IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

The New Arab 22 februari 2016
Robin Yassin-Kassab

In 2011 grijpen Koerdische Syriërs de revolutie aan om zelfbestuur en vrijheid te bereiken. Eén dominante Koerdische partij en aanverwante milities vervangen het Baath-regime door een eigen vorm van totalitarisme.

Vooropgesteld: in de geschiedenis hebben de Koerden verschrikkelijk onrecht geleden. De Arabieren waren terecht woedend toen Groot-Brittannië en Frankrijk Bilad al-Sham (de Levant) in mini-staten opdeelden en een deel uitleverde aan het zionisme.

Maar het post-Ottomaanse bestel staat de Koerden geen enkele staat toe - en dat in een tijd waar het Midden-Oosten beheersd wordt door nationalisme. Overal in de hyper-nationalistische staten worden de Koerden tot een minderheid gemaakt.

In de loop der jaren vallen in het Turks-Koerdische conflict naar schatting 40.000 slachtoffers, de meesten van hen Koerden.

In de late jaren '80 worden bij de Anfal-uitroeiingscampagne van Saddam Hoessein tussen de 50.000 en 200.000 Iraakse Koerden vermoord.

In Syrië, waar Koerden ongeveer 10 procent van de bevolking uitmaken - ongeveer twee miljoen mensen - was onderwijs in de Koerdische taal verboden.

In 2011 weigert de staat 300.000 Koerden het burgerschap te geven, worden ze uitgesloten van onderwijs, gezondheidszorg, landbezit en het hebben van een eigen bedrijf.

Terwijl president Hafez al-Assad (Bashar's vader) de Koerden in eigen land onderdrukt, onderhoudt hij goede betrekkingen met Koerdische groepen in het buitenland. Het past bij zijn strategie om in de regio plaaggeesten en treiteraars te steunen die als pionnen dienen tegen zijn rivalen.

Voortvluchtige leider

Gedurende twee decennia biedt Assad onderdak aan Abdullah Öcalan, oprichter van de Turks-Koerdische organisatie de Koerdische Arbeiderspartij, de PKK.

Assad laat de PKK delen van de Libanese Bekaa-vallei gebruiken (toen in handen van het Syrische regime) voor militaire trainingskampen, evenals voor heroïnelaboratoria, een onderneming die voor beide partijen voordelig uitpakt.

In oktober 1998 moet Öcalan onder druk van Turkije Syrië verlaten.

Hij vlucht naar diverse landen totdat Turkse agenten hem in Kenia arresteren. Maar veel van zijn infrastructuur in Syrië blijft intact.

Later wordt deze verbouwd tot de Democratische Unie Partij, de PYD. De PYD instrueert de volgelingen zich te richten op de strijd in Turkije, niet in Syrië.

In plaats van de strijd te organiseren voor Koerdische burger- en nationale rechten in het thuisland, stuurt de PYD nationalistische jongemannen de grens over om zich daar aan te sluiten bij de opstand.

Tijdens de Syrisch-Koerdische intifada van 2004 speelt de partij (en anderen) een verwarrende rol. Enerzijds worden veel PYD-gelieerde Koerden gearresteerd en mishandeld, sommigen zitten jaren vast vanwege hun activiteiten tegen het regime; anderzijds zijn er verklaringen van Koerden dat de PYD het regime helpt bij het neerslaan van de opstand.

Als in 2011 de protesten uitbreken spelen Koerden een sleutelrol.

Arabische Syriërs tonen hun waardering door "Azadi" te zingen - het Koerdische woord voor vrijheid.

De revolutionaire leider Meshaal Temmo steunt de strijd tegen het regime en moedigt zelfbeschikking voor iedereen aan, omschrijft de Koerden als "een onafscheidbaar deel van het Syrische volk". Het regime vermoordt hem in oktober 2011.

De PYD onderdrukt ondertussen Koerden die tegen Assad demonstreren.

In een vraaggesprek voor ons boek "Burning Country" klaagt activist en hulpverlener Serdar Ahmad: "Het was de PYD die [in 2004] onze Koerdische revolutie tegenhield, net als in 2011 toen de PYD in Koerdische gebieden fungeerde als shabeeha voor Assad, door demonstranten met stokken te slaan."

Onder druk van het Vrije Syrische Leger trekt in juli 2012 het Assad-regime zich zonder kleerscheuren terug uit de Koerdische meerderheid gebieden en overhandigt de beveiligingsinstallaties aan de PYD. Een overdracht van het gezag dus, geen bevrijding.

Zo is er vanaf het begin kwaad bloed. Arabieren, Turkmenen en sommige Koerden beschouwen de PYD als collaborateurs met Assad.

