Trollen, beleid en teloorgang
Beste mensen van indymedia,
In de afgelopen twee maanden heb ik nauwelijks iets gepost op indymedia, vooral als stil protest tegen het moderatorsbeleid dat rabiaat racistische crap onder de reacties (te) vaak ongemoeid liet. Ik checkte de website wel iedere dag, omdat het voor mij, gezien het feit dat ik het verdom om tijd en energie te verspillen op facebook, één van de weinige manieren was om op de hoogte te blijven van wat er zoal gebeurt.
Gisteren stonden er een vier- of vijftal troll-reacties onder verschillende artikelen, die er nu nog steeds staan en waarvan men ondanks de inhoud kennelijk geen reden ziet om ze te verwijderen. Ik citeer degene waarvan ik het meest over de ruk ging: "Dan die Afrikaanse dobberaars zodra die hiet vaste voet hebben fokken die er op los floep daar was er weer een uitgepoept.".
Ik doe mijn best om tot genuanceerde overwegingen te komen, maar dat lukt me niet meer.
Een middel als Indymedia is kei- en keihard nodig. Als tegenwicht voor staats- en neoliberale propaganda, als platform om op de hoogte te kunnen blijven van internationale ontwikkelingen, als educatief en informatief gereedschap binnen de lokale beweging en last but not least als middel om veilig acties te kunnen claimen en bekend maken. Indymedia als gereedschap: om iets mee te kunnen construeren, uit elkaar te halen om te begrijpen hoe het werkt of te kunnen slopen als het niet werkt - zoals staat/propaganda/bedrijfsbelangen/asielbeleid (vul maar in...). Goed gebruik vereist wel - net als met echt gereedschap - dat het gereedschap in goeie staat verkeert. Met een botte zaag is het slecht zagen, timmeren met een loszittende hamer is levensgevaarlijk.
De Nederlandse versie van Indymedia is, als gereedschap, in behoorlijk slechte staat. Volkomen verziekt en bijna onbruikbaar, ondanks het feit dat het concept geniaal én broodnodig is.
Ik ben niet zo naïef om te geloven dat trollen hier slechts puur voor de lol komen, om eens af en toe wat uit te kotsen en dan schaterlachend achter het toetsenbord te constateren hoe deze en gene over de zeik gaat. Er zullen vast wel wat trollen tussen zitten voor wie dit onder 'gevoel voor humor' valt, maar het zou me totaal niet verbazen als er professionele trollen tussen zitten wiens voornaamste doel is om Indymedia als forum onbruikbaar te maken. Van 'dobberaars' tot het beschuldigen van Astrid van antisemitisme, van het systematisch psychiatriseren van Joke tot het herhaaldelijke geraaskal over krakers, klimaatverandering-is-een-fabeltje en de-anti-fascisten-zullen-de-nieuwe-fascisten-zijn: het verziekt de boel tot op het bot en het lukt ze dus aardig om de boel effectief te saboteren.
Don't feed the trolls. Kan ik me in vinden - iedere uitbarsting van verontwaardiging maakt het alleen maar grappiger en dus lonender om te trollen. Maar de mate waarin Indymedia de laatste maanden overspoeld wordt door stinkend halfverteerd braaksel maakt het bijna onmogelijk om het te negeren. Discussies, het uitdiepen van stellingen, het volgen van nieuws dat (al dan niet live) geupdate wordt: het is niet meer te doen. En kan je nog stellen dat negeren de beste tactiek is? Dat werkt als het om een enkeling gaat. Maar hier is het zo dat als de ene troll het zat wordt omdat er niet gereageerd wordt, de volgende troll alweer klaar staat.
Bovendien zit er ook een ander onfris kantje aan de methodiek van het negeren: het feit dat het een heel reëel probleem aan het worden is, wordt daarmee ook genegeerd.
Vrijheid van meningsuiting. Van onschatbare waarde, zeker in een maatschappij en een media-landschap waarin alles wat geen conformistische mening betreft wordt gemarginaliseerd, gecriminaliseerd of ronduit vervolgd. Maar júíst in een anarchistische omgeving - mijn vrijheid houdt op daar waar de jouwe begint - kan vrijheid niet anders gaan dan hand in hand met verantwoordelijkheidsgevoel. Er zitten dus ethische grenzen aan de vrijheid van meningsuiting. En er is niks mis met de gedachte dat er van iedereen die een mening spuit verwacht mag worden dat die mening weloverwogen en onderbouwd is. De troll-crap hier gaat mijlenver over beide grenzen heen.
Het is heus niet zo dat ik vind dat de hele wereld zich aan anarchistische principes over vrijheid, verantwoordelijkheid en onderbouwing zou moeten houden. Als mensen dat niet willen doen, prima. Maar laten ze hun meningen dan gaan rondkotsen op plekken waar dat soort principes er niet toe doen - geenstijl, at5, de facebookpagina van de pvv, noem ze maar op.
Ter illustratie: in mijn huis is in principe iedereen welkom. Maar wel op voorwaarde dat ze er met hun gedrag voor zorgen dat iedereen zich hier ook welkom kán voelen. Degenen die hier racistische of andere discriminatoire praat uitslaat, kan kiezen tussen de bek dichthouden of oprotten. Klinkt misschien dictatoriaal, maar daar heb ik de sfeer in huis wel gezond, respectvol én gastvrij mee weten te houden.
