|
|  |
kritische rechter bij kg tegen de staat krakers ondiep
aanwezige sympathisant - 24.04.2007 19:02
Vertel een rechter niet de wet; die weet zij al.
Vandaag was het kort geding tegen de staat wat betreft de Kastanjestraat 34 in Ondiep, Utrecht. Dit kort geding was aangespannen door de krakers om ontruiming op basis van artikel 138/139/429sexies Sr te verbieden.
Ondiep is een wijk die de laatste tijd vrij veel negatief in het nieuws is geweest. Naar aanleiding van de dood van Rinie Mulder (doodgeschoten door een motoragent) en de rellen die erop volgden, maar ook omdat de wijk bij wijze van spreken op de 1e plaats staat in de top 40 probleemwijken van minister Ellen Vogelaar. Een deel van de wijk staat op de nominatie om gesloopt te worden. Sociale woningbouw zou plaats moeten maken voor – het is te raden – voornamelijk dure huur en koopwoningen. Krakers in Utrecht hebben de handen ineen geslagen met de oud-bewoners die weigeren te vertrekken en dat heeft geleid tot verschillende acties en uiteindelijk met het kraken van een pand in het deel van de wijk wat gesloopt zou worden.
Het eerste pand wat gekraakt werd is vrijwilig verlaten na de toezegging van Mitros (de verantwoordelijke woningbouwvereniging) dat er tijdelijke huur in zou komen. Het pand is ondertussen inderdaad bewoond. Kastanjestraat 34 is op 27 maart gekraakt na een leegstand van ongeveer 9 maanden. De OvJ heeft dit aangegrepen om de krakers te vorderen te vertrekken op basis van artikel 429 sexies Sr, wat immers bepaald dat een pand een jaar leeg moet staan voordat het gekraakt mag worden. Gezien de specifieke situatie in de wijk en de bestemming voor sloop hebben de krakers een kort geding tegen de staat aan gespannen. Zij willen blijven!
De rechtszaak vandaag verliep vrij positief. Ik wil hierbij gelijk de kanttekening plaatsen dat dit niets zegt over de uitspraak. Die is pas over 2 weken en dat de rechter aandacht had voor de argumenten van de krakers wil niet zeggen dat zij uiteindelijk met een positieve uitspraak zal komen. Hieronder zal ik weergeven hoe de rechtszaak verliep. De volledige pleitnota van de krakers zal hieronder ook (later) gepubliceerd worden.
De rechter stond toe dat de kraker die was komen opdagen zelf de pleitnota voorlas. De kernpunten van de pleitnota waren vooral gericht op 2 punten. Er wordt hier (weer) een wijk gesloopt die niet alleen nog in goede staat is, maar die ook een sociale structuur heeft die niet mag worden onderkend. Het is heel gezellig in de wijk. Buurtbewoners kennen elkaar en er is veel sociale controle. Mitros heeft structureel gefaald in het onderhouden van de wijk. Het laatste noemenswaardig onderhoud was in 1972. Sindsdien is er eigenlijk niets meer gebeurd. Mitros laat de wijk bewust verkrotten, omdat het dan makkelijker is om de wijk gesloopt te krijgen. Bewoners zijn slecht geinformeerd over de planning van de sloop en hun eigen mogelijkheden. Kansrijken gaan als eerste weg, kansarmen blijven. De leegstand die hierdoor onstaat wordt slechts ten dele opgevangen door zogenaamde tijdelijke huurders; studenten die voor vrij hoge prijzen (300,- voor een kamer van 12m²) mogen wonen tot aan de sloop, verzorgd door de SSH (Stichting Studenten Huisvesting Utrecht). Er blijven ook veel woningen leegstaan. Ten tijde van de kraak waren dit er meer dan 50.
Dit brengt ons gelijk op het tweede kernpunt van de pleitnota van de krakers. De leegstand in de wijk. Er zijn veel woningen aan te wijzen die lang blijven leegstaan. (6 tot 12 maanden) Mitros spreekt zelf van ‘foutjes’, woningen die in de administratie van Mitros en SSH kwijt zijn geraakt. Vreemd genoeg zijn er na de kraakactie opeens 7 woningen verhuurd die al lange tijd hadden leeg gestaan. De Mitros weet heel wat over kraken. De krakers vragen zich dan ook af of Mitros bewust panden lang leeg laat staan. Zij spreken over kwaadwillendheid. Mitros weet dat zij haar panden een jaar leeg ‘mag’ laten staan voordat er gekraakt mag worden. Leegstand in een wijk brengt de leefbaarheid in gevaar en bewoners zijn dus eerder geneigd om uit te verhuizen; en dat is wat Mitros wil: bewoners moeten weg, zodat er gesloopt kan worden.
