|
|  |
'2007 - het beslissende jaar voor de WTO'
Rob Bleijerveld - 02.01.2007 15:55
De stand van zaken van de Doha Ronde van de Wereldhandelsorganisatie na de opschorting van de onderhandelingen eind juli 2006.
Er is nog geen vooruitzicht op een doorbraak maar de invloedrijke G6-landen gaan eind januari in Davos weer de draad oppakken.
(dit artikel is deel van WTO.ZIP nieuwsbrief die binnenkort uitkomt).
door Rob Bleijerveld
De Doha Ronde-onderhandelingen zijn nog niet hervat sinds de opschorting ervan eind juli 2006. In de vier maanden na het zomerreces van de WTO voerden de WTO-lidstaten diverse informele, verkennende en technische besprekingen, maar er is nog geen zicht op een politieke doorbraak. De zelfbenoemde G6-kopgroep probeert eind januari tijdens een minitop in Davos de draad weer op te pakken, maar betwijfeld wordt of het juiste 'momentum' voor de onderhandelingen aanwezig is.
Na het zomerreces hoopte menig onderhandelaar in Genève en in de hoofdsteden van de WTO-lidstaten dat het achter gesloten deuren – en dus buiten de publieke schijnwerpers om – gemakkelijker zou zijn voor lidstaten om politieke toezeggingen te doen. Informele ontmoetingen zouden de mogelijkheid bieden om de politieke impasse te doorbreken zonder voor de eigen achterban gezichtsverlies te hoeven lijden. Maar de schok van de opschorting van de Doha-onderhandelingen had niet het het verwachte effect; het leidde er juist toe dat de politiek druk van de ketel werd genomen en dat de WTO-lidstaten geen initiatieven meer namen.
Een paar bijeenkomsten die de G20- en de CAIRNS-groepen in september organiseerden en waarvoor leden van de invloedrijke G6 waren uitgenodigd [1], leidden evenmin tot enige politieke doorbraak. Ook de aanwezigheid van WTO-voorzitter Lamy op deze bijeenkomsten en zijn bezoeken aan verschillende hoofdsteden mochten niet baten.
Stille diplomatie
Tijdens de Algemene Raadszitting van 10 oktober gaf Lamy aan dat bij de ministers en onderhandelaars die hij sprak wel de wens leeft om terug te gaan naar de onderhandelingstafel, maar dat de daadwerkelijke onderhandelingsposities van de WTO-lidstaten sinds eind juli niet of nauwelijks zijn gewijzigd. Om een akkoord te kunnen bereiken in 2007 was het volgens hem nodig dat de standpunten tussen november 2006 en de lente van 2007 in voldoende mate convergeren. Hij riep de lidstaten en de voorzitters van de verschillende onderhandelingsgroepen op “door te gaan met het technische voorbereidingswerk” en stelde een periode in van “stille diplomatie” [2].
Het aantal informele besprekingen achter gesloten deuren tussen lidstaten onderling of met de voorzitters van verschillende onderhandelingscommssies (landbouw, NAMA, diensten en handelsfacilitatie) namen vervolgens toe. Een nieuwe formatie van WTO-lidstaten, de 'Non G6', probeerde onderwijl een politieke doorbraak te forceren. Deze groep - bestaande uit Noorwegen, Nieuw-Zeeland, Chili, Indonesië, Kenia en Canada [3] - was opgezet uit frustratie over het feit dat zij (en vele andere lidstaten) voor en ook na de impasse in feite buitenspel stonden. Ze hielden in oktober en november brainstormsessies over de factoren die leidden tot de opschorting van de Doha-onderhandelingen en over mogelijke scenario's om die weer op gang te brengen. De nadruk lag daarbij op de diverse landbouw-struikelblokken. Hun inzet bleef echter beperkt tot het analyseren van het 'proces' en leidde niet tot 'substantieve' voorstellen.
