|
|  |
Argumenten tegen toetreding van Oekraine tot de NAVO
Bas van der Plas - 25.03.2010 19:38
In dit artikel worden argumenten gegeven waarom Oekraïne beter niet toe kan treden tot de NAVO en wordt bekeken hoe de nieuwe president Janoekovitsj manoeuvreert tussen Moskou en Washington.
Argumenten tegen toetreding tot de NAVO
Oekraïne manoeuvreert tussen Moskou en Washington
Vijf jaar geleden heeft de regering Bush en door de VS gefinancierde NGO's de zogeheten Oranje Revolutie gestimuleerd, waarbij Viktor Joesjtsjenko zijn rivaal Janoekovitsj versloeg, die werd beschuldigd van verkiezingsfraude. Joesjtsjenko presenteerde zich als pro-westers en een man van hervormingen, maar in feite bracht hij zijn vijf jaar als president vechtend door met zijn bondgenoten en vervreemdde zich van zijn kiezers.
Door Bas van der Plas/INSUDOK
In de eerste ronde van de presidentsverkiezingen van januari 2010 kreeg hij slechts 5,4 procent van de stemmen. De tweede ronde ging tussen Janoekovitsj en Timosjenko, die werd gewonnen door Janoekovitsj te maken. Na enige slag en stoot gaf Timosjenko zich gewonnen en werd leidster van de oppositie.
De beschuldigingen tegen Janoekovitsj zijn evident: de voormalige monteur heeft een strafblad, zou banden hebben met de georganiseerde misdaad en is gebonden aan grote bedrijven en ook nog een slecht spreker. Bovendien heeft hij gepleit voor de oorzaak van de Oekraïners van Russische afkomst. Hij was duidelijk vriendelijker naar Moskou dan Joesjtsjenko, die de regering-Poetin ervan beschuldigde hem te willen vergiftigen.
Maar geen van deze kwalificaties zou veel moeten betekenen voor Washington. Het crimineel gedrag van Janoekovitsj eindigde in zijn jeugd en president George W. Bush was ook geen groot redenaar. En in de Oekraïense politiek heeft bijna niemand schone handen. Joesjtsjenko had meer dan een paar business "oligarchen" aan zijn zijde. Julia Timosjenko, Joesjtsjenko's bondgenoot in de Oranje Revolutie, die later zijn bittere vijand werd, is een "oligarch" die op duistere wijze aan haar geld is gekomen en de bijnaam "gasprinses" kreeg.
Relatie met Moskou
Ernstiger bezorgdheid is er over de relatie van Janoekovitsj met Moskou. Maar eenieder die bekend is met de Oekraïense geschiedenis of die kijkt naar een kaart van de verbinding tussen de twee landen zal deze relatie moeten kunnen begrijpen. Oekraïne maakte deel uit van zowel het Russische Rijk als van de Sovjet-Unie. Ongeveer een vijfde van de Oekraïners zijn etnische Russen. De Krim wordt gedomineerd door etnische Russen en werd enkel deel van Oekraïne door een symbolische overdracht op bevel van de toenmalige secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie Nikita Chroesjtsjov, een Oekraïener. Geen verrassing dus dat er sterke politieke steun in Oekraïne bestaat voor het behoud van het gebruik van de Russische taal en het onderhouden van banden met Moskou.
Natuurlijk zijn niet alle Oekraïeners, met name die van het westen van het land, enthousiast over alles wat Russisch is. Joesjtsjenko sprak hen aan door een expliciet anti-Russisch beleid. Toch erkent de meerderheid van de Oekraïners het belang van behoud van de economische banden met Rusland en het behoud van vriendschappelijke bilaterale betrekkingen. Het zou voor Kiev alleen maar meer problemen opleveren wanneer het vijand werd van zijn grote buur naast de deur. Zelfs Timosjenko heeft aangegeven dat ze goede betrekkingen met Moskou wilde.
En met Washington
Deze standpunten zijn ook in het belang van Washington. De regering-Bush hoopte van Oekraïne een Amerikaanse bondgenoot te maken en het land in de Amerikaanse geopolitieke belangensfeer te trekken. Het toelaten van Oekraïne tot de NAVO zou voor de alliantie, die reeds was opgerukt tot de grenzen van Rusland, betekenen dat Rusland steeds dichter omsingeld werd.
In plaats van een streven naar stabiliteit en vrede, verslechterden Washington's inspanningen de betrekkingen tussen Rusland en de Verenigde Staten en ook met Oekraïne. Moskou werd minder bereid samen te werken op andere Amerikaanse doelen, zoals uitbreiding van sancties tegen Iran, en meer bereid om landen te bedreigen die met Washington samenwerkten, zoals Polen met het raketschild. Bovendien toonde Moskou zich meer bereid om geweld te gebruiken tegen andere naties die de kant van Amerika kozen, met name Georgië . Zelden heeft een Amerikaanse president een grotere knoeiboel gemaakt van belangrijke internationale relaties.
