30 jaar na de val van de Muur: Europa investeert miljarden in nieuwe muren
Wanneer: 05/11/2019 - 13:00
Op de dertigste verjaardag van de val van de Berlijnse Muur onthult een nieuw rapport dat Europese bedrijven stevig verdienen aan de constructie van nieuwe muren aan de Europese grenzen. Het rapport identificeert drie hoofdrolspelers – Thales, Airbus en Leonardo – en een hele rij andere bouw- en technologiebedrijven, scheepswerven, wapenfabrikanten en security-bedrijven die contracten krijgen om de grenzen te militariseren. De Nederlandse scheepsbouwer Damen is eveneens een belangrijke speler in deze markt.
Het rapport, 'The Business of Building Walls', onderzoekt de industrie de betrokken is bij de bouw van verschillende soorten muren om vluchtelingen en migranten buiten Europa te houden. Het richt zich op de muren en bijkomende technologie die op diverse grenzen zijn verschenen, de 'maritieme muren' die op de Middellandse Zee zijn opgeworpen en de 'virtuele muren' van surveillance en biometrie. Het door het Transnational Institute (TNI), Stop Wapenhandel en het Spaanse Centre Delàs uitgegeven rapport, betoogt dat het primaire doel van deze muren is mensen tegen te houden, vaak met dodelijke consequenties.
Het rapport is een vervolg op het vorig jaar verschenen 'Building Walls', dat de muren zelf onder de loep nam. Sinds 1990 hebben EU-lidstaten en Schengenlanden meer dan 1000 kilometer aan landmuren gebouwd, wat overeenkomt met zes keer de lengte van de totale Berlijnse Muur. De maritieme operaties om vluchtelingen te stoppen bestrijken zo'n 4750 kilometer, in de Middellandse Zee en voor de Canarische Eilanden. Dit jaar verlengde Slovenië de muur op de grens met Kroatië met 40 kilometer en kondigde Letland plannen voor een nieuw hek op de grens met Wit-Rusland aan.
Deze muren gaan samen met een snelle stijging van de uitgaven van de EU en haar lidstaten voor grensbewaking. Mark Akkerman, auteur van het rapport, zegt: “De Europese militaire en security-industrie is er via succesvolle lobby in geslaagd migratie te framen als een bedreiging voor de veiligheid in plaats van als een humanitair probleem. Dit heeft een schijnbaar eindeloze stroom publiek geld voor het militariseren van grenzen in werking gezet, terwijl beleid en investeringen om humaan op vluchtelingen te reageren en om de grondoorzaken van gedwongen migratie aan te pakken wordt ondermijnd.”
De beperkt beschikbare publieke informatie laat zien dat tenminste €900 miljoen is uitgegeven aan muren en hekken op land, €676,4 miljoen aan maritieme operaties (2006-2017) en €999,4 miljoen aan de virtuele databases en systemen. Tijdens de volgende begrotingscyclus van de EU stijgen de budgetten voor grensbewaking fors. Zo is er €8,02 miljard beschikbaar voor het nieuwe Integrated Border Management Fund en €11,27 miljard voor Frontex, waarvan €2,2 miljard voor het kopen of leasen van eigen materieel zoals schepen, helikopters en drones.
De grote winnaars van dit beleid zijn de grote Europese wapenbedrijven Thales (Frankrijk), Leonardo (Italië) en Airbus (Paneuropees). Het hoofdkantoor van Airbus is gevestigd in Leiden, terwijl ook Thales diverse vestigingen in Nederland heeft. Een groot aantal andere militaire bedrijven, bouwbedrijven, scheepswerven en IT-bedrijven verdient eveneens goed aan de nieuwe muren.
Zo worden schepen van het Nederlandse Damen, in dienst bij Albanië, België, Nederland, Roemenië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden, ingezet voor maritieme grensbewaking, waaronder in Frontex-operaties. In het Middellandse Zeegebied beschikken ook Libië, Turkije, Marokko en Tunesië over schepen van Damen voor grensbewaking. In het geval van Libië werden deze ingezet voor gewelddadig optreden tegen vluchtelingen en reddingsschepen. Damen sloot afgelopen zomer nog een contract voor de levering van negen schepen aan Turkije, nadat het eerder al zes leverde.
Niamh Ni Bhriain van het Transnational Institute concludeert: “Terwijl we de val van de Berlijnse Muur vieren, is het tragisch dat er zoveel nieuwe muren in Europa zijn gebouwd om de meest kwetsbare mensen op onze planeet buiten te houden. Dit rapport toont aan dat het nieuwe tijdperk van het bouwen van muren wordt aangedreven door een machtige militaire en security-industrie die Europees migratiebeleid mede heeft vorm gegeven en contracten en geld heeft geoogst.”
De presentatie van het rapport 'The Business of Building Walls’ zal plaatsvinden op 10 november in de ACU in Utrecht, Voorstraat 71, aanvang 17.00 uur. Naast de presentatie van het rapport zal Anne Dekker (Sea-Watch) vertellen over de tragedie die zich afspeelt op de Middellandse Zee en zal een nieuwkomer zijn persoonlijke ervaringen met de gemilitariseerde Europese grenzen delen.
Het rapport 'The Business of Building Walls' is beschikbaar op: http://www.tni.org/businessbuildingwalls / http://www.stopwapenhandel.org/businessbuildingwalls.
Het rapport 'Building Walls' van 2018 is te vinden via: http://www.tni.org/en/publication/building-walls