In de aanloop naar begin november gaven invloedrijke lidstaten en de voorzitters van de onderhandelingscommittees aan steeds meer gefrustreerd te raken over het uitblijven van vooruitgang [4]. Op 10 november bepleitte een deel van 20 WTO-lidstaten tijdens een 'green room'-zitting bij Lamy de hervatting van de onderhandelingen [5]. Een week daarvoor had landbouwvoorzitter Falconer op indirekte wijze duidelijk gemaakt ook voor hervatting te zijn; hij nodigde op persoonlijke titel de gedelegeerden van alle lidstaten uit om op 10 november deel te nemen aan een onderhandelingssessie over landbouw [6].
“Zachte aanpak”
Op 16 november tijdens de zitting van de WTO-stuurgroep - de Trade Negotiations Committee - gaf Lamy vervolgens het startschot tot een nieuwe aanpak à la Falconer: de “zachte hervatting” van de onderhandelingen op alle gebieden [7][8]. De nadruk lag daarbij op landbouw en diensten. De voorzitters van de verschillende onderhandelingscommittees kregen de vrije hand om, samen met gedelegeerden, te bepalen hoe (en hoe snel) ze verder moesten.
Falcone agendeerde vervolgens tot eind 2006 een aantal zogenaamde “openhaardgesprekken” waarbij zo'n 20 tot 25 gedelegeerden op knusse wijze over landbouw kunnen beraadslagen. Daarnaast stelde hij de zogenaamde “confessionals“ in waarbij WTO-lidstaten individueel of als groep bij hem kunnen komen opbiechten over hun werkelijk gevoelens over “flexibiliteiten”, “bottom lines” en over de standpunten van anderen. Ook werd voor 11 december een vergadering met open agenda vastgesteld om alle gedelegeerden te informeren.
Behalve bij landbouw werden ook voor NAMA en GATS [9] 'openhaardgesprekken' geagendeerd.
Verkiezingsuitslag VS
Op 7 november verkregen de Demokraten een meerderheid in zowel het Huis van Afgevaardigden (233 : 202 ) als in de Senaat (51 : 49) [10]. Ze zullen vanaf 2007 in het Huis ook de voorzitterszetel innemen van een belangrijk handelscommittee. Na hun overwinning deelden de Democraten mee dat ze op (internationaal) handelsgebied samen zullen werken met Republikeinen. (Hierop liet handelsminister Schwab weten dat de wisseling van de wacht niet zou leiden tot wijziging van het Amerikaanse handelsbeleid ten aanzien van de Doha Ronde en onderstreepte dit op 9 november in de Wall Street Journal met de herhaling van een viertal zware eisen richting de belangrijke handelspartners).
Het handelsbeleid van de Democratische Partij is echter tweeslachtig. Hoewel ze de WTO-onderhandelingspositie van Bush lijken te steunen [11], zijn ze kritisch waar het gaat om de standpunten bij bilaterale onderhandelingen [12]. Tijdens de verkiezingscampagne van vele Democraten moest de bilaterale inzet van Bush het ontgelden wegens Amerikaans banenverlies, oneerlijke handel en zwakke milieu- en arbeidsbepalingen.
Amerikaans handelsmandaat en landbouwbeleid
Deze positie zal van invloed zijn op de kwestie van het handelsmandaat van Bush (TPA) [13]. Om een (tijdelijke) verlenging na juni 2007 veilig te stellen lijken er gezien de Democratische opstelling twee opties voor Bush: het handelsmandaat beperken tot de Doha-onderhandelingen, of daarin arbeids- en milieubepalingen opnemen. De eerste zal een hoge binnenlandse politieke prijs hebben en de tweede zal stuiten op weerstand bij met name ontwikkelingslanden [14].
De Amerikaanse staatsecretaris voor handel, Veroneau, denkt dat verlenging van het mandaat mogelijk is mits de WTO-lidstaten begin 2007 een doorbraak in de Doha-besprekingen weten te bewerkstelligen en de uitslag van de Franse presidentsverkiezingen niet tegen zit. Bush zal dan volgens hem (niet nader genoemde) toezeggingen doen aan het Congress in ruil voor verlenging van de TPA [15].
