IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

Ed aus Holland: het gezicht van Pegida

door onze redacteur Kim Bos

Profiel Edwin Wagensveld

Edwin Wagensveld is de charismatische aanvoerder van de Nederlandse factie van anti-islambeweging Pegida. Hij benadrukt zijn geweldloosheid, maar handelt tegelijk in wapens. Wie is deze man?

Edwin Wagensveld (47) voelde het gewoon: hier staat iets groots te gebeuren. Op 3 november 2014 was hij voor het eerst van zijn leven bij een demonstratie van Pegida in Dresden, duizenden mensen liepen mee in een optocht tegen de 'islamisering van het Avondland'. ,,Het kriebelde diep van binnen. Dat gevoel van saamhorigheid", zegt hij daar nu over. Morgenmiddag is Wagensveld in Almere, waar hij zijn elfde demonstratie van Pegida Nederland leidt.

Wagensveld richtte de Nederlandse tak van Pegida mede op, en de organisatie is de succesvolste in zijn soort. Andere actiegroepen die zich verzetten tegen immigranten en 'islamisering' trekken bij demonstraties met veel mazzel vijftig mensen. Maar naar Pegida-bijeenkomsten komen doorgaans tussen de tachtig en 350 mensen. De actiegroep met politieke ambities is meegesurfd op de golf onvrede die in het najaar van 2015 het land inrolde, toen steeds meer gemeenten asielzoekerscentra inrichtten.

Het charisma van de aanvoerder speelt ook een rol. Wagensveld is langer dan gemiddeld, vrij breed gebouwd en hij lacht graag. Bijna altijd in die felblauwe Stone Island jas. Zijn gedrevenheid en zijn Nederlandse accent vinden Duitsers ontwapenend.

Wagenvelds leven staat nu in het teken van demonstraties bezoeken. Zijn drie kinderen zijn volwassen, zijn vrouw gaat regelmatig mee. In zijn speeches gaat het over integratie. Onderliggende boodschap: ik, immigrant uit Nederland, zet mij toch ook in voor Duitsland, mijn nieuwe vaderland.

In de Oost-Duitse demonstratie-scene is Edwin Wagensveld een beroemdheid. Ze noemen hem Ed aus Holland en als hij tijdens Pegida-demonstraties in Oost-Duitsland op het podium staat, scanderen mensen zijn naam.

Begin 2015 las Wagensveld aan ongeveer 20.000 mensen een tekst van Geert Wilders voor: ,,Het is werkelijk fantastisch wat hier in Dresden gebeurt." In april datzelfde jaar sprak Wilders het Pegida-publiek in Dresden toe. Op de filmpjes die daarvan op Youtube staan, zie je Wagensveld achter het podium heen en weer lopen met een Nederlandse vlag.

Als je Wagensveld vraagt waaróm hij dit doet, verwijst hij naar de verloedering van Europa. Hij betrekt nooit persoonlijke drijfveren in zijn antwoord. Bij demonstraties draagt hij altijd een tandenborstel als speld op zijn jas, om te laten zien dat hij best wil zitten voor de zaak.

In Nederland verwierf Wagensveld vooral bekendheid als 'die man met die varkensmuts', sinds hij bij een demonstratie in maart in Ede werd opgepakt met een pluizig roze ding dat de politie als beledigend beoordeelde.

Bij Pegida-demonstraties ziet Wagensveld ,,normale mensen, geen nazi's of zo". Maar anderen kijken naar Pegida en zien een in nevel gehulde actiegroep die radicaliserende racisten met bezorgde burgers mengt.

Een donker randje

In een rapport van de AIVD dat eind vorige maand verscheen, staat dat de extreem-rechtse types die bij demonstraties opduiken, daar ,,ongevraagd" zijn, maar onderzoekers van radicaliserend rechts denken dat het een bewuste samenwerking is. Pegida Nederland heeft een donker randje, vinden zij. ,,Wagensveld doet alsof hij een burgerlijke, rechtse man is, maar hij is een extreem-rechtse activist die samenwerkt met gespuis", zegt Jaap van Beek, activist en onderzoeker bij Kafka.

Op 21 april was Wagensveld aanwezig bij een demonstratie tegen Merkel in Middelburg, vertelt Van Beek. ,,Daar stond hij zij aan zij met mensen van Voorpost, een extreem-rechtse organisatie die ieder jaar de gevallen Oostfronters van de Waffen SS herdenkt. Het is natuurlijk geen toeval dat zij daar samen staan." Het past niet bij het gematigde profiel dat Wagensveld zichzelf wil aanmeten, vindt Van Beek.

