|
|  |
Vreemdelingen en vluchtelingen: Waarom wij zelf schuldig zij
Rik Pennartz - 05.01.2008 09:43
Alhoewel we het probleem al lang geleden in de vorige eeuw hebben erkend, is de kloof tussen arm en rijk in de afgelopen decennia alleen maar groter geworden. Was voorheen de verhouding tussen rijk en arm 30 tegen 1, nu is deze 78 tegen 1.
Ook de macht van de grote bedrijven is alleen maar groter geworden. De omzet van General Motors is groter dan het bruto nationaal product van Thailand en zelfs groter dan dat van Noorwegen. Een groot deel van de wereldbevolking leeft inmiddels in extreme tot zeer extreme armoede. Er zijn geen of gebrekkige sociale voorzieningen, de mensen zijn laag opgeleid, er is slechts beperkte medische zorg voorhanden en criminaliteit en psychische problemen nemen toe. Het is daarom ook niet verwonderlijk dat er voor veel arme mensen in de wereld maar één ding overblijft: Emigratie naar rijke landen.
Vreemdelingen en vluchtelingen: Waarom wij zelf schuldig zijn aan hun ellende.
Het afglijden van een samenleving
Rik Pennartz
Alhoewel we het probleem dus al lang geleden onderkend hebben, bestaat er nog steeds veel onduidelijkheid over de oorzaken van armoede in ontwikkelingslanden. Als reden voor de armoede worden vaak de corrupte regeringen aangewezen, maar toch is dat slechts een deel van de oorzaak. Ook natuurrampen worden als oorzaak aangewezen, maar die komen in rijke landen ook voor en sommige mensen menen zelfs dat de mentaliteit van de lokale bevolking de oorzaak is van de armoede. Geloof me, mensen in ontwikkelingslanden zijn niet lui. Ze werken zelfs véél harder dan wij en zijn véél ondernemender! Ze hebben namelijk geen andere keus.
Het opvallende is ook dat juist veel arme landen rijk zijn in grondstoffen, zoals olie, goud, zilver, diamanten en andere mineralen en veel van deze landen zouden helemaal niet arm moeten zijn. Ecuador bijvoorbeeld, produceert een half miljoen vaten olie per dag, hetgeen met de huidige olieprijs goed is voor een omzet van 14 miljard dollar per jaar.
Het koloniale tijdperk
De oorzaken van de toegenomen armoede in de wereld zijn de vinden in een sequentie van gebeurtenissen, welke hun oorsprong hebben in het koloniale tijdperk. Die gebeurtenissen hebben er toe geleid dat de achterstand van arme landen steeds groter geworden is en door de technologische ontwikkelingen is het steeds moeilijker om deze weer in te halen.
De vroegere koloniën zijn letterlijk geplunderd door hun Europese “bezitters” en van het overgrote deel van de rijkdommen werd maar heel weinig besteed aan de opbouw en ontwikkeling van het land zelf.
Bovendien installeerden rijke landen onderdrukkende regimes, die vaak corrupt waren en slechts interesse toonden in het vergroten van hun eigen welvaart. Na de onafhankelijkheid bleef de macht in handen vaak een klein aantal rijke families, in het bezit van enorme stukken land, plantages, mijnen en goedkope werknemers en veel ontwikkelingslanden zijn er nog steeds niet in geslaagd zich te ontdoen van deze concentratie van macht om hun rijkdommen op een eerlijkere manier te verdelen.
Afhankelijkheid
Ook nu zijn westerse landen nog steeds afhankelijk van grondstoffen uit de derde wereld. Door de groeiende economieën is die afhankelijkheid alleen maar groter geworden en steeds grotere hoeveelheden olie, kolen bauxiet, koper, ijzer e.d. zijn nodig om aan de behoeften te voldoen. Deze grondstoffen komen vooral uit derde wereld landen. De afhankelijkheid van olie is zó groot geworden dat de VS nu 60 % van hun olie uit andere landen moet halen en de oliecrisis van de jaren 70 heeft laten zien dat slechts kleine tekorten nodig zijn om de Westerse economieën te laten instorten.
