Amazone activist verdwenen
Merel van der Mark - 04.12.2007 15:12
De invloedrijke en charismatische leider van de reservaat-bewoners van het Amazone dorpje Jutaí, is op 11 november op misterieuze wijze verdwenen. João Batista (65) was de drijvende kracht achter de erkenning van een reservaat van meer dan 250.000 hectaren, waarin de bewoners op duurzame manier gebruik maken van het bos.
Brazilie - Jutaí, 4 december 2007
Merel van der Mark*
De invloedrijke en charismatische leider van de reservaat-bewoners van het Amazone dorpje Jutaí, is op 11 november op misterieuze wijze verdwenen. João Batista (65) was de drijvende kracht achter de erkenning van een reservaat van meer dan 250.000 hectaren, waarin de bewoners op duurzame manier gebruik maken van het bos. Hij was jarenlang de president van de vereniging van kleine boeren van Jutaí, zat in het bestuur van het reservaat en was actief binnen de partij van de arbeid. Zijn standvastige optreden tegen stropers, illegale vissers en houthakkers in het reservaat, in samenwerking met de milieu politie, maakte hem echter niet populair en leverde meerder doods-bedreigingen op. Zijn verdwijning meer dan 3 weken geleden doet vermoeden dat hij is omgekomen door een misdrijf.
In de Amazone is het niet ongebruikelijk om prominente leiders van de sociale en de milieu beweging uit te schakelen met behulp van een huurmoordenaar. In 1988 werd Chico Mendes, de ideologische vader van het idee van duurzaam-gebruik reservaten, vermoord in zijn eigen huis in opdracht van groot-grond bezitters. Bijna drie jaar geleden werd de Amerikaanse non Dorothy Stang vermoord omdat ze campagne voerde voor de erkenning van een duurzaam gebruik reservaat, hetzelfde soort als dat in Jutaí. Door de sterke media aandacht voor deze twee gevallen, zijn de daders in beide gevallen opgepakt. Er worden echter tientallen mensen vermoord elk jaar en in de meeste gevallen worden de daders nooit gepakt.
Diergelijke moorden zijn karakteristiek voor grens gebieden, waar groot grond bezitters het oerwoud om kappen en de traditionele bewoners van hun land verjagen. De meeste moorden gebeuren in het oosten en het zuiden van de Amazone, waarvandaan de ontbossing oprukt. Joao woonde echter in het hartje van relatief ongerept Amazone oerwoud, in het westen van de Amazone. In Jutaí zijn er nog niet veel land conflicten, maar er heerst wel een grote strijd over de vis voorraad.
Er is een Colombiaanse mafia actief in het gebied, die zich aan geen enkele wet stoort en grote hoeveelheden vis de grens over smokkelt. Zo vissen ze ook in het reservaat en zijn daardoor al meedere malen in aanvaring met Joao gekomen. Maar ook de regionale, Braziliaanse markt, legt een zware durk op de visstand. Rond de grote amazonesteden zijn de visstanden al dermate afgenomen dat de vis nu uit afgelegen gebieden moet komen, zoals Jutaí. Meerdere vissoorten zoals de Pirarucu, de grootste zoetwater vis, zijn met uitsterven bedreigd. De zwaar onderbemande milieu politie heeft de mankracht niet voor strengere controles en de snel groeiende bevolking doet de vraag alleen maar toenemen.
Een week na zijn verdwijning zou Joao deelnemen aan een workshop van het staats-secretariaat voor duurzame ontwikkeling, om te werken aan een project voor alternatieve inkomens bronnen in Jutaí. "In de voetsporen van Joao" heet het voorstel dat zijn collegas alsnog opstelden.
*Merel van der Mark werkt in Jutaí voor OPAN, een braziliaanse inheemse volkeren organisatie, sinds 2004.
|