Waarnemers gaan ervan uit dat het andere hete hangijzer in de Amerikaanse handelspolitiek, de Farm Bill, niet zal worden herschreven. De Democraten zullen hun nieuw verworven steun buiten de grote steden namelijk willen behouden met het oog op de presidentsverkiezingen van 2008. Daarom zullen ze niet inzetten op aanzienlijke vermindering van de binnenlandse landbouwsubsidies (zoals geëist door vele WTO-lidstaten), maar - net als de Republikeinen - kiezen voor het voorstel van landbouwstaatssecretaris Johanns om de Farm Bill aan te passen.
Johanns zegt zo te willen voorkomen dat klachten door WTO-lidstaten tegen gesubsidieerde Amerikaanse gewassen worden toegekend (zoals bij de Braziliaanse katoenklacht). Hij stelt onder meer voor de verhoging van direkte (van productie ontkoppelde) betalingen en een groter gebruik van milieubeschermingsprogramma's voor, beide onder de Groene Box-regeling. Ook is er volgens hem ruimte voor verhoging van andere (handelsverstorende !) subsidies onder de Amber Box-regeling.
Volgens landbouwdeskundige Drazek uit Washington is het zelfs mogelijk het uitgaveplafond voor de Amber Box met 5 miljard dollar omlaag te brengen indien de recente grote prijsstijgingen voor bijna alle landbouwproducten een paar jaar aanhouden. De handelsverstorende “loan deficiency payments”, de semi-handelsverstorende “countercyclical payments” en de niet-handelsverstorende [16] “direct farm payments“ kunnen dan gehandhaafd blijven of zelfs worden uitgebreid binnen de marge van de WTO-eisen [17].
'Doha Light'?
BP-topman, Goldman Sachs International-voorzitter en voormalig GATT-voorzitter, Peter Sutherland, verzocht Brussel en Washington op 14 november dringend stappen te zetten gericht op een snelle hervatting van de Doha-onderhandelingen. Hij waarschuwde dat het “onafgebroken inzetten op een steeds ambitieuzere uitkomst geen garantie voor succes is maar wel het risiko van falen oplevert”. Hij hield de EU en de VS voor dat de kosten van een mislukking van de Doha Ronde mogelijk zeer hoog zullen zijn, omdat het kan leiden tot het ineffectief funktioneren van het multilaterale handelssysteem [18]. Daarom doen de WTO-lidstaten, eenmaal weer aan de onderhandelingstafel gezeten, er goed aan in te zetten op een haalbare, maar misschien minder ambitieuze Doha-deal.
Hij voorziet een politiek haalbaar Doha-akkoord in de lente van 2007, gebaseerd op de voorstellen en “quietly-promised” aanvullende concessies van juli 2006, samen met “respectable services commitments, some minor rulemaking, [and] a big agreement on trade facilitation, all supported by aid for trade.“
De laatste ronde...
Op 14 december deed WTO-voorzitter Lamy tijdens de Algemene Raadszitting aan alle delegatiehoofden van de lidstaten verslag van de verschillende bijeenkomsten die plaats vonden in het kader van de “soft appraoch”. Hij vertelde hen dat het nog steeds mogelijk is om in 2007 de Doha-besprekingen af te ronden [19]. Hoewel alle lidstaten tot nu toe bij hun oude standpunten blijven, zouden de 'grote spelers' hebben gehint op verzachting van hun posities. Wat volgens Lamy nu nodig is, is de politieke wil om dit om te zetten in daadwerkelijke standpuntswijzigingen. Gebeurt dit niet, dan dreigt de totale ineenstorting van de WTO. Lamy duidt 2007 aan als het “defining year for the organisation.“
Hij zei niet van plan te zijn een zelfgeschreven compromis-tekst te presenteren (de 'nuclear option' van Arthur Dunkel tijdens de Uruguay Round) om een doorbraak te forceren. Zo'n aanpak is volgens hem erg gevaarlijk en is strijdig met de 'bottom-up' principes van de WTO. Toch sloot hij een eventueel gebruik ervan niet uit.