IMF en Wereld Bank
Na de tweede wereld oorlog werden het IMF en de Wereld bank opgericht om het verwoestte Europa weer opnieuw op te bouwen. Bovendien, zo was de gedachte, moest er mechanisme komen dat wereldwijd het financiële systeem zou reguleren, zodat een economische crisis zoals die van de dertiger jaren voorkomen zou kunnen worden.
Nadat Europa zich hersteld had van de oorlog, begonnen IMF (International Monetary Fund) en de Wereldbank zich te richten op de ontwikkeling van ontwikkelingslanden. De econoom John Perkins beschrijft in zijn boek “Confessions of an economic hitman” echter hoe derde wereld landen misleid werden in het aannemen van veel te grote leningen om projecten te financieren die grote sociale en ecologische schade zouden toebrengen. De gedachte hierachter was dat, als derde wereld landen in grote mate afhankelijk zouden zijn van leningen en moeite zouden hebben om deze terug te betalen, de westerse landen dan makkelijk toegang zouden kunnen krijgen tot de grondstoffen van dat land en hun goedkope arbeidskrachten.
De macht van westerse bedrijven is inmiddels zo groot geworden, mede door de vele fusies en overnames, dat ook de westerse regeringen wel samen moeten werken met westerse bedrijven om hun beleid uit te zetten. Daar komt nog bij dat er bij veel westerse politici belangenverstrengeling voorkomt door hun banden met bepaalde bedrijven.
Zo maakte Condoleeza Rice deel uit van de Board of Directors van Chevron Corporation en was zij hoofd van het committee van “public policy” tot 15 januari 2001; de datum waarop ze benoemd werd tot Security advisor van president George W. Bush.
Dick Cheney is CEO geweest voor Halliburton tot 2000; het bedrijf dat zich o.a. bezig houdt met de wederopbouw van Irak en dat eveneens talloze services levert aan de oliemaatschappijen. George Schultz was president van de Bechtel Corporation van 1974 tot 1982.
De Wereld Bank en het IMF zijn instellingen welke gedomineerd worden door westerse landen. De Wereld Bank wordt altijd voorgezeten door een Amerikaan en het IMF door een Europeaan. Eric Toussaint schrijft in 2004 dat “in tegenstelling tot wat sectie 10 van artikel 4 van de statuten van de Wereld Bank voorschrijven, deze instelling en het IMF stelselmatig geld geleend hebben aan landen, met als doel het beïnvloeden van hun politiek en beleid. Beide instituten hebben dictatoriale regimes gesteund en in sommige gevallen zelfs hun steun ingetrokken als deze democratisch werden”. (World bank – IMF support to dictatorships; Eric Toussaint, 2004;  http://www.cadtm.org/spip.php?article809).
Structural Adjustment Programs
De meeste arme landen maakten de voorspelde economische ontwikkelingen niet waar en konden bij lange na niet voldoen aan hun betalingsverplichtingen. De buitenlandse schulden waren zo hoog opgelopen dat sommige landen 50-70% van hun bruto nationaal product moesten gebruiken om hun schuld en de bijbehorende rente af te lossen.
Als landen moeite hadden om aan hun verplichtingen te voldoen of nieuwe leningen wilde afsluiten, kwam het IMF met eisen, welke het aantrekkelijker maakte voor buitenlandse ondernemingen om te investeren. Met deze zogenaamde “Structural Adjustment Programs (SAP’s)” werden arme landen verplicht hun eigendommen te verkopen (te “privatiseren”) en te bezuinigen op sociale voorzieningen. Oliemaatschappijen, waterleidingbedrijven, mijnen, havens, elektriciteitsvoorziening werden verkocht, maar het meest dramatisch was nog dat het IMF deze landen ook verplichtte om subsidies voor de armen te verlagen en te bezuinigen om medische zorg en onderwijs…
De privatisering van de watervoorziening in Bolivia leidde er in 2000 toe dat het water onbetaalbaar werd voor de armen, hetgeen leidde tot een massaal, gewelddadig verzet, met de dood van 6 mensen als gevolg.
