IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

Nieuwe Revu 31 december 2014

Zij hebben een revolver en ik een natte krant

Jan van Hoften (73) was de eerste echte kraker van Nederland. Op 2 januari is het vijftig jaar geleden dat hij zijn kraak zette.

Tekst Sophie Wassink

Hoe kwam u als eerste op het idee om andermans huis te gaan bezetten?

‘Hoe kom jíj op het idee om mij een vraag te stellen over een gebeurtenis van vijftig jaar geleden? Wat ik nog wél weet: iedereen wilde een huis hebben. Mijn vrouw en ik ook. Ik was een rechtenstudent en was net getrouwd. In Amsterdam vonden en vinden ze nog steeds dat jonge mensen geen huis waard zijn. Maar aan de Generaal Vetterstraat in Amsterdamt gingen ze potverdomme prachtige woningen afbreken voor een garage of iets dergelijks. Dat kon ik niet begrijpen; die woningen waren nog prima bewoonbaar.’

Hoe bent u het dichtgespijkerde pand binnengekomen?

‘We hebben ons verkleed als gemeentearbeiders. We deden net of we de elektriciteit kwamen onderzoeken, klommen op het dak van het pand en gingen via de achterkant naar binnen. Een paar dagen later stond De Telegraaf op de stoep, met als gevolg een groot artikel over de bezetting op de voorpagina. Daarna raakten er meer stelletjes geïnteresseerd in de panden aan de Generaal Vetterstraat. Ik ving ze op en hielp ze om nog een aantal woningen in de straat te bezetten. Weet je trouwens waar het woord ‘kraken’ vandaan komt? De politie reed vroeger in van die kleine Volkswagen Kever-auto’s. Ze hebben één keer geprobeerd in zo’n Kever het bezette pand binnen te dringen. Met de achterkant ramden ze tegen de deur. Dat kraakte. Ik heb toen aan de politie trouwens gemeld dat ze er niets te zoeken hadden zonder huiszoekingsbevel. Toen zijn ze vertrokken. Niets meer van gehoord.’

Wat vond u van de kraakbeweging die na uw actie is ontstaan?

‘Het ging eigenlijk een beetje buiten mijn wereld om. Ik weet eerlijk gezegd niet meer hoe lang ik in de Vetterstraat heb gewoond. Maar nadat ik het vrijwillig had verlaten, heb ik duizend gulden uit mijn trouwboekje getrokken en ben ik netjes ergens anders de huur gaan betalen. Die hele kraakbeweging heb ik niet zo meegekregen; ik heb veel gereisd en andere avonturen beleefd. Maar vrienden van mij waren wel actief in de kraakbeweging. Dat werd overigens een wereldje waar veel drugs en criminaliteit bij kwam kijken. Daar had ik niet zo veel mee.’

Veel kraakpanden worden tegenwoordig bevolkt door groepen Fransen, Spanjaarden en Oost-Europeanen. Is dat een goede ontwikkeling?

‘Dat wist ik niet, maar als dat zo is, vind ik het een heel goede ontwikkeling. Maar kraken gaat toch niet meer? Dat hebben ze toch gecriminaliseerd? De huidige situatie is jammer genoeg het tegenovergestelde van vroeger. Het misdadige van het hele systeem nu is dat ze krakers neerzetten als criminelen. Het is op alle terreinen fout gegaan. Woningbouwverenigingen die barsten van het geld. Antikraakorganisaties die als paddenstoelen uit de grond schieten. Huurders die zo op straat kunnen worden gezet. Van huurbescherming is totaal geen sprake meer. Heeft allemaal met dat verschrikkelijke neoliberale denken te maken. Het is zo overduidelijk een verkeerd pad. We kunnen al jaren niet meer over de puinhoop van dat liberale gedoe heen kijken en toch gaan ze er mee door… Maar wat doe je ertegen? Het is verder springen dan mijn polsstok lang is, als ik daar wat tegen wil beginnen. De tegenstanders zijn gewoon sterker. Zij hebben een revolver en ik heb een natte krant. Vroeger was alles veel beter, toen scheen de zon nog en had je ook fijne winters, haha!’

U heeft één keer gekraakt, daarna is er een hele beweging ontstaan waar u zijdelings bij betrokken was. Ziet u zichzelf als het boegbeeld van de kraakbeweging?

‘Nee, een boegbeeld ben ik niet. Achteraf ben ik best tevreden over wat er is ontstaan na mijn eerste kraak. Andere mensen elleboogden zich naar voren in de kraakbeweging en werden veel meer eh… boegbeeldig. Dat gun ik ze van harte.

Bent u trots op uw prestatie?

‘Nou, mijn dochter is er trots op en mijn toenmalige vrouw ook. Dat is iets.’