Verder stellen de krakers zich op het standpunt dat 429 sexies Sr in deze situatie niet toegepast kan worden, omdat de kraakactie weliswaar onder de letter van de wet valt, maar niet onder de geest. De wetsgeschiedenis van dit artikel wijst uit dat hij bedoelt is om eigenaren een redelijke termijn te geven om een nieuwe bestemming te vinden voor zijn pand. Maar in dit geval is die bestemming al gevonden; namelijk sloop. Verder stellen ze dat als er van tevoren al duidelijk is dat een pand een jaar leeg blijft staan het gekraakt mag worden voordat het een jaar leegstaat; wat het geval is als het gaat om een vergeten pand ‘een foutje’ en de sloop waarschijnlijk nog lang op zich zal laten wachten; in ieder geval tot oktober 2007 (dan staat het pand al wel langer dan een jaar leeg). Mocht het pand niet een jaar leeg blijven staan; dan maakt Mitros doelbewust misbruik van het jaar leegstand, vlak voordat het jaar om is zetten ze er opeens een huurder in. Het pand kan niet meer gekraakt worden, maar het heeft wel leeggestaan wat slecht is voor de buurt.
Het OM stelde zich op het standpunt dat 429 sexies Sr wel van toepassing is. Het pand is nog maar 9 maanden leeg. Bij grote projecten staan panden nu eenmaal leeg, maar de leegstand wordt nauwlettend in de gaten gehouden door zowel de Mitros, de SSH als de gemeente Utrecht. Het is volgens het OM ook niet zo dat panden heel snel verhuurd zijn; dat zou de leegstand moeten verklaren. Verder ziet het OM ontruiming niet als onevenredige straf op een kleine overtreding (art 429 sexies Sr) maar als beeindiging van een illegale situatie. En heeft de wetgever beoogd met dit artikel de OvJ beleidsruimte gegeven om over te gaan tot ontruiming. De wetsgeschiedenis laat volgens de OvJ zien dat de jaar leegstand niet alleen tot bedoeling heeft om de eigenaar ruimte te geven een nieuwe bestemming te geven voor zijn pand, maar ook om de overgang naar deze nieuwe bestemming te bewerkstelligen en eventueel nog tijd te hebben om van gedachten te veranderen over de bestemming van het pand. Volgens het OM is Mitros wel van plan Kastanjestraat 34 tijdelijk te gaan verhuren, maar moeten er eerst nog kleine reparatiewerkzaamheden worden uitgevoerd voordat het verhuurbaar is. Blijft natuurlijk de vraag waarom die werkzaamheden niet in de voorafgaande 9 maanden zijn uitgevoerd.
Op de dag van de kraak is er een vordering geweest van de wijkagent om het pand binnen het uur te verlaten. De rechter vroeg zich af hoe de politie toen al wist dat de eigenaar wilde dat het pand ontruimd moest worden. Om illegaal in de zin van art 429 te zijn moet er immers een vordering namens de eigenaar plaatsvinden. Het OM reageerde daarop dat de eigenaar dat wist. Toen de rechter vroeg of Mitros tot de vordering opdracht had gegeven zei het OM:”Dat zou ik zeggen van wel.” Duidelijk was echter dat hij daar niet van overtuigd was.
De rechter was vooral geinteresseerd in het nut van de ontruiming en het belang van de krakers. Het OM reageerde dat het nut van de ontruiming erin lag om de inbreuk op de rechtsorde te beeindigen en dat Mitros na de reparaties er tijdelijke huur in wilde zetten. De krakers vertelden dat zij druk wilden uitoefenen op Mitros om de leegstand te bestrijden. Zij hadden het idee dat het wel effect had, omdat er nu na de kraak minder leegstond dan ervoor. Ook benadrukten zij nogmaals dat de huizen die op internet aangeboden waren binnen 2 weken wegwaren; er is duidelijk een markt en Mitros maakt daar bewust geen gebruik van.
Ook was de rechter geinteresseerd waarom de leegstand zo lang duurde in de wijk. Het OM vertelde dat er bij grote projecten lange tijd overheen gaat voordat zij kunnen worden uitgevoerd en dat er gewacht werd tot de laatste oud-bewoners naar de Ahornstraat vertrokken waren. Dit alles brengt leegstand met zich mee. De krakers legden nogmaals de nadruk op hun vermoedens dat Mitros expres leegstand bevordert, omdat mensen dan eerder uitverhuizen.
De rechter vroeg heel lang door op de leegstand. Zij was erg geinteresseerd hierin. De argumenten van het OM dat het hier ging om art 429 sexies Sr en dat hierin geen redenen voor leegstand waren opgenomen, wuifde ze weg. “We weten allemaal wat er in de wet staat. Dat vraag ik nu niet.” De advocaat van de krakers, meester Hummels, legde uit dat de Mitros mogelijk een sociaal psychologisch spel speelde met de oud- bewoners. Door de wijk bewust te laten verloederen verhuizen mensen uit. Niet iedereen kan terugkomen, want wat er wordt teruggebouwd is veelal te duur voor deze bewoners. Het is niet de taak van justitie om deze praktijken (deze leegstand > verloedering als middel om mensen te dwingen te verhuizen) te legitimeren.