Corruptie
De corrupte regeringen worden vaak als de directe schuldigen aangewezen van armoede in de derde wereld en dat is zeker ook een deel van de waarheid. Maar voor corruptie zijn altijd twee partijen nodig en er zijn twee mogelijkheden om corruptie te plegen. Ofwel iemand biedt geld aan met als doel om bepaalde gunsten te verkrijgen, ofwel iemand vraagt geld om een oogje toe te knijpen en de ander zijn gang te laten gaan. Het is niet zo moeilijk om iemand in een ontwikkelingsland om te kopen. Voor een eenmalig hoog bedrag zal een president of regeringsfunctionaris de grondstoffen van zijn eigen land goedkoop van de hand doen, de grenzen open stellen of belastingtarieven verlagen voor buitenlandse investeerders. Zo werd de regering van Ecuador in de jaren 70 overgehaald om contracten af te sluiten waarbij 80% van de olieopbrengsten naar het buitenlandse schuldeisers ging, en slechts 20% naar de staatskas. De huidige president van Ecuador, Rafael Correa, heeft de Wereld Bank zelfs beschuldigt van chantage.
ECA’s
Wat maar weinig mensen weten is dat er inmiddels een financiële gemeenschap is die wereldwijd nog groter is dan de Wereld Bank. Dit zijn de zogenaamde Export Credit Agencies en in de meeste westerse landen is wel een dergelijk kantoor te vinden. Het is inmiddels bekend dat deze ECA’s een aanzienlijk deel van de schulden van ontwikkelingslanden in handen hebben en momenteel ook verantwoordelijk zijn voor het verder oplopen van deze schuld.
WTO
De World Trade Organization (WTO) werd in 1995 opgericht om het opstellen van nieuwe handelsovereenkomsten tussen landen te overzien en te controleren.
Ontwikkelingslanden hebben over het algemeen echter geen sterke onderhandelingspositie tegenover de rijke landen en zagen zich in het verleden gedwongen regelingen af te spreken die zeer nadelig waren voor hun eigen land. Zo zag Brazilië zich genoodzaakt de importtarieven te laten dalen van 25 naar 12% en India zelfs van 82 naar 30% in 1997.
Eén van de afspraken van het WTO is de zogenaamde “national treatment clause”, welke inhoudt dat een land geen buitenlandse producten mag discrimineren om wat voor reden dan ook. Daardoor wordt de macht van nationale regeringen teniet gedaan om een economisch beleid te ontwikkelen dat morele, ethische en economische belangen van de burgers dient. Als er bijvoorbeeld goederen door kinderen worden geproduceerd in zogeheten sweatshops, dan mag dat geen reden zijn om de import van die goederen tegen te houden.
Het opheffen van handelsbarrières heeft er onder andere voor gezorgd dat de lokale boeren van Mexico nu niet meer kunnen concurreren met de goedkope, geïmporteerde en gesubsidieerde maïs uit VS en eigenlijk zonder inkomsten komen te zitten hetgeen weer migratie tot gevolg heeft naar de steden of naar andere landen.
De migratiegolf
De “Structural Adjustment Programs”, de nieuwe handelsovereenkomsten, het beleid van de westerse regeringen in het algemeen en corruptie hebben een dramatisch effect gehad op ontwikkelingslanden. Momenteel leven meer dan 1,1 miljard mensen met minder dan 1 dollar per dag en hebben geen toegang tot goed onderwijs of medische zorg. Het is dan ook niet verbazend dat zoveel arme mensen momenteel een betere toekomst zoeken in Westerse landen.
Een aantal voorbeelden:
· 358.000 Ecuadorianen emigreerden tussen 1999 en 2005 naar Spanje vanwege de economische crisis. (In totaal 2,4 miljoen Ecuadorianen leven inmiddels in andere landen, wat 15% is van de huidige bevolking van Ecuador.)
