IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

Elma Drayer heeft ongelijk in haar stuk van donderdag 2 november over Joden en antisemitisme, met name wat betreft de Nederlanders in de oorlog. Ze suggereert dat Jodenhulp en het verzet weinig voorstelden en dat Nederlanders de andere kant op keken bij de Jodenvervolging. Dat is echt onhoudbaar.

Ze noemt de Februaristaking 1941 - maar laat weg dat dit in Europa de enige staking ooit was tegen de Jodenvervolging. Ze noemt evenmin de studentenstaking tegen de Jodenvervolging van 25 en 26-11-1940 in Delft. De nazi's sloten toen de TH en leider Van Hasselt kwam om in een kamp. En de Leidse studentenstaking tegen de Jodenvervolging van 27-11-1940, na het protestcollege van prof. Cleveringa? Die 'vergeet' ze ook. De nazi's sloten toen de universiteit. Dit jaar zijn er op vijftig plaatsen in de wereld Cleveringalezingen.

In geen enkel bezet land verschenen er 1.300 verzetsbladen - in België bijvoorbeeld 'maar' 600. Hier begon dat meteen al enkele dagen na de nazi-inval. In geen enkel land bestaan er daarvan nog vier. Elma Drayer was redactrice van één daarvan, VN.

In geen enkel bezet land doken 350.000 mensen onder - van hen 25.000 Joden. De grootste Jodenredster van Europa is overigens Geetruida Wijsmuller-Meijer (tante Truus), die maar liefst 10.000 Joodse kinderen uit Duitsland, Oostenrijk en Polen redde, met hulp van honderden Nederlanders o.m. van de Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers. Is dat 'de andere kant op kijken'?

In geen enkel land pleegde 'het verzet' zo'n grote bankoverval als die op de Nederlandsche Bank in Almelo. In geen enkel ander land bevrijdde 'het verzet' zo succesvol gevangenen zoals in Leeuwarden - 51 collega's in 1944, later bekend als 'De Overval' - en is verfilmd. In Nederland hebben 600 dominees Joden geholpen net als de bisschoppen en kloosters. Is dat 'de andere kant op kijken'?

Maar het zwaarste argument dat Drayer 'vergeet' komt uit Israël zelf, van Yad Vashem, het documentatiecentrum van de Shoa/Holocaust. YV heeft 28.000 mensen geëerd voor hulp aan Joden, van wie bijna 6.000 Nederlanders - oftewel één op de 1.500 Nederlanders van toen. Geen enkel ander bezet land haalt dat getal. Dit negeren achten we onacceptabel. Vooral van een voormalig redactrice van een verzetsblad...

Joden er niet bij horen? Kom nou toch...

AG

___________________________________

TEKST COLUMN Vr 2 Nv 2023

Column Elma Drayer
Anno 2023 wonen Nederlandse Joden in een land waarin veel begrip heerst voor een terreurorganisatie
Elma Drayer artikel column Beeld .
2 november 2023

De consensus wil dat Nederland van huis uit geen antisemitisch land is. Zo waren er in de middeleeuwen weliswaar pogroms, maar dat was daarna afgelopen. Talloze Joden, verjaagd van het Iberisch Schiereiland, vonden hier juist een veilig heenkomen. Zij kregen zelfs toestemming om in Amsterdam een enorme synagoge te bouwen – destijds een unicum in Europa. Ook de straatarme Oost-Europese Joden konden zich hier later relatief gemakkelijk vestigen. Van getto’s of merktekens was in Nederland nimmer sprake. En anders dan in bijvoorbeeld Frankrijk en Duitsland speelde antisemitisme in de politiek geen rol van betekenis.

Op dit idyllische beeld valt geloof ik wel wat af te dingen. Iemand als Carry van Bruggen bijvoorbeeld schreef indringend over het alledaagse antisemitisme waar Joden als zij rond de vorige eeuwwisseling mee te maken kregen. Sowieso waren anti-Joodse grappen, stereotypen en sentimenten tot diep in het interbellum geen taboe – lees de Nederlandse literatuur er maar op na. ‘Antisemitisme’, zei dichteres en ervaringsdeskundige Hanny Michaelis in een terugblik in 2002, ‘was in Nederland vanouds geen ongewoon verschijnsel, maar het nam nooit verontrustende vormen aan.’