Het OM vond het moeilijk om te verkroppen dat de rechter zoveel inging op de argumenten van de krakers. Hij begon soms duidelijk te hakkelen en mompelde dat de beschuldigingen van de krakers niet (voldoende) onderbouwd waren en dat het de taak van de gemeente was om leegstand te bestrijden (door vordering van leegstaande panden), niet de taak van krakers. Hij vond het verder totaal niet relevant voor artikel 429 sexies.
De krakers stelden als laatste dat de leegstand al heel lang in de picture was, maar dat er tot nu toe nog niks aan was gedaan, ook niet door de gemeente. Lange tijd is het door hen en de Mitros zelfs ontkend dat er sprake was van leegstand. In 2001 is er een plan uitgeschreven door Mitros, in 2004 bleek dat maar 7% van de te bouwen woningen is behaald. Ons doel; aldus de krakers; is het leefbaar houden van de wijk tot aan de eventuele sloop. En of dat gaat gebeuren.. Als het aan de oud-bewoners ligt niet. Die zijn namelijk hartstikke blij met hun wijk.
De rechter doet uitspraak op woensdag 9 mei tussen 10.00 en 10.30.
|
| Lees meer over: wonen/kraken | | aanvullingen | | lang verwacht | beter laar dan nooit - 28.04.2007 00:47
Bedankt voor dit geweldige verslag van de rechtszaak. Ik ben weer veel later dan gehoopt, maar hier dan eindelijk mijn pleitnoot. Het voelde voor ons, de bewoners van Kastanjestraat 34 als een goede rechtszaak. Vooral de aanwezigheid van veel publiek voelde erg goed. Er waren naast 5 krakertjes zeker 15 buurtbewoners. Ook was er 1 ’geïnteresseerde’ medewerker van Mitros, naast hem de enige lege stoel ;-)
De behandeling kwam op mij verrassend informeel over, of eerder, niet zo extreem droog als normaal. Na de voordracht van de pleitnoot door eiser (krakertjes) en gedaagde (staat) ging de rechter vragen stellen. Het was vooral lachen als de landsadvocaat zat te hakkelen of helemaal geen antwoord had. Mooiste was toen hij probeerde de rechter uit te leggen wat de wetstekst is; maar die kende we toch al, reageerde de rechter.
Toch schat ik de kansen niet hoog in. Onze argumenten zijn vooral gericht tegen de handhaving van de wet in deze situatie. De Mitros laat bewust woningen net geen jaar leeg staan, en houdt de leegstand in stand om de wijk ongezellig te maken. Daar hebben zij belang bij omdat de wijk leeg moet voor er gesloopt kan worden. Hier is de wet niet voor bedoeld. Tegen het feit dat wij in de letter van de wet in overtreding zijn, het pand stond (pas/al) 9 maanden leeg, hebben wij ons niet verweerd. Houdt, voor nadere informatie Indy dus in de gaten.
| | pleitnoot | 9 pagina's - 28.04.2007 01:25
PLEITNOTITIE
zitting rechtbank Utrecht, 24 april 2007 om 15:00 uur
tbv K. G. van je raad nooit wie c.s. tegen de Staat der Nederlanden
inzake Kraak Kastanjestraat 34 te (3552SL) Utrecht
Inleiding
Op dinsdag 27 maart jl. heb ik met twee medebewoners een woning gekraakt aan de Kastanjestraat 34. Naast in onze directe woonbehoeften te voorzien, wilden we met onze actie ook een in onze ogen onacceptabel maatschappelijk misdrijf bestrijden. Het gaat hier niet zomaar om leegstand, maar om het onnodig en moedwillig op grote schaal in stand houden van leegstand.
Het meest kwalijke aan deze situatie, is dat het de Mitros is die verantwoordelijk is voor de leegstand. De Mitros is een woningbouwcorporatie met als centrale taak zorg te dragen voor de volkshuisvesting. Juist van een corporatie met deze maatschappelijk plicht mag verwacht worden dat zij op een meer verantwoorde manier omgaat met beschikbare woningen.
Een nieuwe woningnood
In nederland is het op dit moment gierend uit de klauw aan het lopen, we stevenen regelrecht af op wat wel genoemd wordt een tweede woningnood, Dit is een citaat van Prof. ing. André Thomson, hoogleraar woningverbetering aan de TU Delft, toch iemand die er verstand van zou moeten hebben.
Waar hij in zijn lezingen vooral op duidt, zijn de gevolgen van de enorme sloopdrift, die Nederland overspoelt. In totaal bestaan voor een slordige 100.000 corporatie woningen sloopplannen. Voor deze woningen geld dat iedere impuls er in te investeren is verdwenen, waardoor hele wijken dood bloeden.
De vervangende nieuwbouw is niet gelijkwaardig. Vooral naoorlogse wijken worden gesloopt. Dit zijn voor 95% woningen in de sociale huur sector, met huurprijzen van twee- á driehonderd euro. De nieuwbouw bestaat voor 70 % uit koopwoningen en 30%, meestal gestapelde huurwoningen. Men bouwt op de huurtoeslag grens van 470 euro per maand.