Kennelijk zijn er hier op Indymedia ook grenzen aan meningsuiting, want er worden wel degelijk van tijd tot tijd troll-reacties verwijderd. Honderd procent open posting is het dus niet. Mooi zo, wat mij betreft, want een puur ongemodereerd forum zou, gezien het feit dat er altijd trollen zullen zijn die te stompzinnig zijn om ethische waarden te begrijpen, geen zin hebben om zich daarin te verdiepen of daaraan tegengestelde belangen hebben, binnen de kortste keren totaal naar de kloten gaan.
Kortom: zelfs hier is klaarblijkelijk een grens. Wat maakt dan dat voornoemde voorbeelden over 'dobberaars', 'moslimfundamentalistische Astrid' of 'gekke Joke' blijven staan?
Tijdgebrek van de moderators? Ik kan mezelf een tijdje lang zand in de ogen strooien door me dat voor te houden, maar op een gegeven moment wordt dat ongeloofwaardig. Maak mij niet wijs dat Indymedia 24 uur zonder moderator zit of dat er zoveel berichten en reacties binnen komen dat het onmogelijk is om het bij te houden en daar adequaat op te reageren. Soms lastig misschien, maar niet onmogelijk.
Vasthouden aan het principe van ongebreidelde vrijheid van meningsuiting? Los van de argumenten daarover hierboven, is dat het kennelijk ook niet, want er wordt wel gemodereerd.
Dan heb ik nog drie mogelijkheden over:
1. de moderators verdommen het om het als een probleem te beschouwen of denken 'dat het vanzelf wel overwaait'. Zie de alinea's over functioneel gereedschap en trolls. Bovendien: het is al maanden aan de gang en het wordt er allesbehalve minder op. Dus als dit de gedachtengang achter het niet ingrijpen is, wordt het misschien tijd voor een evaluatie en een aanpassing.
2. de moderators vinden het zelf eigenlijk wel grappig. Overweeg dan eens om met je moderator-functie over te stappen naar geenstijl, dat zal je hilarisch vinden.
3. Alle/de meeste/sommige moderators hanteren andere grenzen als het om vrijheid, verantwoordelijkheid en onderbouwing gaat. De meest waarschijnlijke mogelijkheid. De kans dat alle moderators én alle gebruikers van Indymedia op één lijn zitten qua ethische overwegingen (en dus over te ondernemen acties bij het overschrijden van grenzen) is nihil. Er bestaat niet zoiets als een duidelijke goed/nietgoed grens en daar hoeft dus ook niet naar gestreefd te worden. Lang leve de diversiteit, als we het niet met elkaar eens zijn, dan kan dat verhelderende en vruchtbare discussies opleveren over het grijze grensgebied. Discussies waarin we, zolang die op een respectvolle en gelijkwaardige manier gevoerd worden, allemaal mogelijkheden voor zelfontwikkeling in kunnen vinden.
Maar wat gebeurt er dan met uitspraken die duidelijk wel buiten die ethische grijze marge liggen, zoals 'dobberaars die er maar op los fokken'? Moet ik serieus gaan aannemen dat er hier moderators zijn die vinden dat iets dergelijks wél binnen de marge past en zo ja, wat da fuck doen die dan hier op indymedia? En als ethiek buiten beschouwing moet worden gelaten, wat maakt dan dat de dysfunctionaliteit die het gevolg is van getroll kennelijk ook geen criterium is?
De allerlaatste optie wil ik eigenlijk liever niet als optie beschouwen. Dat één van de moderators zich zelf schuldig maakt aan getroll of de boel willens en wetens door trollen laat saboteren. Los van het feit dat ik dat liever niet wil geloven, omdat ik dat bijzonder teleurstellend zou vinden, kan ik daar ook geen zinnige uitspraken over doen. Ik ken jullie niet. Ga elkaar maar aankijken.
Wat mij betreft is er wel een soort van keerpunt bereikt. De reacties van gisteren, maar vooral het feit dat ze ongemoeid werden gelaten, zijn wel een beetje de druppels die de emmer doen overlopen. De makkelijkste reactie is om Indymedia dan maar te laten voor wat het is geworden: een onbruikbaar iets. Niets meer posten en de hele site te boycotten. Alhoewel ik er veel voor voel om mezelf dit soort frustrerende troep te besparen, ontneem ik mezelf dan wel een informatie-mogelijkheid. En wat zwaarder weegt: het stuit me nogal tegen de borst dat de opzet van saboterende trolls dan kennelijk geslaagd is.
Ik kan niet tegen het moderatorteam zeggen dat jullie dit of dat moeten doen. Ik hoop alleen maar dat deze post een aanleiding wordt om jullie zelf eens achter de oren te krabben en met elkaar om de tafel te gaan zitten, om te kijken of er volgens jullie ook iets van waarheid schuilt in mijn stelling dat Indymedia een verziekt en onbruikbaar tool aan het worden is, om eens te gaan praten over de grenzen van de acceptabele grijze marge en - als het lukt om die grenzen te definiëren - te gaan kijken hoe vrijheid, ethiek en verantwoordelijkheid hier wel gewaarborgd kunnen blijven.
En ik hoop dat business as usual geen optie meer is.