Janoekovitsj wordt in het Westen gezien als pro-Russisch. Maar hij doet er alles aan om te laten zien dat hij geen marionet van Poetin wil worden. Tijdens de campagne nam hij zorgvuldig afstand van Rusland. Hij bekritiseerde zelfs de toenmalige premier Timosjenko die in Moskou volgens hem teveel concessies deed inde onderhandelingen over de gasprijzen.
De eerste reis in het buitenland van Janoekovitsj was naar Brussel, wat hem een negatieve reactie opleverde van Medvedev en de regering-Poetin. Janoekovitsj had een ontmoeting met de vooraanstaande leiders van de EU en bevestigde dat zijn regering het belang ziet van economische samenwerking met Europa. Oekraïne en de Europese Unie zijn in onderhandeling over een associatieovereenkomst, met inbegrip van akkoorden over vrijhandel en een visavrij verkeer. De EU overweegt ook een bedrag van 500 miljoen euro aan economische bijstand voor Oekraïne en laat zich niet ongunstig uit over de mogelijkheid op lange termijn van een Oekraïens lidmaatschap.
De EU was altijd een meer rationele doelstelling dan de NAVO voor Oekraïne: lidmaatschap zou het land reële economische voordelen opleveren zonder dat dit kan worden opgevat als een bedreiging voor Moskou. Oekraïners kunnen dichter bij Europa komen zonder dat ze een frontlinie staat gaan vormen in mogelijke conflicten tussen Rusland en het westerse bondgenootschap. Janoekovitsj noemt de Europese integratie zelfs middel tot vereniging van op allerlei wijzen verdeelde bevolking.
Zijn daarop volgende bezoek aan Moskou verliep niet zo goed. De sfeer was moeizaam, niet triomfantelijk. Janoekovitsj sprak van een "complete ommekeer" in de bilaterale betrekkingen en merkte op dat "alle wegen naar Moskou leiden." Toch verzette hij zich tegen sterke druk van de Russische premier Vladimir Poetin om deel uit te gaan maken van de douane-unie met Wit-Rusland en Kazachstan. Janoekovitsj benadrukte dat de deelname van Oekraïne aan de Wereldhandelsorganisatie voorrang heeft.
Janoekovitsj voert na een pro-Russische verkiezingscampagne een dubbel beleid ten aanzien van Rusland en het Westen. In zijn inaugurele rede verklaarde hij: "Onze prioriteiten zullen integratie in de Europese Unie zijn, onder de handhaving van constructieve betrekkingen met de Russische Federatie en de ontwikkeling van vriendschappelijke betrekkingen met strategische partners zoals de Verenigde Staten."
Toetreding NAVO
Maar terwijl hij Moskou toch wat op afstand houdt, heeft de regering van Janoekovitsj twee belangrijke stappen gezet die de klachten van Rusland zouden moeten beperken. Ten eerste heeft Janoekovitsj tijdens zijn bezoek aan Moskou aangegeven dat hij verwacht dat de status van de Russische Zwarte Zeevloot, gevestigd in Sebastopol, waarvan het contract tussen Rusland en Oekraïne afloopt in 2017, verlengd zal worden. En ten tweede heeft Kiev plannen aangekondigd om de wetgeving tot toetreding tot de NAVO te blokkeren en "de niet-gebonden status van Oekraine te verankeren in de wet." Er was geen groter irritatie met Rusland dan over het mogelijke Oekraïense lidmaatschap van de NAVO.
Janoekovitsj noemt Oekraïne "een Europese staat buiten ieder blok" en "een brug tussen het Oosten en het Westen”. Het weerstaan van de druk van beide kanten is misschien niet makkelijk, maar wel het meest verstandige beleid voor Kiev: uit toenadering tot het Westen winst zijn economische voordelen te behalen met vermijding van de geopolitieke risico's van aansluiting bij een militaire alliantie tegen Rusland.
De beste manier voor Oekraïne om zijn veiligheid te beschermen is om te voorkomen dat toetreding tot een militaire alliantie gezien wordt als een bedreiging voor Moskou. Of de NAVO in feite een bedreiging vormt voor Rusland is minder belangrijk dan de vraag of de Russische regering van mening is dat zij een bedreiging is. NAVO-lidmaatschap zou Kiev slechts geopolitieke instabiliteit in plaats van veiligheid bieden.
 E-Mail: insudok@yandex.ru  Website: http://www.insudok.nl
|
| Lees meer over: europa militarisme | | aanvullingen | |