Omstandigheden
De Kastanjestraat ligt in het zogenaamde Kleine Wijk, in Ondiep. Ook voor deze wijk bestaan sloopplannen. Alle negatieve gevolgen van dergelijke plannen, zijn in deze wijk nadrukkelijk aan de orde.
verwaarlozing
De wijk wordt al jaren totaal verwaarloosd. Het laatste noemenswaardig onderhoud was in 1972. Buitendeuren en kozijnen hebben 29 jaar geleden voor het laatst een kwast gezien. Ook technisch is er veel mis, gas water en elektra zijn gevaarlijk verouderd. Afgelopen winter heeft het TROS programma RADAR nog een rapportage gewijd aan de levensgevaarlijke koolmonoxide CV's in deze wijk. Ook de openbare ruimte is verwaarloosd. Een groene aanslag, staat op sommige gevels een meter hoog, het openbaar groen staat er armoedig bij en grofvuil blijft soms weken staan.
geschiedenis
Met de sloop van het Kleine Wijk, dreigt een uniek stuk geschiedenis verloren te gaan. Het Kleine Wijk was het eerste woningbouw project van de gemeente Utrecht Zoals in veel steden kwam ook in Utrecht de gesubsidieerde woningbouw moeizaam van de grond. De gemeente was ontevreden over de activiteiten van de woningbouwverenigingen en ging zelf over tot bouw. Om in de grote woningnood te voorzien werd het prestigieuze '1000 woningenplan' gerealiseerd in Ondiep waar de eerste complexen 'het Kleine Wijk' en 'het Witte Wijk' in 1918 werden opgeleverd. Het Kleine Wijk, ook wel complex 1, werd echt een prestige project, waardoor de woningen nog altijd bouwtechnisch in een zeer goede staat verkeren. Je kunt bij wijze van spreken een waterpas over het hele complex leggen.
In die tijd was de gedachte achter de volkshuisvesting totaal anders dan tegenwoordig. Men probeert het ontstaan van een sterk sociaal vangnet te stimuleren, zodat bewoners elkaar zouden helpen in moeilijke tijden. Onder andere uit het stratenplan van 'het Kleine Wijk' en 'het Witte Wijk', valt dit streven nog af te lezen; een soort hofje met slechts drie ingangen, waardoor bewoners elkaar vaak zullen tegenkomen. Ook het toewijzen van woningen, gebeurde op een manier die het netwerk moest versterken; families werden bij elkaar gehouden, kinderen kregen de eerstvolgende woning in de wijk toegewezen, als ze aan de beurt waren.
Wie het Kleine Wijk in loopt, is meteen verkocht. Iedereen lijkt iedereen te kennen. Ook tijdelijke huurders, die in een deel van de leeggekomen woningen worden geplaatst, mengen zich snel in het sociale gebeuren. Doordat families vaak al generaties lang in de wijk wonen, voelt bijna een eeuw geschiedenis hier als de dag van gister.
sociale gevolgen
Op het moment dat de sloop van je woning wordt aangekondigd, is dat een heftige emotionele klap. Bewoners raken gefrustreerd doordat de plannen van hoger hand worden opgedrongen, bewoners zijn de controle over hún wijk volledig kwijt. Zeker in een wijk met dit soort hechte sociale banden is de klap enorm. Vooral oudere bewoners gaan hier aan kapot.
Rinie Mulder was niet de eerste bewoner van het Kleine Wijk, die is overleden. Sinds de sloop is aangekondigd zijn al vier oud bewoners overleden. (citaat buurt bewoonster tijden bewonersbijeenkomst 29 maart jl.) Ook in de woning die wij nu gekraakt hebben, is één van de bewoners vorig jaar gestorven. De Mitros zegt dan doodleuk; ja, mensen overlijden nu eenmaal. (citaat medewerkster van Mitros tijdens individueel gesprek met een buurt bewoonster)
Op enig moment beginnen bewoners te vertrekken. Vooral kansrijkeren lijken als eerste weg te gaan. Dit laat gaten achter. Deze gaten zijn nog het meest zichtbaar in de vorm van leegstaande woningen. Ook vallen er minder zichtbare gaten, zoals in het sociale netwerk. Buurtpreventie, de organisatie van activiteiten en belangenbeharttiging komen onder druk te staan. De tijdelijke huurders die in een deel van de leeggekomen woningen worden geplaatst, kunnen deze gaten niet opvullen. Onder anderen doordat zij begrijpelijk minder binding voelen met de wijk.
Ook opbouw-, buurt-, en jongerenwerk komen onder druk te staan. Gemeenten en instanties zijn niet gemotiveerd om geld en energie te steken in deze wijk. Bestaande problemen worden niet meer aangepakt, omdat ze toch binnenkort zijn opgelost. Dat binnenkort door allerlei vertragingen vaak heel lang duurt, wordt vergeten.
