Bungehuis: bezetting voorbij, maar de strijd komt net op gang
Mobiele eenheid heeft vandaag een einde gemaakt aan de bezetting van het Bungehuis. Daarmee kwam een einde aan een opvallend omvangrijke, langdurige en stevige studentenactie.
Universiteitsbestuur, stadsbestuur, rechtbank en hun ‘openbare orde’ zijn de morele verliezers. Actievoerende studenten en hun sympathisanten hebben hun eisen breed voor het voetlicht gekregen, en hebben laten zien dat je niet alles aan neoliberaal en autoritair bestuur over je kant hoeft te laten gaan. Ze hebben lang standgehouden, tegen een grote overmacht, en hebben tot het laatste moment die overmacht getrotseerd. Ze staan nu voor de niet geringe klus om hun morele overwinning nu uit te bouwen tot daadwerkelijke resultaten. Hun bezetting is nu voorbij. De strijd voor een democratische, daadwerkelijk vrije universiteit is maar net begonnen.
De ontruiming zelf ging zonder al te grof geweld van politiezijde, al; is het ontruimen zelf en het aangehouden van actievoerders, al een gewelddaad, zelfs als het niet met klappen gepaard gaat. Maar van klappenregens en dergelijke was klaarblijkelijk geen sprake, en dat zien we wel eens anders. Dat de ME zich een beetje heeft ingehouden, is al een teken: het gezag weert dat de bezetters brede sympathie genoten, het gezag zal zich gerealiseerd hebben dat een botte matpartij in en om het Bungehuis wel eens een nieuw lont in een al explosief kruitvat zou kunnen zijn. Er viel wel een gewonde, toen een politiepaard op een student stapte die voor het Bungehuis protesteerde. Verder arresteerde de politie 46 actievoerders. Of dat allemaal bezetters waren weet ik nog niet. De politie eiste namelijk ook dat protesterende mensen de straat voor het Bungehuis tijdens de ontruiming zouden verlaten, iets dat niet iedereen vrijwillig deed. Gelijk hadden ze in die weigering.
Het bestuur van de Universiteit van Amsterdam (UvA) is moreel gezien de grote verliezer. Het heeft een imago van redelijkheid een bereidheid tot overleg naar voren geschoven, maar kwam tegelijk meteen met aangifte tegen de bezetters, met het afsluiten van internet en verwarming, om vervolgens te escaleren via een ultimatum en een kort geding en het lospeuteren van een gerechtelijk vonnis met dwangsommen en een ontruimingsbevel, naar de ontruiming van vandaag. Wie een vonnis op studenten loslaat, wie met financiële chantage schermt om vervolgens de oproerpolitie op vreedzame actievoerders los te laten, heeft iedere schijn van redelijkheid, van bereidheid om via een dialoog een oplossing te zoeken, van zich af geworpen. Het UvA-bestuur staat te kijk als een ouderwetse, arrogante, autoritaire regentenclub. De brede steun die de bezetters, of minstens hun verlangens en eisen, kregen, impliceert ook dat dit gezichtsverlies niet enkel onder de actievoerders zelf maar onder veel bredere groepen toeslaat. Militair en bestuurlijk heeft de UvA-dictatuur gewonnen. Moreel is die dictatuur stevig gehavend.
Wie soortgelijke morele schade hebben gelezen Zijn de gemeentelijke en juridische gezagsdragers. De rechtbank die haar vonnis vrijdag uitsprak, zag dat vonnis vier dagen lang openlijk genegeerd. In plaats van studenten die overhaast het Bungehuis verlieten om de dwangsom van 1000 euro te ontlopen, kwam er een crowdfunding-campagne om de bezetters te ondersteunen tegen die financiële dreiging. Intussen bleven de bezetters gewoon bezetten en lieten het op ontruiming aankomen. Een rechtspraak die zo openlijk genegeerd wordt, lijdt gezichtsverlies, hetgeen een rechtspraak die als repressief instrument functioneert ook verdient. Ook dat is een morele nederlaag voor orde en gezag. Voeg daarbij burgemeester Van der Laan die de afgelopen dagen onderhandelingen tussen UvA en bezetters leidde. Studenten pasten ervoor om in ruil voor minieme concessies hun actie op te geven. Het vaderlijke gezag van de burgemeester had niet het kennelijk beoogde effect. Nog een morele tik voor de gevestigde bestuurlijke orde.
