|
|  |
Russisch-Georgische spanningen
Bas van der Plas/INSUDOK - 08.10.2006 14:32
De spanningen tussen Rusland en de republiek Georgie zijn de afgelopen periode weer flink opgelopen. Spionage-affaires, wijnboycot en hetze tegen alles wat Georgisch is zijn de concrete uitwassen van de hoofdoorzaak: het Georgische streven naar het Westen, nu vooral de NAVO en de Europese Unie.
RUSSISCH-GEORGISCHE STRUBBELINGEN
Georgië en de NAVO
Een van de grote struikelblokken in de Russisch-Georgische verhoudingen en voortdurende bron van spanningen tussen beide landen is de Georgische toenadering richting NAVO. Volgens de Georgische president Saakashvili is deze toenadering evenwel ‘onomkeerbaar’.
door Bas van der Plas/INSUDOK *
Nadat de NAVO op 21 september 2006 besloten had om de onderhandelingen over Georgische toetreding tot het bondgenootschap voort te zetten werd dit in Tbilisi als een politieke overwinning gevierd. Daarmee was een nieuwe stap gezet om Georgië verder uit de Russische invloedssfeer te trekken richting het zo ‘felbegeerde’ Westen. Saakashvili verklaarde dat het besluit van de NAVO het ‘begin is van een onomkeerbaar proces’ in de richting van het Georgische lidmaatschap en een ‘belangrijke doorbraak’. De Georgische regering gaat ervan uit dat in 2008 het definitieve besluit zal vallen over het Georgische lidmaatschap van de NAVO. En in zijn verklaring naar aanleiding van het Brusselse NAVO-besluit zei Saakashvili dan ook er niet aan te twijfelen dat de Georgische toetreding ‘zonder vertraging’ zal verlopen.
In een eigen verklaring naar aanleiding van het besluit van 21 september was de NAVO echter wat minder expliciet over de verlangens van de Georgische regering door te stellen dat ‘de geïntensiveerde dialoog aan Georgië toegang zal geven tot een intensievere politieke uitwisseling met NAVO-lidstaten over haar ambities voor het lidmaatschap, zonder verbinding aan een eventueel besluit van de Alliantie over het lidmaatschapsproces’. Deze verklaring zorgde voor de nodige debatten in zowel Georgië als Rusland over de vraag wat het NAVO-lidmaatschap voor Georgië concreet zal inhouden.
Opbouw democratie
Volgens de Georgische regering is het NAVO-lidmaatschap een logisch vervolg op de Georgische stappen in de richting van de ‘westerse democratische normen en waarden’ in een onafhankelijk land na honderden jaren van Russische en Sovjetoverheersing. Binnen het Georgische ministerie van buitenlandse zaken werd al een informatiecentrum geopend om de Georgische toetreding tot de NAVO ook publicitair en propagandistisch te begeleiden. In een verklaring van Tornike Sharashernidze, hoofd van dit informatiecentrum, wordt gesteld dat “de NAVO niet enkel een militaire alliantie is, het is een bondgenootschap voor humanitaire missies, voor reddingsoperaties, voor de opbouw van de democratie. Het lidmaatschap van de NAVO zal Georgië een enorme stimulans geven voor de opbouw van haar democratische instellingen”.
De Georgische inspanningen tot de opbouw van ‘democratische instellingen’ is een van de voorwaarden voor een mogelijk lidmaatschap van de NAVO. Sommige Europese lidstaten van de NAVO hebben al hun twijfels geuit over de hervormingen van het Georgische rechtssysteem en over de bescherming van de mensenrechten in het land. Met grote belangstelling werd ook uitgekeken naar het verloop van de gemeenteraadsverkiezingen van 5 oktober 2006 als een belangrijke test voor het Georgische democratische gehalte. Tot grote opluchting van Saakashvili c.s. verklaarde OVSE-ambassadeur Geert Ahrens na afloop van de verkiezingen dat er ‘belangrijke vooruitgang’ was behaald in het democratiseringsproces, maar dat de opkomst van slechts 51% (en een nog magerder 34% in de Georgische hoofdstad Tbilisi) het noodzakelijk maakt om de burgers meer bij het politieke proces te betrekken.