De wijk verloedert door verwaarlozing en leegstand. Ook allerlei voorzieningen verdwijnen. Vooral voor jongeren is er in Ondiep niets te doen. Ook doordat het sociale netwerk verzwakt krijgen randverschijnselen zoals hangjongeren meer kans. Het woonplezier en de veiligheid beleving van de bewoners neemt drastisch af.
de nieuwbouw
Het plan voor het Kleine Wijk is de sloop van 195 eengezins woningen en 9 bedrijfsruimten. Er worden 183 (10% minder) woningen teruggebouwd waarvan 29 (nog geen 15%) sociale huurwoningen grotendeels in hoogbouw. Je gaat dus van een huisje met een tuintje naar een flat. Daarvoor mag je dan ook nog eens het dubbele aan huur gaan betalen. (productie 1)
Plaatsopneming
Ik vind deze omstandigheden zeer relevant. Graag zou ik u willen vragen, voor uw uitspraak, in het Kleine Wijk en in de door ons gekraakte woning te komen kijken. Ik denk dat het van invloed zal zijn op uw beslissing als u met eigen ogen heeft gezien wat er nu werkelijk in deze wijk gaande is. Ik kom hier nog op terug.
Leegstand
Al zeker een jaar is de leegstand in het Kleine Wijk een groot probleem. Al even zo lang wordt hierover door bewoners geklaagd en al even zo lang wordt het door de Mitros ontkend of genegeerd.
Al op 19 april vorig jaar heeft huurdersvereniging Mitropool (productie 2) het probleem van leegstand, bij de Mitros aangekaart. In juli heeft het AD er een artikel aan gewijd (productie 3). In augustus werd het aangekaart bij de nieuwe wethouder (productie 4). Bij vrijwel iedere adviesgroep vergadering (productie 5), is de leegstand ter sprake gekomen.
Toen wij in januari, via buurtbewoners, kennis maakten met het Kleine Wijk, stonden zeker 50 woningen leeg. We hebben toen verschillende activiteiten ondernomen om druk te zetten zoals een poster campagne, een info standje tijdens een Mitros info middag, twee informatie bijeenkomsten en uiteindelijk een kraakactie.
Op zaterdag 3 maart kraakten we een woning die toen pas twee maanden leeg stond. We wilden daarmee extra druk zetten op de SSH (Stichting Studenten Huisvesting Utrecht). De SSH krijgt de leeggekomen woningen in beheer en zorgt voor de tijdelijke verhuur.
Direct werd duidelijk dat SSH en Mitros proberen elkaar de schuld voor de leegstand in de schoenen te schuiven. In de plaats van dit probleem samen op te lossen wordt er met vingertjes gewezen. Deze eerste woning hebben wij op vrijdag 9 maart vrijwillig verlaten. De SSH heeft ons ervan overtuigd er binnen twee weken studenten te plaatsen. Ondertussen is die woning inderdaad verhuurd.
Op 27 maart hebben wij opnieuw een woning gekraakt. Nog altijd stonden er meer dan 50 woningen leeg. Onze acties hadden dus nog geen resultaat opgeleverd. De omstandigheden rond deze kraak zijn wezenlijk anders dan de vorige. De woning heeft zeker negen maanden leeggestaan. De verantwoordelijkheid voor deze leegstand ligt volledig bij de Mitros. Zij hebben de woning niet aan de SSH aangeboden voor tijdelijke verhuur.
Oplossing
Sinds onze kraak lijkt er eindelijk een beetje schot in de zaak te zitten. Ik denk niet dat dit alleen een gevolg is van onze acties, maar meer doordat de wijk sinds de rellen behoorlijk in de schijnwerpers staat. Het is treurig dat een dergelijke dramatische gebeurtenis nodig is voor men de problemen erkent.
Om te beginnen geeft Mitros eindelijk toe dat het in gebruik geven onvoldoende is gelukt (productie 6). Ook het Utrecht college van B&W erkent eindelijk dat er te veel leeg staat en dat dit ongewenst is (productie 7). Ook de eerste concrete stap is genomen; Mitros heeft tijdens een buurtbijeenkomst toegezegd een rondgang door de wijk te maken om de werkelijke leegstand in kaart te brengen (productie 8).
Op maandag 16 maart zijn wij inderdaad, samen met vertegenwoordigers van Mitros, SSH en Gemeente, de wijk door gegaan (productie 9). In totaal stonden toen in ieder geval 39 woningen leeg, waarvan ten minste 23 al veel te lang (6 tot 12 maanden). Op dinsdag 17 maart heeft de Utrechtse wethouder Wonen, Harrie Bosch, tijdens de vergadering van de raadscommissie Stedelijke Ontwikkeling, gezegd dat er in het Kleine Wijk (slechts) 20 woningen leeg staan. Hij is op deze vergissing gewezen en heeft toegezegd de commissie zijn excuus aan te bieden.
Toch lijkt men in de afgelopen maand inderdaad aan een inhaalslag begonnen. Ondanks dat er 11 woningen zijn leeggekomen, staan er nu 13 panden minder leeg dan op 27 maart. Opvallend is ook dat er 7 woningen zijn gevuld die al veel te lang leeg stonden.
