IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

Wanneer: 28/03/2016 - 16:09

Donderdag publiceerden we twee artikelen over het reïntegratietraject “Fit voor Werk” in Delfzijl, Appingedam en Loppersum. Via dat traject werden bijstandsgerechtigden gedwongen om in de Lidl een winkelwagen te vullen, om na controle door de begeleidende trainer de producten weer terug te leggen in de schappen.

Het artikel van Gea van Loon over haar ontmoeting met een deelnemer in de supermarkt, en het ervaringsverhaal van een andere deelnemer, zorgden voor een lawine van verontwaardiging in de sociale media.
ISD Noordoost/Werkplein Eemsdelta zette het traject nog diezelfde dag tijdelijk stop. Na een persberichtje van de gemeentelijke instelling volgde ook berichtgeving in onder andere het Dagblad van het Noorden, RTVnoord en RTL nieuws.

De reacties op Facebook en Twitter varieerden: er was veel ongeloof (was er sprake van een hoax?) en boosheid, en er werd gevraagd om juridische maatregelen en aandacht van parlementaire politici. De voorstellen tot het omdraaien van “de rollen”, vergelding en ontslaan van ambtenaren en uitvoerders van het traject waren talloos. De Lidl moest worden geboycot of zelfs geplunderd.

Mensen vroegen zich af waar het heen gaat met “ons land”, waarbij het evenzo nationalistische “vluchtelingen krijgen alles en wij zijn zielig” argument werd ingezet. Het “nut” van dit soort “integratietrajecten” in relatie tot het banentekort en hoe ze de deelnemers aan een baan gaat “helpen” kwam veelvuldig voorbij. De lage uitkeringen, in relatie tot gezond en goed kunnen eten, kwamen ook aan de orde. Dito voor de onmogelijkheid om als bijstandsgerechtigde deel te kunnen nemen aan activiteiten zoals sporten in een sportschool.

Het meest opvallend was echter de enorme bijval voor het gevoel van vernedering en schaamte waarover de beide deelnemers aan het “Lidl debacle” het in de artikelen hadden. Er heerste vooral schaamte voor een “afglijdend Nederland”. Het “incident” is beschamend, wie zou zich niet gekleineerd en vernederd voelen. De bejegening van de deelnemers aan het traject is verschrikkelijk. Niemand wil zo worden behandeld en zeker niet in het openbaar.

De verantwoordelijke Delfzijlse ChristenUnie-wethouder Meindert Joostens reageerde ook afkeurend: “Het is zeker niet de bedoeling dat deelnemers aan het traject zich ongemakkelijk voelen. Het spijt ons dat dit op deze manier is gebeurd. Het is voor ons aanleiding dit traject nu stop te zetten zodat we de invulling ervan kunnen veranderen.” Het leek hem dus vooral om “deze manier” te gaan.

Disciplinering

We zijn blij met alle boosheid. Wij voelen die ook. Maar we moeten ons realiseren dat het verplicht winkelen en weer terugleggen onderdeel uitmaakt van een veel omvattende disciplinering van bijstandsgerechtigden.

De wethouder is daar zelf duidelijk over. Het “vernederende winkelen” verdwijnt waarschijnlijk uit zijn traject, maar zijn doel van disciplinering blijft fier overeind: “We staan achter de intentie dat uitkeringsgerechtigden actief meewerken aan hun reïntegratie. Gezondheid is daarbij een belangrijk aspect”, zo stelt hij.

In de promotie voor het “Fit voor Werk”-integratietraject worden baanlozen weggezet als “ongezond”: bijstandsgerechtigden zouden weinig tot geen zelfvertrouwen hebben, geen of weinig fysieke conditie en niet lekker in het vel zitten. Baanlozen moeten het “zichzelf gunnen” om deel te nemen aan het traject. Alsof het een gunst is… om te “mogen” sporten in een sportschool.

Wanneer baanlozen deel nemen aan het traject, en komen sporten, dan zouden ze volgens het Werkplein hun kans op een baan vergroten. Want “werkgevers zien graag mensen die lekker in hun vel zitten”. Het Werkplein echoot holle beloften, zoals de hele reïntegratie-industrie dat doet. De enige baan die het traject oplevert is die van de trainer die de baanlozen begeleidt bij het sporten.

Volgens de website mogen baanlozen zichzelf aanmelden voor “Fit voor Werk”. Het lijkt een vrije keuze, maar eenmaal aangemeld moeten ze zich op straffe van sancties aan allerlei regeltjes houden. Immers, bijstandsgerechtigden moeten er alles aan doen om uit de bijstand te komen. Het gaat dus om een soort opgelegde zelfdisciplinering. Doe je niet goed mee, dan wordt er gehandhaafd., dan verlies je je bestaanszekerheid: uiteindelijk je eten en je dak boven je hoofd.

Een van deelnemers vertelde ons overigens dat het voor haar geen vrije keuze was geweest om zich aan te melden. Nee, ze was aangemeld door de werkcoach. Ze moest op straffe van korting of stopzetting van haar uitkering naar de voorlichtingsbijeenkomst gaan.

Van empathie naar solidariteit

Door het verzet van de dwangsporters, en de daarop volgende sociale media-storm, hebben Joostens en de ISD even de rem gezet op het traject van publiekelijk vernederen in Delfzijl. In Rotterdam moeten bijstandsgerechtigden, zoals bekend, onder meer papier prikken om nog een uitkering te kunnen krijgen. Na de uitzending in oktober 2015 van de documentaire “De tegenprestatie” over het Rotterdamse vernederingsregime was de verontwaardiging minstens zo groot. De commotie verdween echter bijna even snel als die opkwam.

Het Delfzijlse traject is een debacle geworden en snel afgelast. De gemoederen zullen nu waarschijnlijk wel snel bedaren. Het publieke geweten is gesust. Hoe het de deelnemers aan het traject verder zal vergaan is nog onduidelijk. Waarschijnlijk zullen ze hartelijk worden toegesproken door een of andere bobo (of niet), en gaan ze vanaf morgen gewoon weer verplicht sporten.

Maar wat als ze zeggen: we zijn nog niet klaar met “Fit voor Werk”? En bijvoorbeeld actie gaan voeren? Bijvoorbeeld voor een volle boodschappenwagen van de Lidl, ter compensatie. En een gratis lidmaatschap van de sportschool zolang ze bijstandsgerechtigd zijn.

We hopen dat ze dan kunnen rekenen op de steun en en een proteststorm van alle mensen die de afgelopen dagen hun boosheid en verontwaardiging hebben laten blijken. Want samen kunnen we deze praktijken veranderen! Samen knokken: het kan en het werkt!

Bijdragen aan de strijd? Volg onze site voor actietips.

Puk Pent

Dit artikel is eerder gepubliceerd op doorbraak.eu en dwangarbeidneegroningen.wordpress.com