· 1.200.000 Mexicanen emigreerden tussen 1999 en 2005 naar de VS
· 163.000 mensen van de Dominicaanse Republiek emigreerden tussen 1999 en 2005 naar de VS.
· 111.000 Bolivianen emigreerden tussen 1999 en 2005 naar Spanje vanwege de economische crisis
http://www.oecd.org/document/3/0,3343,en_2649_37415_39336771_1_1_1_37415,00.html
Natuurlijk zijn de redenen om te migreren niet alleen economisch. Arme landen zijn momenteel ook de landen met de meeste oorlogen en onderdrukking. Arme landen zijn niet in staat mensen te helpen bij natuurrampen, laat staan acties te ondernemen tegen de effecten van de klimaatsverandering. Daarnaast worden veel mensen gedwongen te verhuizen vanwege grote ontwikkelingsprojecten zoals stuwdammen, wegen en mijnen. Christian Aid schat in dat er voor 2050 1 miljard mensen gedwongen zullen zijn om hun huizen te verlaten, om wat voor reden dan ook. (Human tide: The real migration crisis; Christian Aid Report 2007)
Laten we niet vergeten wat een Nigeriaans stamhoofd ooit zei: “If you don’t share your wealth with us, we will share our poverty with you.” En dat is precies wat er nu gebeurt.
Het afglijden van een samenleving
Nu zijn we langzaam maar zeker in een situatie terecht gekomen waarbij we immigranten uit arme landen afwijzen, maar tegelijkertijd ook niet veel willen doen om hun penibele situatie in hun thuisland te verbeteren. Wij Nederlanders kloppen onszelf op de borst over het feit dat wij één van de hoogste percentages ontwikkelingsgeld geven, maar 0,74% is nog steeds maar een zeer klein deel van onze welvaart. Het is dan ook niet meer dan goed bedoelde druppel op een gloeiende plaat. Als we niet willen dat meer allochtonen en vluchtelingen ons land binnen komen, zullen we datgene moeten doen dat er voor zorgt dat die mensen geen noodzaak meer hebben om hun land te ontvluchten. We zullen een serieuze poging moeten doen de economie van die landen te verbeteren en misschien moet we daar zelf wel een deel van onze welvaart voor opgeven. Ook Nederland heeft bijgedragen aan de verergering van de armoede in de derde wereld, door onze slavenhandel en onze koloniën, en daar zullen we nu voor moeten betalen.
Door de toenemende migratiestromen naar het westen vanuit arme landen en de steeds heviger wordende culturele en economische botsingen die we daarbij ondervinden, zijn we nu overgegaan tot het gevangen zetten van mensen die geen enkele misdaad begaan hebben, afgezien van het niet bezitten van een geldig verblijfsdocument. We hebben al kinderen gevangen gezet die geen geldige verblijfsvergunning hadden en we hebben families uit elkaar getrokken omdat één van hen geen geldige papieren had. We jagen op illegalen in cafés en bars. We zetten ze vast in gevangenissen die brandgevaarlijk zijn en we geven het liefst zo min mogelijk ruchtbaarheid aan wat er zich achter die hekken af speelt. Zijn we vergeten hoe we arme mensen moeten behandelen die op zoek zijn naar een menswaardig bestaan? Zijn we vergeten welke drama’s armoede bij gezinnen veroorzaakt? Zijn we vergeten hoe arme mensen lijden onder geldtekorten, ondervoeding, misdaad, ziekten en psychologische problemen? Mensen in nood, politiek of economisch kun je niet afwijzen en kun je niet terugsturen. Zolang mensen zich net zo goed gedragen als iedere Nederlander moet er geen reden zijn om ze terug te sturen.
Zijn we als samenleving inderdaad aan het afglijden naar een situatie die vergelijkbaar is met die van voor de tweede wereld oorlog?
 E-Mail: rikpennartz@hotmail.com
|
| Lees meer over: anti-fascisme / racisme vrijheid, repressie & mensenrechten wereldcrisis | | aanvullingen | |
