarte Piet is niet belangrijk’. Ze zeggen: ‘Heb je niks beters te doen? Ga strijden tegen echt racisme’. Ze zeggen: ‘Waarom maak je je niet druk om… [vul maar in]’. Dat dus. Dat zeggen veel witte mensen. Witte zogenaamd linkse mensen, om precies te zijn.
Tegen hen zeg ik: wie denken jullie wel dat jullie zijn om te bepalen dat de strijd tegen Zwarte Piet onbelangrijk is? Dat mensen maar beter wat anders kunnen gaan doen? Komen jullie kinderen huilend thuis omdat ze op school weer voor Zwarte Piet zijn uitgescholden? Moeten jullie je kinderen uitleggen dat dat racisme is, en niet ‘gewoon’ pesten en plagen? Wanneer dringt het tot jullie botte koppen door dat jullie het voorrecht hebben om het niet belangrijk te hoeven vinden omdat jullie er geen last van te hebben? Wanneer ga je inzien dat je voor zwarte mensen zit uit te maken wat voor hen belangrijk moet zijn? Puur superioriteitsdenken. Witte mens weet het beter.
Dit zijn geen mensen die voor Zwarte Piet zeggen te zijn. Alleen, ze vinden het ‘geen prioriteit’ en ze vinden het ‘gezeur’. Dit komt van mensen die doen alsof ze vrienden of kameraden zijn. Zo tegen racisme! Zo bezig met een zogenaamd linkse strijd. Maar wel alleen een witte linkse strijd en al die zwarte mensen die Zwarte Piet weg willen hebben, die staan dat maar in de weg. Maar wat is volgens deze witte mensen dan wel echt racisme en het bestrijden waard? Etnisch profileren? Discriminatie op de arbeidsmarkt? Lagere schooladviezen voor zwarte kinderen? Hatelijk geschreeuw en gescheld? Racistisch geweld? Apartheid? En waar denken ze dan dat dat vandaan komt? Komt racisme zomaar uit de lucht vallen? Waar komen de denkbeelden die aan al dat racisme ten grondslag liggen toch vandaan? Zou het kunnen komen doordat witte mensen altijd maar is ingeprent dat zwarte mensen minderwaardig zijn? Slaafs? Dommig? Grappig? Kwaadaardig? Niet serieus te nemen? Hee…, dat lijkt Zwarte Piet wel!
Ik schreef al vaker: racisme begint met beeldvorming. Het begint met het bespotten van mensen om hun uiterlijke kenmerken. Het begint met een karikatuur van hen maken, hen ontmenselijken. En alsof de ontkenning van dit mechanisme nog niet genoeg is, volharden vele van deze linkse witte mensen ook nog eens in koloniaal taalgebruik. Dit zijn van die mensen die maar doorgaan en doorgaan met je tijd verspillen met oeverloze drogredendiscussies om het woord ‘blank’ te mogen blijven gebruiken. Ook gezeur, als je daarover begint, volgens hen. Want ‘we zijn toch niet wit?’ ‘Kijk eens, papier is wit, ik maak er een foto van met mijn vinger erbij, die is niet wit. Dus zie je wel, we zijn blank!’
Ok, wij zijn dus: ‘Blinkend, Glanzend, Helder; Onbesmet, Rein, Smetteloos, Zuiver; Rijmloos; Blanco, Onbeschreven, kleurloos, transparant’. O ja, en het is ook nog een ‘verwijzing naar iemand met witte (eigenlijk roze) huidskleur’. Witte huidskleur. Eigenlijk roze. Juist ja. Een verwijzing. We zijn niet ‘blank’, het is een verwijzing naar wat wel onze kleur is: wit of roze. En dit is wat ik zei tegen die man met die foto met dat wit vel papier naast zijn roze vinger: ‘Noem je zelf van mijn part roze, maar niet ‘blank’ want dat is geen kleur. Later kreeg ik nog een privaat bericht van deze persoon om me te vertellen dat hij wel mijn medestander zou zijn in de strijd tegen Zwarte Piet indien dit het laatste probleem op aarde zou zijn, ‘got it?’ Ja, doei! Zulke ‘medestanders’ heb ik niet nodig.
Het is opvallend dat in het heetst van de strijd, als extreem-rechts pro-pieten volk in de aanval gaat, volop gesteund door de media die zo goed zijn in negatieve beeldvorming, juist dan veel zogenaamd linkse witte mensen de hoofdoorzaak van racisme alleen een probleem vinden als alle andere problemen in deze wereld eerst zijn opgelost. Handig, dan hoef je niks te doen. Tja, als je zelf geen last van racisme hebt, waarom zou je dan ook iets doen aan de wortels ervan? Waarom zou je iets doen en je solidair verklaren? En daarmee zijn ze onderdeel van het probleem dat racisme heet. Racisme moet je willen zien, om je heen en ook in jezelf. Het is je met de paplepel is ingegoten. Stel je voor dat je het moet herkennen en erkennen. Ik wil niet beweren dat dit een makkelijk proces is, maar wel een noodzakelijk proces. Een pijnlijk proces, maar wel een nuttig proces. Een proces waarin we fouten maken, maar ook leren. En dat leerproces, dat kunnen we delen. Of je steekt je kop in het zand en zegt: niet belangrijk. Dan vergeet je dat wij als witte mensen makkelijk praten hebben.
Dit gezegd hebbende. Willen al die witte mensen die menen de wijsheid in pacht te hebben, de dienst te kunnen uitmaken, even hun witte kop uit dat drijfzand trekken? Kijk eens om je heen. Overal zijn mensen ergens voor of tegen aan het knokken. Zij aan zij. Het is zelfs mogelijk om tegen meer dingen tegelijk te knokken. We hoeven ons niet tot een zaak te beperken, integendeel: alles is met elkaar verbonden. Zonder racisme zou kapitalisme geen zondebokken hebben en konden bazen hun gang niet gaan, om maar wat te noemen. Maar er zijn ook mensen die ervoor kiezen iets als speerpunt te nemen voor strijd, bijvoorbeeld Zwarte Piet, want de ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Te zeggen dat al het andere belangrijker is dan de strijd tegen Zwarte Piet en dat je wat nuttigers moet gaan doen, dat is niets anders dan een categorische weigering om racisme te bestrijden. Sterker nog, dit zijn achterbakse aanvallen op mensen die tegen Zwarte Piet knokken, al jarenlang. Stop met die messteken in de ruggen van zwarte anti-racisme activisten!
En dan dit nog. Van het een komt het ander. Afgelopen week presteerde zo’n ‘kameraad’ het om de ‘blokkeerfriezen’ gelijk te geven, zich daarmee solidair stellend met extreem-rechts gepeupel dat zwarte activisten bedreigt en op de snelweg op levensgevaarlijke wijze bussen met demonstranten tegenhoudt met gewonden en trauma’s als gevolg. Ja, de ‘blokkeerfriezen’ hadden gelijk, zo betoogde hij, want we hebben met ons allen toch wel wat beters te doen dan Zwarte Piet bestrijden?! Dat is terreur honoreren, anders niet. Dus voor wie zich aangesproken voelt: denk nog eens na. Aan welke kant wil je staan? Wil je deel uitmaken van de oplossing of van het probleem?
Zal het je een rotzorg zijn, stop dan de pretenties. En stop met in de weg staan. Gewoon: stop.
Joke Kaviaar, 14 oktober 2018