|
|  |
Dwangarbeid wel heel voorzichtig aangekaart
Louis van Overbeek - 21.01.2011 12:27
In juridische kringen begint het besef door te dringen dat de wetgever een grondrecht van uitkeringsgerechtigden serieus in het geding brengt. Een klein lichtpuntje, maar wel too little, too late.
In mijn artikel ‘Een onzichtbare hand’ heb ik er enkele jaren geleden in het Katholiek Nieuwsblad op proberen te wijzen hoe een groot aantal zaken op sociaaleconomisch vlak, die als overeenkomst hadden dat zwakke groepen in de samenleving er de dupe van werden, geen enkele belangstelling kregen van politiek, pers, media, vakbonden en juristen, en men zich niet aan de indruk kon onttrekken dat ze systematisch en doelbewust uit het nieuws werden gehouden.
Een van de misstanden die ik destijds noemde, was het feit dat er in Nederland sinds 2004 op grote schaal met mensenrechten strijdige gedwongen tewerkstelling wordt opgelegd aan bijstandsgerechtigden. Sinds die tijd is de omvang van deze misstand onder neoliberale en populistische invloed alleen maar groter geworden. Dwangarbeid in ruil voor een bijstandsuitkering is maatschappelijk breed geaccepteerd geraakt, minachting voor internationale verdragen en daarmee grondrechten in de huidige Nederlandse politiek bon ton.
Verheugend
Verheugend is dan ook te constateren dat ook in juridische kringen eindelijk het besef begint door te dringen dat door massale dwangarbeid onder uitkeringsgerechtigden in Nederland de positie van een grondrecht serieus in het geding komt, al blijven de uitingen van dat besef vooralsnog wel heel voorzichtig. Zo werd op het juridische groepsblog Publiekrecht en politiek door de Groningse jurist Albertjan Tollenaar onlangs de stelling geponeerd dat de verplichte tewerkstelling die het kabinet-Rutte na doorvoering van een wetsaanpassing bijstandsgerechtigden wil opleggen “gevaarlijk dicht (komt) bij wat in artikel 4 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) onder dwangarbeid wordt verstaan”.
Werken voor uitkering
Het nieuwe kabinet is immers van plan bijstandsgerechtigden te dwingen in ruil voor hun uitkering allerlei klussen te laten opknappen die als reguliere arbeidsplaatsen zijn wegbezuinigd (schoffelen, papier prikken, sneeuwruimen, koffie rondbrengen in bejaardenhuizen et cetera), maar feitelijk vindt een vergelijkbare vorm van gedwongen tewerkstelling, zoals gezegd, al sinds 2004 plaats, het jaar waarin de nieuwe, door onze huidige premier voorbereide bijstandswet (WWB, Wet Werk en Bijstand) werd ingevoerd.
Het enige verschil met de nieuwe kabinetsplannen is dat er in de WWB bij deze tewerkstelling – althans in theorie – nog sprake moet zijn van verbetering van het arbeidsmarktperspectief van de betrokkene en er bij het opleggen daarvan – zogenaamd – op het individu toegesneden maatwerk moet worden geleverd. Het nieuwe kabinet echter wil zelfs dat ‘arbeidsperspectief’ per 1 januari 2012 als voorwaarde schrappen en vervangen door het principe van wederkerigheid of reciprociteit (‘iets terugdoen voor je uitkering’).
In één moeite door wil de huidige staatssecretaris van Sociale Zaken, De Krom – op wiens plannen door tal van gemeenten in strijd met de wet eind 2010 al een voorschot is genomen toen ze bijstandsontvangers verplichtten sneeuw te ruimen – de bijstandswet overigens helemaal afschaffen door haar op te laten gaan in één totaalregeling voor ‘de onderkant van de arbeidsmarkt’.
Scherp steenkolen-Engels
Tollenaars collega Gijsbert Vonk, die in zijn oratie nog meende dat “de Nederlandse rechtsstaat voldoende corrigerend vermogen” bezat om structurele misstanden in de sociale zekerheid te voorkomen, uitte zich in een recenter artikel scherper, al publiceerde hij het dan wel weer in steenkolen-Engels in een academische bundel van de Universiteit van Wageningen, zodat waarschijnlijk geen burger of politicus het heeft gelezen: ‘Hunger as a policy instrument? Some reflections on workfare and forced labour’. In dit stuk noemt hij het niet langer acceptabel dat rechters “reject outright the relevance of the prohibition of forced labour in social security cases”.