Oorzaak
Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat er enig opzet in het spel moet zijn. Ten eerste omdat woningen die erg lang leeg hebben gestaan, allemaal net geen jaar leeg staan, en dan zit er ineens een student in. Bovendien heeft de SSH geen enkele moeite huurders te vinden. Ondanks de enorme prijzen (meer dan 300 euro voor een kamertje van 12 meter) is alles wat ze aanbieden binnen twee weken weg (productie 10).
Eigenlijk is het ook wel logisch dat de Mitros niet heel erg hard zijn best doet om de leegstand te voorkomen. Voor zij de wijk immers kan slopen, moeten eerst de huurders weg. Zolang huurders ergens met plezier wonen, zijn ze minder geneigd te vertrekken. Het is dus niet in het belang van de Mitros om de wijk leefbaar te houden.
Mitros stelt alles in het werk om het woonplezier van haar klanten in het Kleine Wijk te verzieken. Het achterstallig onderhoud en de onwilligheid bij het verhelpen van technische gebreken, zijn voorbeelden. Ook de communicatie is bot en intimiderend. Men doet zijn uiterste best bewoners slecht geïnformeerd te houden over hun rechten en de plannen. Niemand lijkt te weten dat de sloop zeker niet voor begin 2008 zal plaatsvinden. Blijkens de projectafspraken tussen Mitros en SSH, wisten zij dit eind 2005 al.
Het moedwillig in stand houden van de leegstand, past ook in het rijtje van tactieken om het woonplezier te verzieken. Het zou ook nog kunnen dat men probeert het aanbod kunstmatig laag te houden, zodat tijdelijke huurders bereid blijven de woeker prijzen te betalen
Wet
Op basis van artikel 429sexies Sr. is het strafbaar om na sommatie tot vertrek (maar hierover later meer) te verblijven in een woning waarvan het gebruik minder dan een jaar eerder is geëindigd. De door ons gekraakte woning is in juni 2006 leeg gekomen. In de letter van de wet zijn wij dus in overtreding. De strekking en de betekenis van de wet is echter anders.
De wet dient in dit geval uitgelegd te worden naar de intentie van de wetgever. De wetgever beoogd de eigenaren van woningen en gebouwen tegen inbreuk op hun eigendomsrecht door krakers te beschermen (zei punt 3.1.3 COM AG Mok d.d. 19 oktober 2001 vóór HR 11 januari 2002, NJ 2002, 167. productie 6 bij productie 7 a/z gedaagde) De intentie van de wetgever was om de eigenaar een redelijke termijn te geven om een nieuwe bestemming voor zijn leeg gekomen pand te vinden (Tweede Kamer, vergaderjaar 1987-1988, 20520, nr. 3, p. 53).
In dit geval is die bestemming al lang gevonden (productie 6), men wil de woning gaan slopen. Voorlopig zal de sloop nog wel even op zich laten wachten. Als gezegd probeert de Mitros haar huurder in onzekerheid te houden over de planning. De meest recente schatting die ze mij hebben gegeven was november (vertelde Pieter Akkermans mij op 16 april jl.). Die datum is zeker niet haalbaar. Er is nog geen bouwvergunning aangevraagd en het bestemmingsplan staat de kennelijke plannen niet toe. Ik denk dat eind 2008 een realistischer schatting is.
In tegenstelling tot wat Pieter Akkermans in zijn brief (productie 6) aan mij stelt, was de Mitros nooit van plan de door ons gekraakte woning tijdelijk te verhuren. Tijdens onze rondgang op 16 april jl. spraken de vertegenwoordigers van Mitros, Pieter en Kadir, continu over foutjes... Ze waren van te voren, naast de Kastanjestraat 34, nog vier van deze foutjes tegen gekomen. Tijdens de rondgang ontdekten we er nog zes. Ook de eerder genoemde 7 woningen, die de afgelopen maand zijn gevuld nadat ze veel te lang leeg hadden gestaan, kunnen tot deze foutjes worden gerekend.
Met die foutjes bedoelde men, woningen die ergens in de administratie van Mitros of SSH, of daartussen, waren verdwenen. Zonder onze kraak actie en onze inzet om de werkelijke leegstand in kaart te brengen, waren deze foutjes nooit aan het licht gekomen.
Als dit werkelijk 'foutjes' waren, dan zouden deze woningen zeker zijn leeg blijven staan tot de sloop. Het half jaar dat ze al leeg staan, plus het half jaar dat het nog zeker duurt tot men gaat slopen, maakt meer dan een jaar. Ik stel mij op het standpunt dat, indien met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, kan worden aangenomen dat een woning langer dan een jaar leeg blijft staan het in de wet opgenomen refertejaar niet hoeft worden afgewacht. Het gaat hier niet om een belangenafweging tussen het OM enerzijds en de eigenaar anderzijds.
