IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

vertaald uit het Frans van de website die voorheen Nantes Revoltée heette.

https://contre-attaque.net/2023/02/22/paul-lafargue-critique-du-travail-...

De media en de politieke klasse herhalen het elke dag: werken is een "deugd" en luiheid een "ondeugd". Uitputting is goed, en werklozen wordt voortdurend een schuldgevoel aangepraat. Kritiek op werk wordt gezien als een waanidee van stedelijke kleinburgers of 68-ers, en de "waarde van werk" wordt naar voren geschoven als een "linkse" waarde. Niets is minder waar.

In 1880 publiceerde de journalist en socialistische activist Paul Lafargue Het recht op luiheid. Hij was de schoonzoon van Karl Marx, econoom en oprichter van de eerste socialistische partijen in Frankrijk: hij wist waarover hij sprak toen hij pleitte voor een massale vermindering of zelfs afschaffing van loonarbeid. Verre van het huidige linkse discours.

Dat was meer dan 140 jaar geleden, op het hoogtepunt van de industriële revolutie, en toch is deze tekst nog steeds actueel: kritiek op de overproductie, aanklacht tegen de indoctrinatie van de waarde van werk terwijl we allemaal veel minder kunnen werken, creatie van nieuwe behoeften om de consumptie te stimuleren, mechanisering en verlenging van de arbeidstijd...

Voor Lafargue is het echte leven, het leven dat de moeite waard is, de vrije tijd: die van de cultuur, van het genot, van het feest, van de rust.

Enkele citaten:

➡️ "Alle individuele en sociale ellende komt voort uit [de] passie [van de proletariër] voor werk."

➡️ "Onze eeuw is, zegt men, de eeuw van de arbeid; het is inderdaad de eeuw van pijn, ellende en corruptie."

Aan het einde van de 19e eeuw, een periode die als een groots moment van "vooruitgang" wordt beschouwd, werd het stedelijke proletariaat uitgebuit op een niveau dat ongekend is in de geschiedenis van de mensheid: kinderarbeid, ondraaglijke uren, tot 12 uur per dag, repetitieve en uitputtende bewegingen, lonen die niet eens de levensbehoeften dekten, sterfte en ongelukken. Erger dan onder het Ancien Régime.

➡️ "Voer fabrieksarbeid in en vaarwel vreugde, gezondheid, vrijheid; vaarwel alles wat het leven mooi en de moeite waard maakt."

➡️ "Luiheid is zelfverwennerij of het is het niet. Verwacht niet dat het je gegund wordt door je meesters of door hun goden. Men komt ertoe als een kind door een natuurlijke neiging om plezier te zoeken en zich af te wenden van datgene wat het tegenwerkt. Het is een eenvoud die volwassenheid uitblinkt in het compliceren ervan."

➡️ "Onder het Ancien Régime garandeerden de wetten van de Kerk de arbeider 90 dagen rust (52 zondagen en 38 feestdagen) waarin het ten strengste verboden was te werken. Tijdens de revolutie heeft [de bourgeoisie], zodra zij de macht in handen had, de feestdagen afgeschaft en de zevendaagse week vervangen door de tiendaagse week. Zij bevrijdde de arbeiders van het juk van de Kerk om hen beter te kunnen onderwerpen aan het juk van de arbeid."

Lafargue benadrukt hier een belangrijk punt: we hebben nog nooit zoveel gewerkt als sinds de industriële revolutie. De bourgeoisie legde toen cadans, vaste uren en productiequota op. Vroeger had de ambachtsman of de boer meer vrije dagen, en kon hij zelf de noodzakelijke hoeveelheid bepalen die hij kon produceren, zonder vastgelegde en opgelegde schema's.

➡️ "Het grote probleem van de kapitalistische productie is niet langer het vinden van producenten en het vertienvoudigen van hun krachten, maar het ontdekken van consumenten, het prikkelen van hun eetlust en het creëren van kunstmatige behoeften voor hen.

Met de voortdurende creatie van nieuwe niet-vitale "behoeften", van smartphones tot SUV's en andere wegwerpproducten, had Lafargue in de 19e eeuw gelijk.

➡️ "Terwijl de machine zich perfectioneert en het werk van de mens met steeds grotere snelheid en precisie uitvoert, verdubbelt de arbeider, in plaats van zijn rust te verlengen, zijn ijver, alsof hij met de machine wil wedijveren. O absurde en dodelijke concurrentie!

De mechanisatie heeft een explosie van de productie mogelijk gemaakt. Voor hetzelfde aantal arbeiders wordt tegenwoordig veel meer rijkdom geproduceerd. Dit had moeten leiden tot een betere verdeling van het werk en een toename van de vrije tijd. In feite heeft het de bazen alleen maar in staat gesteld hun winsten exponentieel te verhogen.

➡️ "Een vreemde waanzin beheerst de arbeidersklasse van de landen waar de kapitalistische beschaving heerst. Deze waanzin sleept individuele en sociale ellende met zich mee, die gedurende twee eeuwen de trieste mensheid heeft gekweld. Deze waanzin is de liefde voor het werk, de morbide passie voor het werk, gedreven tot het punt van uitputting van de vitale krachten van het individu en zijn nageslacht.

➡️ "Laat ons in alles lui zijn, behalve in liefhebben en drinken, behalve in lui zijn."

We moeten Paul Lafargue lezen en herlezen om onze tijd te verlichten. Terwijl een massale mobilisatie rond de pensioenen aan de gang is, is dit een gelegenheid om onze relatie tot werk te heroverwegen...

Veel revolutionair geluk aan de opstandelingen in Frankrijk!

Het recht op luiheid van Lafargue zelf is hier te lezen: https://anarchisme.nl/namespace/het_recht_op_luiheid
Daarnaast zijn er genoeg recente kritieken op loonarbeid en werk in het algemeen te vinden, of hoe je op je werk kan strijden voor betere omstandigheden of zelfbestuur.