Een nieuw, langgerekt Milgram-experiment
Gemeenteambtenaren en bijstandsontvangers worden door de huidige (en de vorige) kabinetten onderworpen aan een soort van Milgram-experiment.
Sinds 1 januari 2004, de invoerdatum van de door Mark Rutte voorbereide, nieuwe bijstandswet, moeten ambtenaren van Nederlandse sociale diensten mensen in de bijstand in ruil voor hun uitkering vernederende en veelal zinloze arbeid opleggen (te verrichten onder voormannen die met het afblaffen van hun slachtoffers en voortdurende dreigementen met strafkortingen nog een schepje boven de vernedering opdoen) en wie dat weigeren te aanvaarden, korten op hun toch al karige uitkering met als gevolg dat betrokkenen steeds verder verstoken raken van de meest elementaire levensbehoeften. Uiteindelijk kan de uitkering zelfs geheel worden stopgezet en volgt huisuitzetting en dakloosheid. Dit soort maatregelen is sindsdien nog verder aangescherpt en het einde van deze repressie is gezien de huidige bemanning van het ministerie van 'Sociale Zaken' (met Henk Kamp en Paul de Krom) nog niet in zicht.
Met deze maatregelen zijn zowel de gemeenteambtenaren als de bijstandontvangers als het ware proefpersonen in een nieuw en zeer langgerekt Milgram-experiment. U weet wel, die gehoorzaamheidstest die begin jaren zestig werd uitgevoerd door de Amerikaanse sociaal psycholoog Stanley Milgram, waarbij proefpersonen (fictieve) elektrische schokken moesten toedienen aan andere proefpersonen als die vragen fout beantwoordden, en daarbij vrijwel allemaal bereid bleken op aandringen van de proefleider en onder uitschakeling van hun eigen geweten tot het bittere einde te gaan door het voltage van de toegediende schokken steeds verder te verhogen. Tot kennelijk de dood erop volgde.
De uitkomst van deze nu al jaren lopende neoliberale aanpak van bijstandsgerechtigden, die een duidelijke parallel vertoont met het genoemde psychologische experiment – in beide gevallen is sprake van een autoriteit en een uitvoerder: bij Milgram de zogenaamde ‘leraar’, in dit geval het ministerie van Sociale Zaken, en daartegenover bij Milgram de ‘leerling’, hier de ambtenaar van de sociale dienst of ‘klantmanager’, zoals die tegenwoordig wordt genoemd – is niet minder schokkend dat dan van het oorspronkelijke gedragspsychologsiche experiment van Stanley Milgram: vrijwel geen enkele ambtenaar weigert de van hem afhankelijke burger te martelen met vernederende arbeid en het onthouden van primaire middelen van bestaan als hem dat door een autoriteit wordt opgedragen. Een eigen mening over het te voeren beleid wordt in het ambtenarenhoofd kennenelijk niet gevormd. Bevel is blijkbaar ook buiten het leger nog steeds bevel.