IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

Hier kun je discussieren over 1.2 De rode of de blauwe pil?.
Hoezeer je jezelf ook in hun schoenen plaatst en je voorstelt met hen mee te doen. Of hoezeer je je als radicaal ook tegen ‘de mainstream’ verzet, dat wil zeggen de radicaal te spelen in hun voorstelling. Dat is niet jouw leven, hoogstens jouw illusie.

Knooppunt van relaties

Je bent één van velen, héél velen. Maar als je even van je beeldscherm weg kijkt, zie je ook dat je meer bent dan een virtueel poppetje in een meer of minder interactieve voorstelling – althans meer kán zijn. Je bent een knooppunt van relaties in een drie-dimensionale ruimte (vier als je het verloop over de tijd er bij betrekt). Die relaties zijn mentaal, fysiek, materieel en sociaal. Het kunnen machts-, krachts- en wederkerigheidsrelaties zijn. En wie weet wat nog meer. Van die aspecten staan altijd één of meerdere op de voorgrond van onze ervaring. Tegelijkertijd vallen de meeste of zelfs alle andere mogelijke aspecten er ook bij te betrekken (wat niet betekent dat dat ook verstandig is). In ieder geval valt tussen alles en iedereen waarmee jij een relatie hebt en jezelf wegen voor te stellen: tussen jou en elk object/subject één met twee richtingen. Al die wegen gezamelijk komen samen in jou, waarmee je dus een knooppunt van relaties bent.

Bovendien ben je een knooppunt van relaties die de manier waarop de relatie verloopt (het verkeer op die weg) kan beïnvloeden. In eerste instantie het verkeer wat vanuit jou richting de/het ander(e) gaat, en daarmee in tweede instantie ook wat er terug komt. Het moge duidelijk zijn dat jouw wil dan ook niet absoluut bepalend of absoluut vrij is (zoals in de voluntaristische fantasie). Maar tegelijkertijd betekent dit ook dat je niet slechts speelbal of resultaat bent van je omgeving, zonder enige vrije wil of mogelijkheid om invloed uit te oefenen (zoals in de deterministische nachtmerrie). De werkelijkheid is het resultaat van een wederzijdse beïnvloeding tussen jezelf en de/het ander(e). Of anders gezegd, de werkelijkheid bestaat ‘simpelweg’ uit de relaties (wegen) tussen het ervarende subject en andere subjecten/objecten.

Aandacht

Daarbij moet gezegd worden dat de werkelijkheid als totaliteit niet tegelijkertijd in zijn volle detail kan worden waagenomen. Als je focust op één aspect van iets (bijvoorbeeld hoe mooi je iets vindt en waarom), dan verdwijnen andere aspecten al snel uit het bewustzijn (bijvoorbeeld waarvoor je het kunt gebruikten). Alleen een heel ontspannen toestand van ‘open aandacht’ komt in de buurt van een ervaring van de totaliteit van wat er op een bepaald moment door één persoon te ervaren valt, maar daarmee wordt dan weer het detail uit het oog verloren. Met andere woorden verliezen we ons besef van totaliteit hoe meer we op iets focussen ten gunste van het specifieke, en verliezen we ons besef van het specifieke hoe meer we onze actieve focus los laten ten gunste van het algemene. Het valt dan ook aan te raden beide vormen van aandacht te oefenen.

De analytische focus op het specifieke lijkt ons wel goed af te gaan (het wordt er dan ook in geramd op school), maar hoe aandacht te hebben voor een totaliteit? Het begin is simpel, namelijk afstand nemen van het specifieke: als je door de bomen het bos niet meer ziet, moet je achteruit lopen tot het geheel weer in beeld begint te komen.

Hervind de werkelijkheid

Vandaar de oproep afstand te nemen van het spektakel. Waar je eerst een hoog oplopend politiek conflict ziet, een schandaal over een bijzonder persoon of een intiem gesprek met een vriend, word je in staat een groter plaatje te zien: hoeveel beide kanten van het ‘conflict’ fundamenteel met elkaar gemeen hebben, hoe nietszeggend het schandaal is en hoe gewoon dat persoon, en hoe afstandelijk die tekst op je beeldscherm blijft hoeveel emoticons en gifs je er ook aan toevoegt. Neem nog een stap verder terug, en je ziet hoe verenigd die ruziënde politici eigenlijk zijn, hoe dat ‘schandaal’ en die ‘ster’ jou afleiden van wat er in jouw leven gebeurt, en hoe je helemaal niet bij die vriend bent maar alleen en verlamd naar een beeldscherm zit te starem. Als je genoeg afstand van het bos neemt, begin je ook zicht te krijgen op andere dingen.

Vandaar dus de oproep afstand te nemen van het spektakel. Want de aandacht daarin, voor de relaties tussen spectaculaire knooppunten en onze (vrijwel altijd slechts onszelf voorgestelde) relatie daarmee, lijkt ons wel goed af te gaan. Maar de aandacht voor de wereld waar we daadwerkelijk onderdeel van zijn en invloed op kunnen uitoefenen? Het begrip daarvan moeten we ons nog bewust worden, en het handelen er in nog leren.

Of anders gezegd: ons bewustzijn en ons handelen zijn momenteel verregaand slechts een voorstelling, een illusie, want zij is spectaculair. De vraag die jij jezelf moet stellen is: wil je daadwerkelijk bewust-zijn en handelen in de wereld, of wil je je vastklampen aan een fictie? Neem je de rode of de blauwe pil? De keuze is aan jou.

Welkom, kameraad

We zijn zowel te vroeg als te laat

Dus hebben we alle tijd

Neem die .

(ook gepubliceerd op https://weerstand.noblogs.org/ )