Tegenover dit alles hebben de studenten en hun sympathisanten een overwinning behaald op symbolisch en psychologisch niveau. Niet zij, maar de andere kant kwam met financiële dreiging en vervolgens met de gewapende staatsknokploeg. Niet zij, maar de andere kant blokkeerde effectief een redelijk gesprek. Hint: ‘oprotten uit ons gebouw, pas dan kunnen we praten’ is géén voorzet tot een redelijk gesprek. De studenten hebben in een vreedzame, maar tegelijk stevige actie, een prachtig voorbeeld gegeven. En door in het bezette gebouw een programma van activiteiten op te zetten, en zich niet blind te staren op de tactiek van de actie zelf, hebben ze een glimp laten zien van een waarlijk vrije universiteit. Ze eisten niet alleen. Ze brachten al in de praktijk waarvoor ze tegelijk zo vasthoudend vochten. Amsterdam telde de afgelopen elf dagen twee vrije universiteiten. Eentje, de Vrije Universiteit die met hoofdletters zo heet, maar doodgewoon functioneert als traditionele, bureaucratisch bestuurde en dus helemaal niet werkelijk vrije instelling. En eentje die niet zo heette, maar het feitelijk wel was: in het Bungehuis.
De morele overwinning is dus aan de actievoerenden, studenten en anderen. Maar van een mnorele zege kun je niet leven. Hoe goed het ook voelt. Een morele zege is nog niet hetzelfde als het werkelijk inwilligen van eisen. De kunst is om de morele overwinning te combineren met woede over de ontruiming, de aandacht vast te houden en nieuwe druk op te bouwen. Precies dat doen studenten dan ook. Morgen is er een “Protestmars voor Democratisch Hoger Onderwijs”, met een snel groeiend aantal genodigden én aanmeldingen op Facebook. De teller daar staat op dit moment ruim boven de vijfhonderd. Ik kan me niet voorstellen dat het daarbij blijft.
Verdere druk kan wel degelijk beweging in de opstelling van het UvA-bestuur krijgen. Tot nu toe waren de concessies van die kant grotendeels gebakken lucht: een gesprek, een discussiemarathon, fopspenen dus. Op één punt was er een klein stukje beweging. “Ook wilde de universiteit de reorganisatie van de kleine talenstudies een jaar uitstellen”, berichtte de NRC gisteren over de mislukte onderhandelingen. Die reorganisatie was deel van een bezuinigingsplan op de faculteit Geesteswetenschappen, een plan waartegen de bezetters zich mede richtten.
Uitstel van een jaar was te weinig, veel te weinig. Maar het aanbod doet vermoeden dat er met meer en aanhoudende druk meer binnen te slepen valt. Stevige stappen op weg naar een universiteit waarin studenten, medewerkers en ander personeel daadwerkelijk vrij onderzoek en onderwijs kunnen verwezenlijken, buiten de neoliberale financiële dwangbui, aan een democratisch zelfbesturende universiteit. De bezetting van het Bungehuis ligt achter ons, maar vormde slechts een inleidende schermutseling. De strijd komt op gang.
Solidariteit
Demonstratie “Protestmars voor Democratische Universiteit”, woensdag 25 februari, 17.00 uur, vanaf het Bungehuis, Spuistraat 210, Amsterdam. Zie https://www.indymedia.nl/node/26642 en https://www.facebook.com/events/1604283859804739/
Donaties: via https://www.indiegogo.com/projects/friends-of-the-occupation-of-the-bung... als je creditcard of Paypal hebt. Zo niet, geen nood: de Vrije Bond stelt haar rekeningn ummer eveneens open voor bijdragen, die dan hun weg naar de crowdfunding-campagne zullen vinden. Zie http://www.vrijebond.org/solidariteit-met-de-uva-bezetters-steun-de-crow... voor de details.
Peter Storm
dinsdag 24 februari 2015
http://www.ravotr.nl/2015/02/24/bungehuis-bezetting-voorbij-maar-de-stri...