Ondertussen las Abdullah Öcalan, gevangen op een eiland in de Zee van Marmara, het werk van de Amerikaanse anarchistische theoreticus Murray Bookchin en past daarop zijn retoriek radicaal aan. Niet langer streeft hij naar een verenigde marxistisch-leninistische staat, maar naar zelf-georganiseerde gemeenschappen zonder grenzen die de staat irrelevant zullen maken.

"Het democratisch confederalisme van Koerdistan is een statenloos systeem," schrijft hij. "Een democratisch systeem van een volk zonder staat."

De theorie lijkt in het bijzonder van toepassing op Syrië, waar gebieden met een Koerdische meerderheid niet aaneengesloten zijn.

In theorie en tot op zekere hoogte in de praktijk implementeert de PYD 'democratisch confederalisme' in de drie Koerdische kantons in Syrië - Jazira, Kobani en Afreen - gezamenlijk bekend als Rojava. De kantons worden democratisch bestuurd door lokale en regionale raden.

Ook op Koerdische nationaal niveau is het zonder twijfel een overwinning. Koerdische kinderen kunnen nu bijvoorbeeld les krijgen in het Koerdisch.

Het lijkt ook een betere toekomst voor Koerdische vrouwen in te luiden. De Vrouwelijke Beschermingseenheden (YPJ) maken immers 40 procent uit van de PYD-troepen.

Amerikaanse steun

Na het Baath-regime is de PYD al met al een grote stap vooruit.

Het zal niet verbazen dat het radicale en democratische karakter van het Rojava-project veel steun krijgt van links in het Westen.

Het is alleen jammer dat de zelfgeorganiseerde, democratisch gekozen revolutionaire raden in de Arabische gebieden dergelijke steun niet ten deel vallen, hoewel de Arabische steden meedogenloze lucht- en landaanvallen te verduren krijgen.

De bombardementen blijven de Koerdische kantons bespaard totdat IS de aanval opent op Kobani.

In de meeste gevallen blijft links in het Westen zalig onwetend over de wijkraden met een Arabische meerderheid.

Ze ziet alleen de islamitische extremisten - die voor een groot deel bestaan als gevolg van de bombardementen. Ideologische oogkleppen en journalistieke blunders zijn ook debet aan de westerse onwetendheid rond deze Syrische democraten.

De huidige tendens om de PYD te romantiseren gaat ook voorbij aan de snel groeiende kloof tussen de retoriek van de partij en het dagelijkse leven.

In de praktijk worden besluiten van de gemeenteraad door PYD-richtlijnen terzijde geschoven.

Vrije radiostations worden gesloten, politieke partijen verboden, andersdenkenden onderdrukt.

De PYD legt een monopolie op inkomende hulp en inkomsten in Rojava, de Volksmilities (YPG) hebben een monopolie op wapens.

Een groot deel van Koerdische YPG-strijders zijn Turks, niet Syrisch. De dienstplicht drijft vele Syrische Koerdische mannen naar vluchtelingenkampen in Iraaks Koerdistan.

In een vraaggesprek dat we hadden met de leraar Noor Bakeer uit Afreen zei hij, "nadat het regime zich uit Afreen had teruggetrokken en de PYD de macht had overgenomen, is er niet veel veranderd. De terreur en gewelddadige repressie wordt voortgezet door de PYD. Ze verbood andere politieke partijen en probeert alleen te regeren.

"Door PYD's dubbele standaarden en het feit dat ze samenwerkte met het regime, beschouwt de [Arabische] oppositie Afreen als een vijand van de revolutie. Dit leidde tot hun strafexpeditie tegen Afreen, zoals een onrechtvaardige belegering die het lijden van de inwoners sterk heeft vergroot."

Zo was er van meet af aan kwaad bloed. Arabieren, Turkmenen en een deel van de Koerden beschouwen de PYD als collaborateurs van Assad. Met de opkomst van islamitische extremisten verslechterden de betrekkingen en ontstond een gewapende opstand. Er kwamen schermutselingen tussen Ahrar al-Sham en Jabhat al-Nusra, en de PYD. Het geweld culmineerde in IS' verschrikkelijke aanval op Kobani.

Uiteindelijk verdreven de PYD met hulp van kleine Vrije Syrische Leger-contingenten IS uit het grensgebied tussen Kobani en Jazira. Ze verbonden kantons door gebied dat grotendeels Arabisch is.

In het kader van de strijd tegen IS gaat de PYD militaire allianties aan met zowel Rusland als de VS. Mensen die uit overlevingsdrang waar dan ook hulp inroepen verdienen niet gelijk afkeuring.