Ik betwijfel echter of het werkelijk 'foutjes' zijn. De Mitros is bepaald niet onbekend met de wetgeving rond kraken. Pieter Akkermans, portefeullebeheerder Mirtos Wonen Utrecht, heeft zelf ook jaren gekraakt en is actief geweest bij het Kraak Spreek Uur. De huisadvocaat van de Mitros, Bernard Tomlow, heeft zijn ervaring opgedaan als kraak advocaat. Zij zijn dus goed op de hoogte van de wetgeving en weten dat ze hun woningen een jaar leeg mogen laten staan. Ik denk dat de tenminste 31 woningen die tot onze kraakactie al meer dan een half jaar leeg stonden, net binnen de 12 maanden verhuurd zouden zijn. Deze praktijk is in eerdere gevallen al door buurtbewoners opgemerkt.
Als de genoemde woningen inderdaad net geen jaar leeg zouden zijn blijven staan, moet aangenomen worden dat de eigenaar haar woningen bewust bijna een jaar leeg laat staan. Deze leegstand is onnodig. Er is reeds een bestemming gevonden, namelijk sloop, die er voorlopig toch niet komt. Voor tijdelijke bewoning ter voorkoming van leegstand kan moeiteloos binnen een maand gezorgd worden. De eigenaar heeft in deze situatie geen recht op en geen belang bij de bescherming die de wetgever beoogde te bieden.
In dit geval vind ik dat er toch en belangenafweging van de OvJ verwacht mag worden. Ik doel hiermee niet op een afweging van mijn (woon) belangen of de (eigendoms) belangen van de Mitros. Het gaar mij om een afweging van maatschappelijke en sociale belangen. Ten eerste was en is de politieke consensus ...dat leegstand van (potentiële) woonruimte zeer onwenselijk is.... Daarnaast blijkt Uit verkenning onder de G30... de 30 grote gemeenten ...dat kraken zelden wordt ervaren als een probleem. Kraken komt steeds minder voor... (productie 11) De overweging van de wetgever een verdere toename van het verschijnsel kraken te voorkomen (gerechtshof Amsterdam 17 maart 1994 rolnummer 1372/93 SKG punt 4.3, (productie 1 bij productie 7 a/z gedaagde) lijkt achterhaald, misschien schiet de wet in die zin zelfs haar doel voorbij. Ook de onderliggende motivering, de met kraken verbonden aspecten van eigenrichting (gerechtshof Amsterdam 17 november 1994 rolnummer 962/94 SKG punt 4.10 (productie 3 bij productie 7 a/z gedaagde), gerechtshof Amsterdam 19 januari 1995 rolnummer 1105/94 SKG punt 4.11 (productie 4 bij productie 7 a/z gedaagde) en gerechtshof Amsterdam 9 mei 1996 rolnummer 134/96 SKG punt 4.3 (productie 5 bij productie 7 a/z gedaagde)) lijkt hiermee niet (meer) van deze tijd. Sterker nog, gemeenten blijken het genoemde aspect van eigenrichting als een welkome aanvulling te ervaren op hun instrumentarium om leegstand te voorkomen: Uit deze verkenning blijk ook dat gemeenten een uitbreiding van strafbaarstelling van kraken geen aanmoediging achten voor eigenaren om binnen afzienbare tijd een alternatieve bestemming voor hun bezit te vinden. (productie 11) Strafrechtelijk optreden in deze situatie zou onwenselijke leegstand mogelijk maken en houden. Misschien zelfs kan het lijken alsof leegstand wordt gelegitimeerd.
Artikel 429sexies Sr. is een overtreding. De strafmaat is vergelijkbaar met door een rood stoplicht lopen. De Officier van Justitie verdenkt mij van overtreding van deze wet. Om de overtreding te beëindigen zal de politie mij mijn woning uit moeten zetten. Dat is een hele zware straf, die niet valt te vergelijken met enig andere straf. Om die straf op te leggen, zal de politie mijn huis binnen moeten treden. Dan moet men dus inbreuk maken op mijn huisvrede, beschermd onder art. 138 Sr., art. 12 GW en art. 8 EVRM en art. 17 IVPBR. Een dergelijke inbreuk staat, zeker met het oog op het proportionaliteits- en subsidiariteits beginsel uit art. 8 lid 5 PW, in geen verhouding tot de overtreding.
Voor zover mij bekend is er slechts één keer iemand veroordeeld voor overtreding van artikel 429sexies Sr. De kans dat ik ooit veroordeeld of zelfs maar vervolgd zal worden is vrij gering. Verwacht mag toch worden dat de politie een redelijke inschatting maakt van de veroordelings kans, voor er zware strafvordering bevoegdheden worden toegepast. Strafvorderlijk optreden moet gericht zijn op vervolging en berechting
Als laatste overweging wil ik het volgende mee geven. Afgelopen vrijdag, 20 april jl. kort voor 12:00 uur, kreeg ik bezoek van twee agenten. Zij vertelde mij dat ze voor een 'formaliteit' kwamen, en vorderen mij vervolgens om het pand te verlaten. Eerder, op dinsdag 17 maart, vertelde de wijkagent mij dat de Hulp OvJ eiste dat wij binnen een uur weg zouden zijn. We hebben met alle betrokkenen; buurtbewoners, Mitros, SSH, Gemeente en Politie positief, om niet te spreken van vriendschappelijk, contact. Op het moment dat de Officier van Justitie zei strafrechtelijk te gaan ontruimen op verdenking van overtreding van artikel 429sexies Sr. was ik nog niet gevorderd. Daarnaast is mij niet bekend of deze agenten mij door of vanwege de rechthebbende hebben gevorderd. Men vertelde mij desgevraagd dat de formaliteit nodig was voor de rechtszaak.