Verder gaf hij aan te verwachten dat de G6-minitop die de EU eind janari in Davos [20] organiseert niet meer zal zijn dan een evaluatiemoment. Ook was hij voorzichtig wat betreft de mogelijke uitkomst van een WTO minitop in February [21]. Zijn terughoudendheid is wellicht mede toe te schrijven aan de inschatting dat het Congress niet voor februari duidelijkheid zal verschaffen op handelsgebied.
Bronnen:
- “WTO Negotiations Remain Suspended – But for How Long?” (Trade Issues Update), door BoD Canadian Egg Marketing Agency, 9 november 2006 ( http://www.canadaegg.ca/data/1/rec_docs/553_Trade%20Issues%20Update_Nov2006.pdf).
- “Doha compromise necessary by springtime, Lamy tells WTO members,” Bridges Weekly Trade News Digest vol 10 nr 33, van 11 oktober 2006 ( http://www.ictsd.org/weekly/06-10-11/story1.htm).
- “Doha Round: The 'time-out' is over, but will negotiations resume?” - Bridges Weekly Trade News Digest vol 10 nr 38, van 15 November 2006 ( http://www.ictsd.org/weekly/06-11-15/story1.htm).
- “Informal discussions on agriculture continue, though WTO talks remain suspended,” Bridges Weekly Trade News Digest vol 10 nr 37, van 8 november 2006 ( http://www.ictsd.org/weekly/06-11-08/story3.htm).
- “Fireside chats“ planned at WTO tot stoke the embers of the Doha negotiations,” door Martin Khor (Third World Network), van 24 november 2006 ( http://www.twnside.org.sg/title2/twninfo483.htm)
- “WTO AG talks: Chair turns on engine, but car not yet in gear,” Bridges Weekly Trade News Digest vol 10 nr 38, van 15 November 2006 ( http://www.ictsd.org/weekly/06-11-15/story2.htm ).
- “US Elections, Trade and the WTO,” Bridges Monthly Trade Review year 10 Nr 7, november 2006
( http://www.ictsd.org/monthly/bridges/BRIDGES10-7.pdf)
Noten:
[1] Meer hierover in: “Hervatting van de Doha-onderhandelingen nog op losse schroeven - Ontwikkelingen en speculaties,” door Rob Bleijerveld in WTO.ZIP nr 70, van 3 september 2006 ( http://www.stelling.nl/trouble/zip/060903-7370.htm#q).
[2] In “The suspension of the WTO Doha negotiations: scenarios and identification of pressure points for developing countries,” (p. 15 en 16) van oktober 2006 geeft het South Centre aan dat “stille diplomatie” kan leiden tot een overhaaste aanpak, en daardoor tot minder transparantie en het negeren van onderwerpen die van belang zijn voor de minder invloedrijke ontwikkelingslanden. ( http://www.southcentre.org/publications/AnalyticalNotes/CrossCuttingIssuesTradeNegotiation/SC_TDP_AN_CC_3_SuspesionOfTheRoundOCT2006_EN.pdf).
[3] Ze kwamen bijeen van 16 tm 20 oktober in Oslo, en van 5 tm 7 november in Vevey (bij Genève). De landen in deze groep zijn tevens lid van de Cairns-groep (Nieuw-Zeeland, Chili, Canada), de G33 (Indonesië), (G20 (Chili, Indonesië), de G10 (Noorwegen) en de ACP en Africa Groep (Kenia).
[4] Ze wilden de besprekingen over technische zaken voortzetten. Vele kwesties kunnen volgens hen ondertussen verder worden uitgewerkt, ongeacht de bestaande belangrijke polititieke meningsverschillen (zoals het daadwerkelijke cijferwerk met betrekking tot tarieven, subsidies en coëfficiënten voor landbouw en NAMA).
[5] De opschorting leidde volgens hen slechts tot inactiviteit doordat de politieke druk op de regeringen afnam. Hervatting van de onderhandelingen zou de belangrijke lidstaten er tenminste toe dwingen zich openbaar uit te spreken over de redenen waarom ze niet met een nieuwe inzet komen.
