|
|  |
Een 'onwenselijk precedent'
Louis van Overbeek - 18.10.2008 11:04
Met een uitspraak van de Arnhemse rechtbank ligt de bijl aan de wortel van het Work First-principe, de onder de nieuwe bijstandswet vergemakkelijkte dwangarbeid voor uitkeringsgerechtigden.
EEN 'ONWENSELIJK PRECEDENT'
Louis van Overbeek
De Arnhemse rechtbank heeft een man in het gelijk gesteld die op het moment dat hij een bijstandsuitkering aanvroeg weigerde in ruil daarvoor te gaan schoffelen in een gemeentelijke groenvoorziening en daarvoor flink werd gekort op zijn uitkering. De 44-jarige man had voor hij door persoonlijke omstandigheden werkloos werd, gewerkt in respectievelijk de horeca en de uitvaartbranche en zag niet hoe geschoffel hem zou helpen een geschikte baan te hervinden. De sociale dienst kon hem dat ook niet uitleggen. De man vond dat de gemeente hem door te handelen zoals zij deed – in de trant van het onder de nieuwe, in 2004 ingevoerde, bijstandswet in zwang geraakte Work First-principe – confronteerde met ‘dwangarbeid of verplichte arbeid’, waartoe volgens verschillende internationale verdragen, waaronder het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, ‘niemand gedwongen mag worden’.
Polderminnende rechter
De meervoudige kamer van de Rechtbank Arnhem was het met de man eens dat er bij een dergelijke handelwijze van de gemeente ‘in het concrete geval wel degelijk sprake kan zijn van verplichte arbeid in de zin van de hierboven vermelde verdragsbepalingen’, maar meende, via een wat duistere redenering, dat dáárvan in zijn zaak toch geen sprake was. Wel oordeelde zij dat de gemeente Arnhem geen op zijn individuele geval toegesneden maatwerk had geleverd zoals volgens de wet wel had gemoeten en stelde de man om die reden in het gelijk. De man, op zich blij met de uitspraak, wil toch erkenning van het feit dat ook in zijn geval sprake is geweest van dwangarbeid en maakt zich op voor een gang naar het Europese Hof, ervan overtuigd dat hij op dit punt (Work First is per definitie dwangarbeid en de nieuwe bijstandswet in strijd met internationale verdragen) van de – al te polderminnende – Nederlandse rechter toch geen gelijk zal krijgen. Niettemin ligt er nu een belangrijke uitspraak, die voor alle Nederlandse uitkeringsgerechtigden en gemeenten verstrekkende gevolgen kan hebben. Niet voor niets heeft de VVD, die juist verguld was met de in de nieuwe bijstandswet vergemakkelijkte dwangarbeid voor uitkeringsgerechtigden, die dan ook was voorbereid door haar voorman Rutte – reeds boze Kamervragen gesteld over de ‘onwenselijke precedentwerking’ van de rechterlijke uitspraak.
Sadisme
Vermakelijk was te constateren hoe wethouders van andere gemeenten er als de kippen bij waren te verklaren dat zij, in tegenstelling tot hun collega’s in Arnhem – een gemeente die kennelijk een grote uitzondering in Nederland is – wel degelijk braaf altijd maatwerk leveren bij de uitvoering van de nieuwe bijstandswet, de rechterlijke uitspraak dus absoluut niet op hun gemeente van toepassing is en uitkeringsgerechtigden daar zich dan ook vooral geen illusies moeten maken over een eventuele gang van henzelf naar de rechter met de huidige uitspraak in hun hand.
Dat terwijl iedereen kan zien dat een gang van zaken zoals die zich in Arnhem voordoet bij de afdelingen sociale zaken in heel ons land schering en inslag is. Dat is natuurlijk ook geen wonder. Een dergelijke handelwijze levert de gemeenten, die sinds de invoering van de nieuwe wet zelf ook financieel verantwoordelijk zijn voor hun bijstandsuitgaven, veel geld op. En verder is natuurlijk bijna niemands inborst zo nobel dat hij niet de kans grijpt zijn gewoonlijk keurig onderdrukte sadistische neigingen eens goed te botvieren op de medemens die van hem afhankelijk is, als hem door bijzondere omstandigheden daartoe plotseling de mogelijkheid wordt geboden. Burgemeesters, wethouders en gemeenteambtenaren vormen geen uitzondering op die regel en laten zich, op het spek gebonden door de nieuwe wet, zo’n buitenkansje minvermogende burgers eens lekker te ringeloren en te koeioneren zodra die in hun macht komen, natuurlijk niet ontgaan. Zeker niet als zij daartoe ook nog voortdurend van hogerhand – hun superieuren op het ministerie – en door politieke spraakmakers uit het gehele spectrum worden aangemoedigd. Met deze rechterlijke uitspraak zijn nu echter – door een toevallige samenloop van omstandigheden juist gelijktijdig met de ineenstorting van het neoliberalisme, dat ook het Work First-beleid geďnspireerd heeft – de dagen van het ongebreidelde sadisme der gemeenteambtenaren geteld.
Embedded
Even vermakelijk als de reactie van de wethouders van andere gemeenten was die van de Arnhemse wethouder Weeda zelf, die meteen na de uitspraak constateerde dat de rechter de aanpak van de gemeente Arnhem, die ‘dwangarbeid’ uiteraard zelf ook uit den boze acht, dus ondersteunt.
Niet minder dan de gezamenlijke wethouders van Nederland doet ook de regering wat ze kan om belanghebbenden in onwetendheid te houden over de Arnhemse uitspraak. Hiertoe lijkt ze weer, zoals eerder met betrekking tot de berichtgeving rond de afbraak van de sociale zekerheid, een prima functionerend samenwerkingsverband te zijn aangegaan met de publieke omroep die dit toch belangrijke nieuwsfeit immers vrijwel geheel doodzwijgt of laat verdrinken in eindeloos gezaag over de kredietcrisis. Het begint erop te lijken dat we in ons land niet alleen meer te maken hebben met embedded journalistiek waar het gaat om oorlogsverslaggeving over Uruzgan, maar ook waar het bepaalde sociaaleconomische thema’s betreft. Niet alleen embedded in het leger, maar ook in politiek Den Haag.
(Dit artikel werd eerder (17-10-2008) gepubliceerd in het Katholiek Nieuwsblad).
|
| Lees meer over: vrijheid, repressie & mensenrechten | | aanvullingen | |
