Zaanstad: Zwarte Piet Exit!
In 2018 vond in Zaanstad, op en rond de Zaanse Schans, de landelijke Sinterklaasintocht plaats. In de aanloop daarnaartoe moest er veel gepraat worden. Zaanstad ging in dialoog, zo had burgemeester Hamming bedacht. Er waren bijeenkomsten en bijeenkomsten en bijeenkomsten… en toen kwam de intocht: met veel Zwarte Pieten.
Al dat gepraat was een afleidingsmanoeuvre en had eveneens tot doel de openbare orde te bewaren door mensen van tevoren te pacificeren. Het was: kijk ons eens tolerant zijn en in gesprek gaan met iedereen. Dialoog! Daar gaat het om. Niet om racisme. Want racisme afschaffen doe je niet, je lult er alleen maar over.
We zijn nu twee jaar verder en er wordt nog steeds vooral in het gunstigste geval ‘lip service’ verleend. Menig gemeente deed intussen afstand van de racistische blackface karikatuur. Zo niet de gemeente Zaanstad. Het is dat corona een stokje stak voor de vele intochten, maar burgemeester Hamming voelt er nog altijd helemaal niks voor om zelf een standpunt tegen Zwarte Piet in te nemen.
Nu er geen intochten plaats konden vinden, richtten ook in Zaanstad mensen de pijlen op andere zeer hardnekkige uitingsvormen van Zwarte Piet: de vele poppen in de etalages van menig winkel die nog vast wil houden aan Zwarte Piet. Net als in andere plaatsen werden en worden foto’s openbaar gemaakt van etalages gevuld met blackface. Net als in andere plaatsen worden er ludieke acties gevoerd en winkeliers aangesproken.
Ja, maar dat kan niet! Dat is bedreiging! Althans, als we een aantal winkeliers in het meest noordelijke dorp van Zaanstad, Krommenie, moeten geloven. Die voelen zich bedreigd omdat er met krijtspuitverf op hun stoep de tekst ‘Zwarte Piet Is Racisme’ is aangebracht. Een enkele regenbui of een emmer water en het is weg, maar o wee! Intimidatie! Geweld! Je zou er haast medelijden mee gaan krijgen. Maar kom op, stoepkrijt leuzen! Meer dan een meningsuiting is het niet. Noord Hollands Dagblad, De Telegraaf, Hart van Nederland, ze lieten de winkeliers aan het woord en deden alsof er een halsmisdrijf was gepleegd.
Kijk, er is natuurlijk niks mis met wat publiciteit. Dus: bedankt! Veel mensen weten nu de weg te vinden naar actieve Zaanse antiracisten via de facebook page Zaankanters Tegen Racisme [1]. Mooi zo! En er is ook niks mis met wat winkeliers die de conclusie trekken dat het beter is om Zwarte Piet uit de etalage te halen. Dat was nou net de bedoeling! Was dat nou zo moeilijk? Ja, alle afscheid is moeilijk, traditie en zo, maar gelukkig komt ook aan alle slechte dingen een keer een eind als er maar genoeg mensen zijn die er iets voor willen doen. Dus eh.. missie geslaagd en hulde aan de krijtende activisten.
Een eervolle vermelding verdient nog even het plaatselijk online kanaal ‘De Orkaan’ voor het stukje ‘Zwarte Piet uit de etalage?’ [2]
Hoera! Een vraag die ik graag wil beantwoorden: Ja, Zwarte Piet uit de etalage. Maar wacht, het was niet de bedoeling die vraag positief te beantwoorden, geloof ik. En weer volgt een klaagzang want als er iemand in je winkel komt en vraagt of je die Zwarte Piet uit je etalage wilt halen dan is dat wel erg intimiderend en sta je ‘met je rug tegen de muur’. Maar wacht eens even, er moest toch gepraat worden? Nou dan! Weer niet goed. Maar de schrijfster van het stukje is wel zo aardig geweest om even contact op te nemen met de burgemeester die altijd zo graag in dialoog gaat met iedereen. Weten we gelijk hoe hij erover denkt anno 2020. Hem werd gevraagd:
Racisme is verboden. De actiegroep stelt dat zwarte piet racisme is. (…) Mag een winkelier zwarte piet in zijn etalage tonen?
Het antwoord is kort maar krachtig: ‘Ja.’
Ok, racisme is dus toegestaan. Dat is dan duidelijk. Hamming stond niet voor niets nog vorig jaar, 2019, in Zaandam bij een intocht lachend op de foto met een full blackface Zwarte Piet [3]. Als het aan burgemeester Hamming ligt wordt er in de Zaanstreek nog heel lang gepraat over racisme om vervolgens als laatste gemeente overstag te moeten gaan. Verandering, zegt hij, dat laat hij over aan de comités die de intochten organiseren en die mogen er dus zo lang over doen als ze willen [4]. Sterker nog: verandering, dat wil hij helemaal niet!
Stelling nemen tegen racisme, daar hoef je bij Hamming dus niet mee aan te komen. Dat heeft hij met zijn reactie in De Orkaan ook weer laten zien. Fijn dat ze het hem even gevraagd hebben. Nog even hypocriet als altijd.
Intussen is de tijd van wachten tot witte organisatoren van intochten eens een keer zo vriendelijk willen zijn om te stoppen met racisme is al lang en breed voorbij. Als Jerry en Quinsy niet in 2011 opnieuw waren begonnen met Zwarte Piet ter discussie te stellen door met z’n tweeën in Dordrecht met T-shirts ‘Zwarte Piet Is Racisme’ bij een intocht te gaan staan om vervolgens met veel geweld gearresteerd te worden, dan was alles in heel het land nog steeds full blackface. Verandering wordt bewerkstelligt door meer te doen dan praten en braaf wachten. En die verandering moet eindelijk eens volledig worden doorgevoerd. Een einde aan racisme, daarvoor hebben al heel veel mensen, zwarte antiracisten, een hoge prijs betaald. Een veel hogere prijs dan een jammerende winkelier met Zwarte Pieten poppen in zijn etalage.
Dus: burgemeester, intochtcomités, winkeliers: ook in Zaanstad geldt: Zwarte Piet Exit!
Joke Kaviaar, 3 december 2020
PS: zie ook dit artikel uit 2018, het jaar van de landelijke intocht: https://jokekaviaar.nl/Burgemeester-Hammings-hypocrisie-geen-excuus-voor...
noten:
1. https://www.facebook.com/ZaanTeRa
2. https://www.deorkaan.nl/zwarte-piet-uit-de-etalage/
3. bewijs: https://www.rodi.nl/regio/zaanstad/165183/met-sinterklaas-in-de-polonais...
4. https://www.nhnieuws.nl/nieuws/268533/zaanstad-gaat-zwarte-piet-niet-ver...