| ![](/images/1pixel.gif) |
Presidentsverkiezingen Oekraine januari 2010 Bas van der Plas - 13.01.2010 13:51
Vijf jaar na de zogenaamde "Oranje revolutie" vinden er in Oekra�ne presidentsverkiezingen plaats. Hier een analyse van die afgelopen 5 jaar en de conclusie dat de presidentsverkiezingen niets zullen veranderen ten gunste van de Oekra�ense bevolking. Vijf jaar �Oranje Revolutie" in Oekra�ne Presidentsverkiezingen januari 2010 Na een derde ronde in de betwiste presidentsverkiezingen van 2004 in Oekra�ne won uiteindelijk Viktor Joesjstjenko de hoogste post van het land op 26 december 2004. Het Oekra�ense Hooggerechtshof had de derde stemmingsronde afgedwongen na beschuldigingen van fraude op grote schaal na de tweede ronde in november, waarbij Joesjtsjenko's tegenstander Viktor Janoekovitsj werd uitgeroepen tot winnaar. Dat bracht duizenden betogers in de straten van Kiev door Bas van der Plas/INSUDOK Vijf jaar later staan Janoekovitsj en Joesjtsjenko weer tegenover elkaar bij de presidentsverkiezingen van januari 2010. De inmiddels uiterst impopulaire Joesjtsjenko zal naar verwachting reeds in de eerste ronde afvallen. De vroegere bondgenote van Joesjtsjenko in de zogenaamde "Oranje Revolutie" van 2004, Julia Timosjenko, die sindsdien een bittere tegenstandster van de president is, staat ook kandidaat voor de post van president in de verkiezingen van 17 januari. Dus uiteindelijk zal net zoals in 2004 het Oekra�ense volk worden geconfronteerd met een keuze tussen de kandidaten die de belangen van de elite van Oekra�ne verdedigen. Tussen de aantredende kandidaten kan geen onderscheid in politieke beginselen worden gevonden, een feit dat bevestigd is in de afgelopen vijf jaar waarin Joesjtsjenko, Janoekovitsj en Timosjenko met elkaar coalities hebben gevormd en ook weer afgebroken, uitsluitend op basis van politiek opportunisme. Inmiddels is de maatschappelijke positie van de Oekra�ense bevolking aanzienlijk verslechterd 'dankzij' het politiek opportunisme van de leiding. Aandacht van Washington De kandidatuur van Joesjtsjenko voor het presidentschap in 2004, en zijn daaropvolgende campagne om de electorale overwinning van de pro-Russische kandidaat Viktor Janoekovitsj ongeldig te verklaren, werd gesteund door de Verenigde Staten. Washington zag in Joesjtsjenko een willig instrument in haar inspanningen om de strategische positie van Moskou te verzwakken. Oekra�ne biedt een belangrijke verbindingsweg voor de uitvoer van Russisch aardgas naar de Europese Unie en de Oekra�ense haven van Sevastopol, op de Krim, is thuishaven van de Russische Zwarte Zeevloot. Al in de jaren 90 genoot Joesjtsjenko de aandacht van Washington als hoofd van de Centrale Bank van Oekra�ne, waar hij een belangrijk architect was van de herstructurering van de voormalige Sovjet-economie, wat resulteerde in de plundering van de voormalige genationaliseerde eigendommen en de ontwikkeling van een enorm rijke en corrupte oligarchische elite. De voormalige Oekra�ense president Leonid Koetsjma, die in 1999 Joesjtsjenko benoemde tot minister-president zag in hem een "hervormer" die zich zou bezighouden met een herori�ntatie van de Oekra�ense economie die nog steeds nauw verbonden was met Rusland, richting de VS en West-Europa. Koetsjma hoopte dat de technocraat Joesjtsjenko de betrekkingen met het westerse kapitaal zou kunnen verbeteren naar aanleiding van de ernstige recessie veroorzaakt door de nauwe economische banden van Oekra�ne naar Rusland, die net hadden geleden onder een grote financi�le crisis in 1998. Markteconomie Tijdens zijn premierschap ontstonden er conflicten tussen Joesjtsjenko en toonaangevende oligarchen die grote belangen hadden in de kolen-, aardgas- en metaalindustrie. Joesjtsjenko was voorstander van een meer vrije markteconomische benadering door het aantrekken van buitenlandse investeringen in de industri�le infrastructuur van Oekra�ne. Zijn tegenstanders, voornamelijk in het oosten van het land, vreesden dat de plannen van de regering hun controle over de industrie in