Een beroep op dit verbod door klagers wordt door de rechtbanken immers bijna per definitie ongegrond verklaard, waarmee duidelijk wordt dat de Nederlandse bestuursrechter een politieke agenda volgt en feitelijk de scheiding der machten op dit punt in dit land niet wordt gerespecteerd. Een grote doorbraak ziet Vonk dan ook in de uitspraak van de Rechtbank Arnhem in de zaak van de bekende ‘schoffelweigeraar’ Bennie Beck van 8 oktober 2008 (LJN: BF7284), waarin de rechtzoekende weliswaar niet volledig in het gelijk wordt gesteld, maar de rechter in ieder geval erkent dat er in vergelijkbare gevallen “wel degelijk sprake kan zijn van verplichte arbeid in de zin van de hierboven vermelde verdragsbepalingen”.
Klein lichtpuntje
Mij lijkt het hier beter te spreken van een klein lichtpuntje. Het vonnis van de Rechtbank Arnhem vormt inderdaad in zekere zin een breuk met het verleden, maar is geen principiële uitspraak in een kwestie aangaande dwangarbeid in het kader van sociale zekerheid. De rechtszoekende slaagde er ook niet in die in tweede aanleg alsnog af te dwingen, omdat na hervatting van zijn aanvankelijk gekorte uitkering volgens de hoger beroep-rechter geen ‘procesbelang’ meer zou bestaan. Het is met de uitspraak dus een beetje zoals met de uitlatingen van de bovengenoemde juristen: too little, too late.
(Dit artikel werd op 21-01-2011 gepubliceerd in het Katholiek Nieuwsblad)
|
| Lees meer over: vrijheid, repressie & mensenrechten | | aanvullingen | | Bijstanders weigeren zich te organiseren. | Raymond - 21.01.2011 18:15
Bijstanders - ik heb zelf een WWB uitkering - weigeren zich te organiseren
rond uitkerings problematiek / strijd. Een andere conclusie kan ik niet maken. Ik neem dat de Bijstanders heel erg kwalijk. Mijn hoger beroep
in het kader van vergelijkbare problematiek als in artikel bij de Centrale Raad van Beroep Utrecht komt na drie ( 3 ! ) jaar eindelijk ter zitting 10:45. Het grootste probleem vind ik bij dit alles is dat volgens mij de meeste Bijstanders volkomen ge-isoleerd zijn van anderen met een vergelijkbare problematiek thuis zittend. Als ze elkaar treffen in het kader van WORK FIRST is mijn ervaring en niet alleen die van mij dat er een sfeer van angst en verraad heerst onderling tussen de Bijstanders die dan over het algemeen naar wat nu heet een " leer werk bedrijf " worden gestuurd na een WWB uitkering te hebben gekregen. Daar worden we op een hoop gegooid met geestelijk gehandicapten / zwakzinnigen psychiatrische patienten ex gedetineerden waar onder verkrachters taak straf veroordeelden lichamelijk gehandicapten. Allemaal het weiland ingestuurd naar de fabrieks hallen van de voormalige "sociale werkplaats ".
Ik vraag me af en niet voor het eerst wat de kansen zijn voor organisatie zoals van de Schiphol schoonmakers. Ben ik daar te perssimistisch ? Is zo'n soort aanpak kansloos ? Wat betreft procederen dat is voor mij echt bij gebrek aan beter en een achterhoede gevecht. Ik ben voor frontale
aanval maar kan dat niet alleen. Dat zal duidelijk zijn.
Overigens heb ik niks met katholieken en hun nieuwsblad voor de duidelijkheid. Graag jullie opbouwende reactie´s.
| | Zittings datum | Raymond - 21.01.2011 18:54
Nog even de zittings datum : 15 februari 2011 a.s. 10:45 dinsdag Centrale Raad van Beroep Graadt van Roggeweg 200 Utrecht. Ik vind dit belangrijker dan mijn privacy.
Mijn advocaat schreef me dat hij op vakantie is en of er een vervanger nodig is want het is toch allemaal schriftelijk. Natuurlijk is er een vervanger nodig en ik ben er ook.
Raymond.
| |
| aanvullingen | |