Ik vraag u
De Staat de Nederlanden, en via haar de Officier van Justitie;
te verbieden over te gaan tot strafrechtelijke ontruiming van Kastanjestraat 34;
- op grond van (verdenking van) overtreding van artikel 138 Sr. omdat de woning niet in gebruikt was ten tijde van de kraak en dit artikel dus niet is overtreden.
- op grond van (verdenking van) overtreding artikel 139 Sr. omdat de woning geen voor de openbare dienst bestemd lokaal is en dit artikel dus niet is van toepassing is.
- op grond van (verdenking van) overtreding van artikel 429sexies Sr. omdat:
1. op voorhand zeker was dat dit pand een jaar leeg zou zijn blijven staan, zo niet, er bewust misbruik wordt gemaakt van de bescherming die de wet biedt.
2. toepassing van dit artikel in deze situatie strijdig is met de intentie van de wetgever.
3. de eigenaar geen recht heeft op de bescherming die dit artikel biedt.
4. de eigenaar geen rechtens relevant belang heeft bij toepassing van dit artikel.
5. toepassing van dit artikel een politiek, maatschappelijk en sociaal onwenselijke situatie mogelijk maakt en houdt, misschien zelfs zou kunnen lijken te legitimeren.
6. handhaving strijdig is met het proportionaliteits en subsidiariteits beginsel.
8. bij handhaving strafvorderingsbevoegdheden moeten worden toegepast die niet gericht zijn op vervolging en berechting
8. ontruiming niet door of vanwege rechthebbende gevorderd is.
De Staat de Nederlanden, en via haar de Officier van Justitie;
te verbieden over te gaan tot strafrechtelijke ontruiming van Kastanjestraat 34 op grond van (verdenking) van overtreding van enig ander strafbepaling omdat geen andere strafbepaling grond biedt voor strafrechtelijke ontruiming.
te verbieden anderszins over te gaan tot feitelijke ontruiming.
De staat te veroordelen in de kosten van dit geding.
Tot slot
In ieder geval zou ik u willen vragen om voor u in deze zaak uitspraak doet een plaatsopneming te doen.
Zoals ik al eerder vertelde is het een ontzettend gezellige wijk, wie het Kleine Wijk inloopt, is meteen verkocht. Zelf heb ik dit ook ervaren, in de relatief korte tijd dat ik er nu woon, ben ik echt verliefd geworden op 'ons wijk'. Vooral de belevenis van bijna een eeuw geschiedenis is niet in woorden te beschrijven. Je beleeft de verhalen werkelijk als de dag van gisteren.
Als u de situatie met eigen ogen komt bekijken, zult u ook zien hoezeer de wijk, en haar bewoners, de laatste jaren te lijden hebben gehad. U zult dan, net als ik dat heb gedaan, concluderen dat deze eigenaar eigenlijk uw bescherming niet verdient.
Uw komst naar het wijk zou mijn rechtsgevoel ontzettend goed doen. Ik ben iemand die slecht tegen onrecht kan. Ik voel ook een bepaalde, zeg maar morele plicht, om waar mogelijk tegen onrecht op te treden. Zo nu en dan brengt dit mij in conflict met het gezag, met alle praktische en financiële gevolgen van dien. Dit is derhalve, zoals u waarschijnlijk al had vermoed, niet mijn eerste rechtszaak. Op mij komen rechtszaken vaak nog al koud en onbezield over.
De maatschappelijk context is in een zaak als deze van groot belang.
INVENTARIS
1 Duo PI Het Kleine Wijk
2 Brief Mitropool d.d. 19 april 2006
3 AD Utrecht-stad dichtbij d.d. 8 juli 2006, pagina 5, Onrust in sloopwijk Ondiep
4 Hoofdlijnen van... Staf Depla d.d. 28 augustus 2006
5 Verslag vergadering Adviesgroep Ondiep d.d. 13 december 2006
6 Brief van Pieter Akkermans, Mitros d.d. 30 maart 2007
7 Antwoorden op schriftelijke vragen d.d. 3 april 2007
8 Verslag bijeenkomst d.d. 29 maart 2007
9 E-mail communicatie met Loog Landaal, gemeente Utrecht d.d. 17 april 2007
10 E-mail communicatie met Harrie Vos, medewerker SSH Utrecht d.d. 10 april 2007
11 Brief Dekker aan T.K. 2005 n.a.v. motie Serk c.s.
12 Inleidende dagvaarding
| |
| aanvullingen | |
