Mes. Steek. Pijn. (De moord op Kerwin Lucas Duinmeijer)
Afgelopen donderdag was het 32 jaar geleden dat Kerwin Lucas door racistisch geweld om het leven kwam.
‘Vuile nikker! Ga terug naar je eigen land!’ De zestienjarige skinhead met de tatoeage 100% white op zijn arm, Nico Bodemijer haalt het mes tevoorschijn en steekt de vijftienjarige Antilliaanse Kerwin in zijn buik. Een taxichauffeur weigert Kerwin naar het ziekenhuis te brengen. Vier uur later overlijdt hij. De eerste racistische moord sinds de Tweede Wereldoorlog in Nederland is een feit.
‘We waren stiekem via het raam naar buiten gegaan. M‘n ouders dachten dat we lagen te slapen’ Zo vertelt (pleeg)broer Erik Duinmeijer in het radioprogramma Theater van het Sentiment. ‘s Avonds hebben ze de verjaardag van hun vriend Archie gevierd. De beide jongens moeten om twaalf uur weer thuis zijn. De vrienden hebben overlegd dat ze uit het huis zouden sluipen om nog even de stad in te gaan. Bij een shoarmazaak komen ze een groepje skinheads tegen. In de documentaire Kerwin, teken van tijd uit 1985 zegt Erik: ‘Ik denk dat ze gewoon agressief waren. Ze hadden gedronken. Dat rook je duidelijk.’ De skinheads zeggen volgens Erik dat Kerwin niet in die straat mag lopen en dat hij terug naar zijn eigen land moet. Kerwin gaat er fel tegenin en zegt: ‘Ik heb mijn benen bij mijn geboorte gekregen om te lopen en dat mag ik doen waar ik wil’. Volgens Erik deed Kerwin normaal gesproken nooit zoiets. ‘Meestal zei hij ‘black is beauty’ en liep dan gewoon door. Misschien dacht hij nu wel: Ik moet er nou maar eens een keertje iets aan doen.’
De moordenaar, Nico Bodemeijer beweert in de documentaire Profiel van 2008 dat zijn gabber Dirk de ruzie begon. Volgens Nico was het vijf tegen twee. ‘Toen ben ik naar de kroeg verderop gelopen, want ik wist dat daar een paar jongens zaten. En daar heb ik van één van die jongens het mes opgehaald en ben weer terug gegaan. En op een gegeven moment liep het uit de hand. Ik wilde het sussen man, dat geloof je toch niet!’ Nico steekt Kerwin in zijn buik, die er vervolgens van de schrik hard rennend vandoor gaat.
‘Gelukkig. Hij kan nog rennen’
‘In mijn herinnering had ik zoiets van: gelukkig, hij kan nog rennen, want dat is best uniek. Dan ga je er eigenlijk een beetje vanuit dat de verwonding mogelijk nog wel meevalt.’ Zo vertelt agent Nico Nijp bij AT5, die in de nacht van 20 augustus de melding binnenkrijgt van de steekpartij. Nijp en zijn collega worden door getuigen naar de Dam gestuurd. Daar treffen ze Kerwin, te midden van omstanders, bloedend op de grond aan. Hij ligt daar inmiddels al een tijdje.
Op het moment dat Kerwin met zijn vrienden op de dam aan komt zien ze een taxi staan. De chauffeur zegt dat ‘we maar door moeten lopen naar de taxistandplaats. Daar zakt Kerwin in elkaar en gaat op de voorbank van de taxi liggen.’ Zo vertelt Erik. Vervolgens stapt de taxichauffeur uit en trekt hij Kerwin, samen met een voorbijganger, weer uit de auto en legt hem in de goot neer. Tien minuten later arriveert Nico Nijp met zijn collega. Zij nemen de vrienden van Kerwin mee in de politieauto om te kijken of de skinheads nog in de buurt zijn. Ze kunnen hen niet vinden.
Zijn hart kon het niet meer aan.
Na twintig minuten op straat te hebben gelegen, wordt Kerwin eindelijk de ambulance in gedragen. Vier uur later overlijdt hij op de operatietafel aan bloedverlies. Zijn hart kon het niet meer aan. Een golf van verontwaardiging trekt door Nederland. Hoe kan dit gebeuren in een tolerant land als de onze? Een dag na de begrafenis, op 27 augustus, vindt er in Amsterdam een demonstratie tegen de racistische moord plaats. Deze wordt bijgewoon door vijfduizend mensen.
Vervolgens worden er verschillende antiracistische verenigingen opgericht. Zo is er het Amsterdamse Scholierencomité voor Vrede en antifascisme opgericht door vrienden van Kerwin. Zij binden de strijd aan tegen racisme, dit doen ze bijvoorbeeld door het verwijderen van racistische leuzen die op muren zijn gekalkt en het verspreiden van folders.
‘Laat die buitenlanders gauw opdonderden!’
Tijdens een actie in Den Bosch zijn de vrienden van Kerwin bezig leuzen als ‘Nederland voor Nederlanders, niet voor zwarten’ en ‘ku klux klan’ en hakenkruizen over te verven. Daarnaast hangen ze affiches van ‘samen strijden tegen gelijke rechten’ op. Kinderen uit de buurt peuteren onmiddellijk de zojuist opgeplakte affiches er af met de mededeling: ‘Laat die buitenlanders gauw opdonderden!’ Een week later staan de leuzen weer op de muren.
Opvallend in deze zaak is de uitspraak van de rechter; Die acht het namelijk niet bewezen dat racisme het ‘wezenlijk’ motief voor de moord is. Hij baseert zich in zijn oordeel op het rapport van het Pieter Baan Centrum (PBC), dat zegt dat Nico lijdt aan een ontwikkelingstoornis. Hierdoor kunnen zijn uitspraken niet voor vol worden genomen oordeelt het PBC. Maar in brieven die jaren later uitgelekt zijn naar de Revu schrijft Nico dat hij Kerwin wel degelijk neergestoken heeft om zijn huidskleur. Daarnaast had Nico na zijn arrestatie verklaard dat Kerwin vies naar hem zou hebben gekeken. Maar 25 jaar na de moord zegt Nico in Profiel dat kleur geen rol speelde: ‘Het had net zo goed iemand anders kunnen zijn.’ Familie en vrienden van Kerwin zien de moord nog altijd als racistisch.
Nico krijgt jeugd-tbs opgelegd totdat hij minimaal 21 jaar is. Begin 1988 komt hij vervroegd vrij. Vervolgens komt hij weer vast te zitten wegens een ander steekincident, heeft hij verboden wapens en gooit hij in 1998 een bloempot van drie hoog naar beneden op parkeerwachters die een wielklem op zijn auto wilden plaatsen. In 2012 heeft hij zelfmoord gepleegd.
De taxichauffeur wordt niet vervolgd. Het bestuur van de taxicentrale Amsterdam constateert dat de chauffeur een beoordelingsfout heeft gemaakt en daarom niet heeft ingezien hoe ernstig de situatie was. Bestuurslid JoopWilkers stelt dat het niet zo is dat chauffeurs mensen moeten laten doodbloeden, omdat het tegen de regels zou zijn gewonden te vervoeren.