|
|  |
De dood van Litvinenko (update)
Vadim Donetsky/INSUDOK - 24.11.2006 21:54
Nieuwe feiten over de dood van de voormalige KGB-er Litvinenko in Londen. Poetin reageert op de kwestie en de woordvoerder van de president onthult in Moskou voor de Russische televisie zijn complottheorie.
Ex-KGB spion Litvinenko overlijdt in Londen
Aleksandr Litvinenko is donderdagavond 23 november 2006 vermoedelijk als gevolg van vergiftiging in Londen overleden. Dat meldden de Britse media en werd bevestigd door het ziekenhuis waar hij werd verpleegd. Op 1 november 2006 werd in een Londens restaurant een poging tot vergiftiging gedaan van Litvinenko, een dissidente FSB-officier die in Groot-Brittannië politiek asiel kreeg. De poging tot vergiftiging wordt in verband gebracht met een eigen onderzoek dat Litvinenko uitvoerde naar de moord op de bekende Russische dissidente journaliste Anna Politkovskaya eerder dit jaar.
Door Vadim Donetsky/INSUDOK
Aleksandr Valterovitsj Litvinenko werd in 1962 geboren in Voronezj. Na een middelbare schoolopleiding ging hij in 1980 in militaire dienst en maakte in het leger een carrière van gewoon soldaat tot luitenant-kolonel. Vanaf 1988 was hij werkzaam in de afdeling contraspionage van de Sovjet geheime dienst KGB en na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 trad Litvinenko toe tot de generale staf van de FSB, de opvolger van de KGB. Binnen de generale staf was hij gespecialiseerd in contraspionage en de strijd tegen de georganiseerde misdaad, die in de eerste helft van de jaren 90 streed om de macht in Rusland. In 1997 werd Litvinenko overgeplaatst naar de afdeling voor de analyse van criminele organisaties als operationeel officier en werd hij plaatsvervangend hoofd van de 7e afdeling van de FSB.
Tijdens een persconferentie in november 1998 kwam hij met openlijke kritiek op de leiding van de FSB en onthulde een aantal illegale opdrachten die hij had verstrekt. Zo zou hij ook opdracht moeten geven om Boris Berezovsky, opgeklommen van crimineel tot oligarch, te vermoorden. Dezelfde Boris Berezovsky, die Litvinenko op vrijdag 17 november in het ziekenhuis opzocht, zei dat artsen Litvinenko vijftig procent kans geven om er bovenop te komen.
In maart 1999 werd Litvinenko gearresteerd op basis van, volgens sommigen, valse beschuldigingen en gevangen gezet in de beruchte FSB-gevangenis Lefortovo in Moskou. In november 1999 werd hij vrijgesproken, maar meteen na de vrijspraak opnieuw gearresteerd door de FSB met andere beschuldigingen. Hij had zijn FSB-superieuren er openlijk van beschuldigd achter de aanslagen op appartementencomplexen in Moskou in 1999 te zitten, die driehonderd mensen het leven kostten en de aanleiding vormden voor de tweede Tsjetsjeense oorlog. In 2000 werd hij opnieuw vrijgesproken en vrijgelaten na het tekenen van een verklaring dat hij het land niet zou verlaten. Een derde zaak tegen hem was in voorbereiding. Hij verliet samen met zijn gezin langs illegale weg de Russische Federatie en kwam in Londen terecht in het wereldje van Russische dissidenten. Sinds mei 2001 heeft hij politiek asiel in Groot-Brittannië.
Vanuit Groot-Brittannië zette Litvinenko zijn strijd tegen de Russische autoriteiten en de FSB in het bijzonder voort, daarbij gesteund door andere dissidenten die in Londen verblijven, onder meer Boris Berezovsky, spin in het web van de georganiseerde kritiek op Poetin c.s. Zo bekritiseerde Litvinenko de aanpak van het gijzelingsdrama in Beslan en ook de moord op Anna Politkovskaya had zijn aandacht. In dat kader wordt nu de vergiftigingszaak gezien.
Op 1 november 2006 werd Aleksandr Litvinenko uitgenodigd om naar een Londens restaurant te komen door een zekere Mario Scaramella, volgens sommige bronnen een Italiaanse veiligheidsexpert. Scaramella deelde Litvinenko mee dat hij vertrouwelijke informatie wilde doorgeven over de mogelijke moordenaars van Anna Politkovskaya. Mario Scaramella zou volgens sommige bronnen nauwe zakelijke relaties onderhouden met FSB-directeur Kolmogorov en een aantal malen op bezoek zou zijn geweest in de Moskouse Loebjanka, het hoofdkwartier van de FSB. Als een van de leiders van de FSB was Kolmogorov aan het eind van de jaren 90 belast met de 'operatieve acties' tegen Litvinenko.