Maar het is opvallend dat dezelfde 'anti-imperialisten' Syrische revolutionairen CIA-agenten noemen (voor het aannemen van Amerikaanse kant-en-klaar-maaltijden of nachtkijkers), nauwelijks kritiek uiten op het pragmatisme van de PYD.

Buitenlandse interventie

Op het moment van schrijven verliest de democratische revolutie in Syrië snel terrein aan de imperialistische coalitie van Russische jachtvliegtuigen en artillerie, Iraanse soldaten, door Iran gesteunde sjiitische jihadisten uit Libanon, Irak en Afghanistan en lokale Assad-milities.

Tragisch genoeg verleent de PYD met de invasie en de bezetting van Arabische steden in het noorden van de provincie Aleppo steun aan de aanval op Vrij Syrië. Ze kan dit uitsluitend doen vanwege de Russische tapijtbombardementen die veel van de overgebleven bevolking in het noorden van de provincie naar de Turkse grens drijft.

In deze steden zijn geen Koerden verdreven als gevolg van de arabisering door het regime. Het gebied heeft altijd een Arabische meerderheid gekend, de reden dat de PYD er geen kanton heeft uitgeroepen.

Maar nu benut de PYD de nieuwe machtsverhoudingen om het gebied te veroveren en zo de kantons te verbinden in een territoriaal aaneengesloten gebied waar omheen ze een ​​grens wil optrekken. Het is nu duidelijk dat de PYD geen 'democratisch confederalisme' voor ogen heeft maar een staat, en om dat doel te bereiken bereid is om de demografie aan te passen en bondgenoot te worden met fascisten.

Zoals altijd geldt daarbij de verstokte realpolitiek die staten bedrijven bij statelijke projecten.

Vanuit het oogpunt van een volksnatiestaat heel begrijpelijk. Maar ook crimineel, en volkomen contrarevolutionair.

PYD-propaganda stelt dat ze Jabhat al-Nusra bestrijdt, maar er is nauwelijks Nusra actief in noordelijk Aleppo en de belegerde steden worden verdedigd door lokale Vrije Syrische Leger-eenheden (FSA).

De PYD-aanval komt de jihadisten goed uit - en IS in het bijzonder, omdat het grote Russische plan is om de stad Aleppo en de hele provincie Idlib te omsingelen, de overgebleven burgers te verdrijven, verzetsstrijders door uithongering tot overgave te dwingen, en de raden en de democratisch-nationalistische milities volledig uit te bannen.

Omdat buitenlandse mogendheden Syrië opruimen en bezetten verandert de aard van het conflict nu in een nationale bevrijdingsoorlog. Zeker zou het beter zijn voor de Koerden en iedereen als de democraten overleven en deelnemen aan de strijd, anders zullen ze door jihadisten worden geleid.

Als Rusland en Iran uiteindelijk zijn afgeslagen zullen Arabieren, Turken en Koerden nog steeds het land bevolken.

Syrische Koerden hebben een onbetwistbaar recht op zelfbeschikking en hun eigen lot.

Syrische Arabieren hebben dat ook.

De afgelopen vijf jaar hebben ze ervoor gevochten en ze zullen blijven vechten, hoe zwaar de omstandigheden ook zijn.

Verenigd front

De gok van de PYD heeft dus waarschijnlijk een averechtse uitwerking. De huidige aanpak is crimineel stompzinnig, met vele verantwoordelijken. Zeker is dat de 'officiële' oppositie veel meer had kunnen doen om de Koerden hun recht op autonomie te waarborgen of op zijn minst het 'Arabisch' had verwijderd uit de 'Syrische Arabische Republiek'.

Velen, met name de oudere generatie, houden sterk vast aan traditionele politieke modellen met een sterk gecentraliseerde (Arabische) staat.

Maar nog steeds wordt de in Rojava onderdrukte Koerdische Nationale Raad (ENKS) opgenomen in de coalitie van de Syrische oppositie, en de Koerd Abdel Baset Sida had er eens de leiding.

De FSA, het Vrije Syrische Leger, heeft tal van Koerden in de gelederen, zoals er ook Koerden deel uitmaken van islamistische eenheden. Overal in het land werken Koerdische en Arabische burgeractivisten samen.

Het is een grote fout om de PYD gelijk te stellen aan Syrische Koerden in het algemeen, een volk dat zo divers is als elk ander; zelfs IS beschikt over een groot Koerdisch contingent. Zo werd de aanval op Kobani geleid door een Koerd.

De hoop ligt bij Syrische revolutionairen; Arabische, Koerdische, Turkmeense en Syrische, die in onderlinge solidariteit de strijd aangaan.

Bron: ‘Democratic Confederalism’ or Counter-revolution?
https://www.alaraby.co.uk/english/comment/2016/2/22/democratic-confedera...