Anderen constateerden dat er geen basis was voor verdere onderhandelingen bij gebrek aan nieuwe concessies en gaven aan bang te zijn dat hervatting leidt tot een definiteve impasse.
[6] Volgens het CEMA (zie bij Bronnen) kan deze werkwijze echter leiden tot “imbalances” in de diskussies omdat “niet alle ambassadeurs en officials hetzelfde niveau van technische expertise hebben”.
[7] Ofwel ergens tussen “stille diplomatie en volledige onderhandelingen” in.
[8] Volgens Martin Khor van Third World Network was er sprake van onenigheid binnen de WTO-staf en stelde de persoonlijke aanpak van Falconer Lamy voor voldongen feiten.
[9] Sinds begin november waren er al bijeenkomsten over de hervatting van de GATS-onderhandelingen. De VS en de EU willen zo snel mogelijk echte onderhandelingen over markttoegang en domestic regulation agenderen, en nieuwe sluitdata voor herziene aanbiedingen en eindaanbiedingen vaststellen. Volgens Martin Khor van TWN (zie Bronnen) is het echter onwaarschijnlijk dat deze onderhandelingen eerder zullen beginnen dan die over landbouw.
[10] Op de inauguratiedag van de Senaat op 4 januari kunnen ze die meerderheid echter nog verliezen. Mocht de ziekgeworden Demokratische senator van South Dakota, Tim Johnson, op die dag te ziek zijn om zijn zetel in te nemen, dan wordt hij vervangen door een Republikein. Senaatsvoorzitter Dick Cheney (!) krijgt vervolgens een doorslaggevende stem daar waar “de stemmen staken”! Uit: “Democratic Sen. Johnson in Stable Condition After Brain Surgery,” door Charles Babington, in de Washington Post van 15 december 2006 ( http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/12/14/AR2006121400379.html).
[11] Interessant in dit verband is wel dat enkele WTO-tegenstanders in het parlement zijn verkozen.
[12] Voor een uitgebreide analyse over de positie van Democraten ten aanzien van handel, zie: “Democratic win to affect US Trade Policy - but how?,” Bridges Weekly Trade News Digest vol 10, nr 38, van 15 november 2006 ( http://www.ictsd.org/weekly/06-11-15/story3.htm)
[13] Zie ook noot 1.
[14] Wegens hoge extra kosten en wegens afscherming van de importmarkt voor niet gecertificeerde producten.
[15] Dit betreft de door de Amerikanene gehanteerde definities van subsidies...
[16] “'Narrow Window Of Opportunity' To Secure TPA Renewal, Says Bush Administration,” Bridges Weekly Trade News Digest vol 10 nr 42, van 13 december 2006 ( http://www.ictsd.org/weekly/06-12-13/story4.htm).
[17] “Could higher prices sweeten U.S. WTO offer?,” Farmweek, van 20 december 2006 ( http://farmweek.ilfb.org/viewdocument.asp?did=9833&drvid=114&r=1.585025E-02).
[18] Zie: http://www.chathamhouse.org.uk/pdf/meeting_transcripts/141106sutherland.pdf Ook door anderen wordt gewaarschuwd (voor gevaar van protectionisme en verlies aan vertrouwen), zie:
“IMF's Lipsky Warns Failure of WTO Talks May Spur Protectionism,” door Mark Drajem en William McQuillen ( http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601086&sid=aaIs7_v_lmqQ&refer=news).
[19] “Lamy: Concluding round in 2007 not out of reach yet,” Bridges Weekly Trade News Digest vol 10 nr 43, van 20 december 2006 ( http://www.ictsd.org/weekly/06-12-20/story1.htm).
[20] Die is gepland aan de vooravond van het World Economic Forum van 24 tot en met 28 januari.
[21] “2007 Seen as a Potentially ‘Defining Year’ for the Current Round of Global Trade Talks,” door John Zaracostas, New York Times van 26 december 2006 ( http://www.nytimes.com/2006/12/26/business/worldbusiness/26trade.html).
 Website: http://www.stelling.nl/trouble
|
| Lees meer over: europa globalisering media zonder rubriek | | aanvullingen | |