Een aantal uren na deze ontmoeting openbaarden zich bij Litvinenko verschijnselen van vergiftiging, naar aanvankelijk werd aangenomen mogelijk met thallium, een dodelijk metaal. Tot eind vorige eeuw werd het gif gebruikt als insecten- en rattenverdelger. Thallium is moeilijk te krijgen in Groot-Brittannië. Een gram is genoeg om iemand te vermoorden. Litvinenko heeft alle symptomen van het gif, zo meldt de Sunday Times. Hij werd onmiddellijk naar een ziekenhuis vervoerd waar hij op 23 november bezweek. Behandelend arts Geoff Bellingham verklaarde op 23 november tegenover de BBC dat het zeer onwaarschijnlijk is dat de oud-spion met de stof thallium is vergiftigd, zoals eerder deze week de veronderstelling was van de politie. Ook besmetting met een radioactieve substantie, waar ook over werd gespeculeerd, sloot Bellingham vrijwel zeker uit. Deze versie werd evenwel op vrijdag 24 november herroepen. Toen maakte de medische staf van het ziekenhuis waar Litvinenko was opgenomen bekend dat op basis van urinemonsters is gebleken dat Litvinenko is vermoord met polonium. Sporen van polonium-210 werden in Litvinenko's lichaam aangetroffen. Een woordvoerster van het ziekenhuis zei dat een dergelijke stof in het lichaam kan komen door inhalering, inslikken of door een verwonding. Polonium is een stof die in hoge mate radioactief en kankerverwekkend is. Dit chemisch radioactieve element werd in 1898 ontdekt door de natuurkundige Marie Curie-Sklodowska.
Het staat nog niet vast of de Italiaan iets met de vergiftiging te maken heeft, maar de Londense politie is wel in het bewuste restaurant geweest om beelden van beveiligingscamera's in beslag te nemen. Scaramella verklaarde op dinsdag 21 november dat hij met Litvinenko had afgesproken om hem e-mails van een vertrouwelijke bron te laten zien. Daarin stonden de namen van de vermoedelijke moordenaars van Anna Politkovskaya, journaliste en critica van het Kremlin, die op 7 oktober in haar flat in Moskou werd doodgeschoten. Scaramella zei dat in de e-mails ook de namen van andere potentiële doelwitten werden genoemd, waaronder die van Litvinenko en van hemzelf. Volgens Scaramella was Litvinenko het met hem eens dat de informatie onbetrouwbaar leek te zijn. Ze spraken af elkaar opnieuw te ontmoeten. Toen Scaramella de volgende dag opbelde, kreeg hij van de vrouw van Litvinenko te horen dat hij was opgenomen.
De antiterrorisme-afdeling van de Londense politie en Scotland Yard onderzoeken de mogelijke doodsoorzaak van Litvinenko. Volgens zijn vrienden in Londen, kringen van Poetin-critici rond Boris Berezovsky, zou Litvinenko zijn vergiftigd op last van het Kremlin. De Russische buitenlandse inlichtingendienst, de SVR, sprak dat woensdag tegen. "Litvinenko is niet het soort persoon waarvoor we bilaterale betrekkingen op het spel zouden zetten", zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Pesko. "Het is absoluut niet in ons belang om ons met zulke dingen bezig te houden." Vladimir Poetin, in Helsinki aanwezig voor overleg met de EU-landen over een nieuw samenwerkingsverdrag zei vrijdag op een persconferentie in die stad te betreuren dat Litvinenko's tragische dood op deze wijze voor 'politieke provocaties' wordt misbruikt. Ook werd Poetin gevraagd om een reactie op het briefje van Litvinenko dat na zijn dood bekend werd en waarin Litvinenko Poetin als de dader aanwees. "Als het briefje werkelijk voor de dood van de heer Litvinenko werd geschreven," zo reageerde Poetin, "dan vraag ik mij af waarom het niet bekend werd gemaakt toen hij nog in leven was. Welk commentaar kan men geven als het briefje na de dood opduikt? Mensen die dit deden zijn de Heer niet en Litvinenko is geen Lazarus. Het is jammer dat zulke tragische gebeurtenissen worden gebruikt voor politieke provocaties."
Op vrijdag 24 november was er diplomatiek overleg tussen Londen en Moskou over de kwestie. "De verontrustende samenhang van de dood van bekende mensen en belangrijke gebeurtenissen waar Vladimir Poetin bij betrokken is lijkt op een vooropgezet plan met het doel om Rusland in diskrediet te brengen," zei presidentieel woordvoerder Sergej Yastrzjembsky op vrijdag voor de Russische televisie. "Het buitensporig aantal gevallen van het samenvallen van de dood van mensen die zichzelf tot de oppositie van de Russische autoriteiten rekenen en belangrijke internationale gebeurtenissen waar Vladimir Poetin bij betrokken is zijn een bron van zorg," zo vervolgde hij. "Ik ben te nuchter om te geloven in een samenzweringstheorie, maar, in dit geval denk ik dat we getuige zijn van een goed gerepeteerd plan van het voortdurend in diskrediet brengen van de Russische Federatie en haar leider. In dit soort gevallen moet de beroemde 'qui bono' (in wiens voordeel) vraag worden gesteld. De pers moet dat zeker niet negeren," voegde hij eraan toe.
Anna Politkovskaja werd gedood vlak voor de Petersburg Dialoog in Dresden die werd bijgewoond door Poetin. En Litvinenko stierf aan de vooravond van de Rusland-EU top in Helsinki.
Op extreemrechtse Russische websites circuleren al langere tijd zogenaamde 'dodenlijsten' van Russische oppositionelen. Op een zo'n lijst met 63 namen kwam Anna Politkovskaya voor. Na haar dood meldde de website 'en nu nog 62'.
INSUDOK is het informatie- en documentatiecentrum over de voormalige Sovjet-Unie en de landen van het GOS. Website www.insudok.nl
 E-Mail: insudok@yandex.ru  Website: http://www.insudok.nl
|
| Lees meer over: vrijheid, repressie & mensenrechten | | aanvullingen | |