Ook de Verenigde Staten, dat een groot belang heeft bij een Georgisch NAVO-lidmaatschap vanwege een verdere greep op de regio en met name op de daar aanwezige energievoorraden, hadden ook al laten weten met belangstelling uit te zien naar het verloop van de verkiezingen op 5 oktober, gekoppeld aan de Georgische ambities richting NAVO. In een verklaring had de Amerikaanse ambassadeur in Georgië, John Tefft, al laten weten dat ‘de verkiezingen van nabij met belangstelling beschouwd zouden worden’ en dat zij ‘zeker invloed zouden hebben op de verhoudingen van het bondgenootschap met Georgië’.
argusogen
Naast de Europese lidstaten van de NAVO en de VS is er evenwel nog een derde factor die van invloed is op het mogelijke Georgische NAVO-lidmaatschap. Dat is de Russische Federatie, die het Georgische streven met argusogen beschouwd. Rusland heeft al aangegeven ‘iedere verandering van de verhouding van Georgië met de NAVO te zien als een bedreiging voor de Russische veiligheid’. Als reactie op het NAVO-besluit van 21 september 2006 over het voortzetten van de onderhandelingen over Georgische toetreding tot het bondgenootschap liet het Russische Ministerie van Buitenlandse Zaken weten dat het in het kader van ‘de uitbreiding van de militair-politieke alliantie uit de tijd van de Koude Oorlog’ genoegzaam bekend is dat Rusland negatief staat tegenover de NAVO-aspiraties van Georgië. Hoewel de Russische minister van defensie Sergej Ivanov verklaarde dat het ‘het soevereine recht van Georgië’ is om zelf te beslissen over een NAVO-lidmaatschap, de Russische Federatie toch stappen neemt om haar militaire aanwezigheid aan de oostgrenzen van Georgië te versterken.
Volgens Ivanov werd er gewerkt aan de actieve ontwikkeling van een tweetal bergbrigades met de meest moderne uitrustingen. Deze brigades zouden aan de Georgische grens moeten worden gelegerd zodat ‘de Russische veiligheid niet zal lijden onder een Georgisch lidmaatschap van de NAVO’.
In een Georgische reactie werd gesteld dat de ‘ambtenaren in het Kremlin zich nog steeds vereenzelvigen met de Sovjet-Unie en daarom de NAVO blijven koppelen aan de Koude Oorlog’. De Georgische staatssecretaris van defensie, Mamuka Kudava putte zich uit om de NAVO de hemel in te prijzen vanwege de ‘grote aandacht’ die het bondgenootschap besteed aan de ‘stabiliteit van haar lidstaten’. “Het principe van de NAVO is,” zei Kudava voor de Georgische televisie, “dat Georgië, net als ieder ander kandidaat-lid, al het mogelijke zou moeten doen om garanties voor de veiligheid van de eigen regio te scheppen”. Ook zei hij dat de Georgische problemen met de twee afvallige gebieden, Abchazië en Zuid-Ossetië, ook een van de oorzaken van wrijvingen tussen Moskou en Tbilisi, zouden worden gecoördineerd in NAVO-verband.
Opgelopen spanning
Een ander geluid werd gehoord van Shalva Pichkhadze, voorzitter van de pressiegroep ‘Georgië voor de NAVO’. Hij vond dat wanneer de NAVO vanuit Tbilisi wordt gezien als een soort veiligheidsbuffer tegen de Russische agressie dit een oplossing voor de problemen in Abchazië en Zuid-Ossetië alleen maar gecompliceerder maakt, omdat dit niet het hoofddoel van het NAVO-lidmaatschap kan zijn. “Wanneer er in Georgië over de NAVO wordt gesproken dan gaat het altijd alleen maar over een bondgenootschap dat Georgië beschermt tegen Rusland.”
Inmiddels is de spanning tussen Rusland en Georgië, mede vanwege de Georgische NAVO-aspiraties, flink opgelopen, vooral na de vermeende ‘spionageaffaire’ van vier Russische officieren in Georgië. In de Russische Federatie kwam het tot een ‘heksenjacht’ op Georgiërs, waarvan er ruim een miljoen, al dan niet legaal, in de Russische Federatie zijn ten gevolge van de economische, politieke en militaire crisis van begin jaren 90 in Georgië. Voorspeld kan worden dat wanneer Tbilisi haar ‘ruk naar het Westen’ voortzet de Georgische-Russische verhoudingen er niet beter op zullen worden. Vraag is wat er dan gebeurt: we hebben van de kant van Rusland al een boycot gezien van Georgische wijn en mineraalwater (de belangrijkste exportproducten van het land) en nu na de ‘spionageaffaire’ een Russische hetze tegen alles wat Georgisch is. De Russische president Poetin beschuldigde Georgië van ‘stalinistische technieken’ bij de arrestatie van de vier Russische officieren wegens spionage. “Het is een teken van de erfenis van Lavrentii Beria (de chef van de Sovjet geheime dienst onder Stalin en verantwoordelijk voor miljoenen doden. Zowel Beria als Stalin waren Georgiërs, bvdp), zowel binnen dat land als in de internationale arena,” zei Poetin op 1 oktober in een bijeenkomst van de Russische Veiligheidsraad. Wordt ongetwijfeld vervolgd!
* INSUDOK is een onafhankelijk informatie- en dokumentatiecentrum over de voormalige Sovjet-Unie en de landen van het GOS: www.insudok.nl
 E-Mail: insudok@yandex.ru  Website: http://www.insudok.nl
|
| Lees meer over: europa globalisering militarisme vrijheid, repressie & mensenrechten | | aanvullingen | |