gevaar zouden brengen. In zijn streven naar een meer marktgerichte economie werd Joesjtsjenko niet alleen gesteund door westers kapitaal, maar ook door een deel van de Oekra�ense elite die grote commerci�le belangen heeft en die een kans zagen om terrein te winnen op hun rivalen. Joesjtsjenko's vice-premier Julia Timosjenko, die met haar man een fortuin had vergaard door de uitvoer van aardgas, was gewikkeld in een politieke strijd met haar zakelijke concurrenten over de verkoop van de zeer lucratieve voormalige genationaliseerde industrie�n. Met behulp van hun macht in het Oekra�ense parlement, de Verchovna Rada, zorgden in 2001 de Oost-Oekra�ense oligarchen voor een motie van wantrouwen tegen Joesjtsjenko en Timosjenko. President Koetsjma, die bang was voor een openlijke strijd met zijn bondgenoten uit de industrie, liet Joesjtsjenko vallen. Joesjtsjenko merkte dat hij uit de gratie was bij het presidentieel regime, maar de lieveling van het Westen en een deel van de Oekra�ense bourgeoisie die gepikeerd was door de overheersing van het land door Koetsjma en zijn trawanten. Vanuit deze basisposities richtten Joesjtsjenko en Timosjenko hun eigen partijen op, Ons Oekra�ne en het Blok Julia Timosjenko, waarmee politieke pluriformiteit haar intrede deed bij de parlementsverkiezingen van 2002. 'Verkiezingsfraude' In 2004 was de tweede termijn als president voor Koetsjma verstreken. Met een grondwettelijke beperking tot twee termijnen kon hij geen kadidaat meer zijn, hij ondersteunde daarop Viktor Janoekovitsj voor het presidentschap. Janoekovitsj is nauw verbonden met Koetsjma en de oligarchische families van de industri�le Donetskregio in Oekra�ne, waar hij leiding gaf aan de lokale overheid vanaf 1997 totdat hij in 2001 werd benoemd tot vervanger van Joesjtsjenko als premier. Janoekovitsj's streven om het presidentschap over te nemen van Koetsjma werd gesteund door de regering van Vladimir Poetin in Rusland. Het Kremlin, hoewel het zich bewust was van het feit dat Koetsjma had geflirt met het Westen en zich beweegt in de richting van het door de VS geleide militaire bondgenootschap NAVO, verkoos toch nog Janoekovitsj als favoriet boven Joesjtsjenko, die een sterk voorstander was van Oekra�ens lidmaatschap van de NAVO. Joesjtsjenko's kanidatuur voor het presidentschap van Oekra�ne kreeg steeds meer steun, vooral onder jongeren en de Oekra�ense nationalisten uit de westelijke delen van het land, steun die grotendeels gebaseerd was op verzet tegen de corrupte Koetsjma administratie. Echter, Joesjtsjenko kreeg veel minder steun in de grotendeels Russisch-sprekende oostelijke regio's van Oekra�ne, waar Janoekovitsj zijn machtspositie had. Miljoenen werknemers in de industrie in dat gebied voelen zich nauw verbonden met Rusland en waren geen voorstander van Joesjtsjenko's "vrije markt" ideeen of zijn campagne voor het Oekra�ense nationalisme. Tijdens de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in oktober 2004 kregen Joesjtsjenko en Janoekovitsj ieder iets minder dan 40 procent van de stemmen. In de tweede ronde, gehouden op 21 november 2004, stevende Janoekovitsj af op een meerderheid. De oppositie beschuldigde zijn aanhang van verkiezingsfraude, wat op grote schaal werd herhaald in de westerse media. Na de verkiezing van november braken er massale protesten los uit kringen van de tegenkandidaat en Joesjtsjenko's beweringen van verkiezingsfraude zorgden voor grote demonstraties in Kiev. Vooral veel jonge mensen namen aan de demonstraties deel, en in de protesten werd vijandigheid geuit jegens de Koetsjma-Janoekovitsj overheid en steun voor de illusies in Joesjtsjenko als een democratische hervormer. Joesjtsjenko en Timosjenko leidden deze demonstraties, die de bijnaam "Oranje Revolutie" kregen, nadat in 2003 de door de VS gesteunde "Rozenrevolutie" in de voormalige Sovjet-republiek Georgi� Michail Saakasjvili aan de macht bracht. De steun van de Verenigde Staten voor de oranje-campagne in Kiev was duidelijk. De pro-Joesjtsjenko studentenbeweging Pora was