Over de auteur
Elma Drayer is schrijver en columnist van de Volkskrant. Columnisten hebben de vrijheid hun mening te geven en hoeven zich niet te houden aan de journalistieke regels voor objectiviteit. Lees hier onze richtlijnen.

Grimmig werd het pas tijdens de bezetting. Geen misverstand, het waren de nazi’s die de systematische uitsluiting van de Nederlandse Joden in gang zetten. Maar de rest van het land bleek er verrassend weinig moeite mee te hebben om de andere kant op te kijken. Bijvoorbeeld toen Joden werden geweerd uit parken, zwembaden en bioscopen, toen ze gedwongen werden ontslagen, toen ze alleen nog op vaste tijden winkels mochten bezoeken, toen ze hun bezittingen moesten afgeven bij een nepbank, toen ze uit hun huizen werden gezet en uiteindelijk óók toen ze met onbekende bestemming vertrokken.

Natuurlijk, dappere helden wisten in 1941 de Februaristaking te organiseren, een feit waarvoor mijn stad zichzelf nog stééds jaarlijks op de borst klopt. Maar het is geen geheim dat de overlevingskans voor Joden in geen enkel ander bezet westers land zo gering was als in Nederland. Of, zoals voornoemde Hanny Michaelis in dezelfde terugblik zei: ‘Toen de deportaties begonnen, werden er wel krokodillentranen geweend, maar op een kleine minderheid na probeerde niemand er iets tegen te ondernemen.’

Toevallig stuitte ik deze week op een passage uit de herinneringen van Amsterdammer Ben Sajet, huisarts en SDAP-gemeenteraadslid, die in 1940 met drie andere Joden zijn zetel moest opgeven. Tijdens de laatste fractievergadering nam hij het woord en zei: ‘Ik wil toch wel uiting geven aan wat ik voel en wat wij voelen op dit ogenblik. Wij gaan nu weg uit de raad, we moeten weg. Dat is jullie schuld niet, het is de schuld van de gemeente en de Duitsers. Maar wat ik in deze bijeenkomst toch wel verwacht had, nu we voor het laatst bij elkaar zijn, dat is een enkel woord waaruit blijkt dat jullie met ons meevoelen.’

Hoe is het ruim tachtig jaar later gesteld met ons meegevoel?

Logischerwijs veroorzaakte Hamas’ geweldsorgie op 7 oktober óók een schokgolf onder Nederlandse Joden. Een pogrom bleek ineens geen nachtmerrie uit een ver verleden maar bittere realiteit in het heden. Heel even leefde de rest van Nederland mee, maar zodra Israël terugsloeg was de solidariteit verdampt. Omgekeerd steeg de achting voor Hamas, dat in de Nederlandse publieke opinie nu zo’n beetje het imago heeft van een legitieme verzetsbeweging. Met andere woorden: anno 2023 wonen Nederlandse Joden in een land waarin veel begrip heerst voor een terreurorganisatie die wederom de uitwissing aller Joden beoogt.

Geen wonder dat er Nederlandse Joden zijn die sindsdien in onbekend gezelschap hun identiteit verhullen of verzwijgen. Die hun nering uit angst voor vandalisme voortijdig sluiten. Die een Joods opinieblad alleen anoniem wensen te ontvangen. Die Joodse bijeenkomsten en herdenkingen niet durven bijwonen. Die de plechtige plaatsing van stolpersteine afgelasten. Die hun kinderen vanwege pesterijen van school halen.

Natuurlijk, zo’n ordinaire klopjacht als deze week op het vliegveld van Dagestan zal in dit keurig nette land heus niet snel gebeuren. Maar echt erbij horen doen Joden niet. Niet als het erop aankomt.

.