Wagensveld zegt dat hij over die herdenking niets op de website van Voorpost kon vinden, volgens hem is het niet waar. Tegelijkertijd vindt Wagensveld dat hij demonstranten met bepaalde extreme gedachten niet kan weghouden. Bij een toespraak van Constant Kusters, leider van de Nederlandse Volks-Unie (NVU), een politieke partij met een neonazistisch karakter, liep Wagensveld weg omdat hij wilde laten zien dat Pegida hun gedachtengoed afkeurt.

Wapenhandelaar

Onder de naam 'Der Hollander' verkoopt Edwin Wagensveld wapens, onder meer luchtdrukgeweren, pepperspray en stroomstootwapens. Wagensveld schermt met het argument dat zijn wapens vooral voor de sport en zelfverdediging worden gebruikt, en dat ze in Duitsland bovendien gewoon verkocht mogen worden. Maar zijn website richt zich op de Nederlandse markt, en pepperspray en stroomstootwapens zijn hier verboden.

Op de website van de winkel wordt expliciet vermeld dat de wapens 'discreet' worden verstuurd. Bij een Nederlandse wapenorganisatie, die anoniem wil blijven, komen weleens vragen binnen van mensen die twijfelen aan de legaliteit van Wagensvelds praktijken. ,,Je mag sommige van zijn wapens niet in bezit hebben in Nederland. Maar hij mag ze in Duitsland wel verkopen", zegt de wapenexpert van dienst. ,,De vraag is of dit wordt gecontroleerd."

Wagensveld ziet zelf geen problemen. ,,Er is vrije handel in Europa, dus dit kan gewoon. De meeste mensen die pepperspray hebben, gebruiken het nooit. Mensen moeten zich kunnen beschermen."

Wagensveld verkoopt vanuit Duitsland wapens die in Nederland verboden zijn, gewoon omdat het kan. Ook als aanvoerder van Pegida heeft hij iets opportunistisch: enerzijds is aanhang van dubieuze extreem-rechtse organisaties welkom, maar publiekelijk worden banden met extreem-rechts afgezworen. Zal die houding de aanhang vergroten?

Bij Pegida-demonstraties zijn vaak mensen aanwezig van andere, kleinere protestbewegingen. Een man die lid is van zo'n beweging zegt over Wagensveld dat hij hem een narcist vindt, een leider die vooral bezig is met zijn eigen leiderschap, maar niet met een hoger doel - een burgerbeweging die duizenden mensen op de been krijgt.

De NVU vergelijkt Wagensvelds Pegida op zijn site met de ,,jostiband", ze vinden het een onprofessionele club. Zulke reacties zijn typerend voor de sfeer onder verschillende extreem-rechtse bewegingen, zegt Jaap van Beek.

,,Wagensveld is populair, veel mensen accepteren zijn leiderschap", zegt Van Beek. ,,Maar in deze scene zijn er altijd mensen die redelijk succesvol leiderschap niet accepteren en daartegen ageren. Dat heeft te maken met afgunst. Je ziet dat Wagensveld wordt meegezogen in de bekende krabbenmand van extreem-rechts."

Leider Duitse Pegida voor haatzaaien veroordeeld

Lutz Bachmann, oprichter en oud-leider van Pegida in Duitsland, is dinsdag in Dresden veroordeeld tot 9.600 euro boete voor haatzaaien tegen migranten. Hij had in 2014 op Facebook oorlogsvluchtelingen uitgemaakt voor ,,vee" en ,,vuil". De verdediging van Bachmann ontkende dat de uitspraken van zijn hand waren. Bachmann is eerder veroordeeld voor drugshandel en diefstal.

Wagensveld was in de rechtbank om Lutz Bachmann te ondersteunen. ,,Lutz is veroordeeld voor iets wat zoveel mensen zeggen en vinden." Bachmann en Wagensveld kennen elkaar goed, sinds het begin van Pegida zien ze elkaar regelmatig.

foto: Edwin Wagensvelds leven staat nu in het teken van demonstraties / Actievoerders van Pegida demonstreren in Amsterdam met roze varkensmuts tegen islamisering.

NRC Next 06-05-2016

Het spandoekprotest van AFA Fryslan tegen racisme , fascisme en de Pegidabeweging in Almere morgen gaat niet door !

De gemeente Almere zet antifascisten buitenspel door een ledige protestlocatie toe te wijzen.

Persbericht volgt nog !