opgeleid en bemand door een aantal voormalige Saakasjvili activisten uit Georgi�. De partij Ons Oekra�ne kreeg steun van het Amerikaanse State Department en verschillende Amerikaanse NGO's. Geen perspectief Sinds zijn be�diging in januari 2005 heeft Joesjtsjenko de illusies van veel van de jongeren die achter hem stonden in 2004 vernietigd. Door het reactionaire politieke karakter van zijn regering is zijn populariteit aanzienlijk gedaald, en zou Joesjtsjenko rond de 3 procent va de stemmen krijgen, zo blijkt uit opiniepeilingen. Joesjtsjenko heeft het presidentschap over een net zo corrupt regime als dat van Koetsjma. Omkoping, vriendjespolitiek en de verrijking van een klein aantal van oligarchen hebben zich onverminderd voortgezet. De politiek van Oekra�ne wordt nog steeds gedomineerd door de super-rijken, die gebruik maken van hun invloed op de overheid om hun eigen belangen te bevorderen en af te rekenen met hun rivalen. De economische en sociale omstandigheden voor de Oekra�ense bevolking zijn verslechterd sinds Joesjtsjenko aan de macht kwam, met de economie van het land zwaar getroffen door de financi�le crisis in 2008 en de daaropvolgende wereldwijde recessie. De Oekra�ense industri�le export is sterk gedaald en het financi�le systeem van het land blijft in crisis. Evenals de meeste andere landen in de wereld heeft de regering in Kiev miljarden euro's of dollars beschikbaar gesteld om financiers en industri�len van reddingsoperaties te voorzien, terwijl de leefomstandigheden voor de meeste Oekra�ners hebben te lijden van een stijgende werkloosheid, dalende inkomens en een hoge inflatie. Oekra�ne werd zelf pas gered van faillissement door een noodkrediet in 2009 van het Internationaal Monetair Fonds van meer dan 16 miljard dollar. Het IMF en de Oekra�ense elite zullen dit geld terug proberen te verdienen, evenals andere verliezen opgelopen tijdens de crisis, door het snijden in overheidsuitgaven en het verder verlagen van de lonen en de levensstandaard van de Oekra�ense werknemers. De offici�le werkloosheid ligt rond de 9 procent, terwijl het werkelijke aantal werklozen waarschijnlijk veel hoger is. In de overheidsstatistieken wordt geen rekening gehouden met het grote aantal mensen die werken in de zogenaamde "zwarte economie" van illegale bedrijven, wat neerkomt op ongeveer 45 procent van het Oekra�ense bruto binnenlands product, zo blijkt uit onderzoek door de krant Delo. Er is geen overeenstemming voor democratische en sociale hervormingen in de Oekra�ense elite, waarvan de enorme rijkdom en privileges verkregen werden door de plundering van de economie sinds de liquidatie van de Sovjet-Unie. Tussen hen en het Oekra�ense volk bestaat een grote kloof. De verandering van personeel aan de top in Kiev deed in de afgelopen 5 jaar, na de Oranje revolutie, niets om de aanvallen op de levensstandaard van de werknemers af te weren of om stabiele parlementaire regels vast te stellen. Integendeel, de gebeurtenissen van vijf jaar geleden betekende een staatsgreep door een kliek van oligarchen, gesteund door het VS-imperialisme, door de macht over te nemen ten koste van hun rivalen, die steun ontvangen van de Russische elite. Klachten over 'gestolen verkiezingen', frauduleuze uitslagen en het zich beroepen op de democratische rechten, zowel in de Oekra�ne en de westerse media, waren slechts een politieke dekmantel voor andere doelstellingen. De uiteindelijke garantie voor een bevrediging van de sociale en democratische aspiraties van de Oekra�ense bevolking kan, net als die van hun Russische en Europese broeders, alleen worden bereikt door middel van een politiek onafhankelijke beweging die werkelijk de belangen van de bevolking nastreeft. Maar in die richting zullen de verkiezingen van 17 januari geen perspectief bieden. E-Mail: insudok@yandex.ru Website: http://www.insudok.nl |
Lees meer over: europa globalisering | aanvullingen | Elsevier | Elsevier - 15.01.2010 12:18
Goed de papieren editie van de Elsevier van vorige week vrijdag gelezen! | |
aanvullingen | |