|
|  |
Gentech overboord!
A SEED Europe - 17.08.2005 18:36
Van 3 t/m 15 augustus heeft een groep activisten een tocht gemaakt langs de noordelijke provincies om gemeenten en boeren op te roepen hun regio gentechvrij te verklaren. De tocht bracht hen langs Den Helder, Texel, Terschelling, Harlingen, Leeuwarden, Emmeloord, Enkhuizen en Lelystad.
Ook gevaar in Den Helder
Gentech op het strand
Gentech, nee bedankt!
Friese groente gentechvrij
Dan maar zo!
Gentechvrije zones?
De toer was een initiatief van A SEED Europe en XminY Solidariteitsfonds gebaseerd op de ontwikkeling in de rest van Europa waar grote regio's zich al gentechvrij hebben verklaard. In heel Europa hebben mensen de laatste twee jaar initiatieven ontplooid om hun regio gentechvrij te laten verklaren. In Nederland is dat echter alleen nog maar in de gemeente Culemborg van de grond gekomen.
Een gentechvrije zone is een middel om weerstand te bieden aan Europese beslissingen. Lokale en regionale overheden hebben namelijk het recht om ggo's te weren binnen hun grenzen. Het waarborgen van de voedselveiligheid en een gezonde leefomgeving zijn verantwoordelijkheden van lokale overheden..
Verschillende grote regio's in heel Europa hebben zich intussen al achter de duidelijke boodschap tegen ggo's geschaard. Het gaat zelfs zo snel dat bijna heel Italië en Frankrijk inmiddels gentechvrij zijn.
Het gebruik van genetische manipulatie in de landbouw is al jaren een omstreden onderwerp. Daarom is er tot nu toe nog altijd geen sprake van commerciële teelt van genetisch gemanipuleerde organismen (ggo's). Dit zou in de toekomst echter kunnen veranderen nu er een zogeheten co-existentie convenant is afgesloten. In dit convenant hebben gangbare en biologische boerenorganisaties afspraken gemaakt over het telen van ggo's naast gangbare en biologische gewassen. Deze overeenkomst wordt echter zwaar bekritiseerd door milieu- en consumentenorganisaties ondermeer omdat de isolatie-afstanden tussen de verschillende akkers minimaal zijn. Massale genetische besmetting lijkt bij commerciele teelt dan ook onvermijdelijk. Ggo's laten zich immers niet sturen door regelgeving, maar door natuurlijke factoren. De genetische gegevens van planten bevinden zich in pollen en die verspreiden zich via de wind en insecten.
De tocht
In Den Helder heeft de groep een petitie aangeboden aan de wethouder van Economische Zaken om hun oproep kracht bij te zetten. Hoewel er in deze streek vooral bloemen worden geteeld is het ook voor de Kop van Noord-Holland van belang dat hier geen ggo's worden toegelaten. Juist de bloementeelt vereist namelijk grote hoeveelheden bestrijdingsmiddelen. Gentechnologie werkt deze tendens in de hand omdat op langere termijn deze vorm van monocultuur meer pesticiden en herbiciden nodig heeft, ondanks beloftes van de biotechnologiebedrijven op reductie ervan. In het centrum van Den Helder hebben de activisten een consumententest gehouden, onder begeleiding van de gentechvrije sambaband, waarbij voorbijgangers de keuze werd voorgelegd tussen genetisch gemanipuleerde en niet-gemanipuleerde tomaten. Het merendeel van de mensen verkoos de normale tomaat.
Op Texel hebben de activisten een ontmoeting gehad met de voorzitter van de Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) in deze regio. De LTO is nog altijd de grootste boerenorganisatie in Nederland. Deze organisatie staat niet geheel afwijzend tegenover toepassing van gentechnologie in de landbouw. Tijdens het overleg met de voorman bleek echter dat de achterban niet goed geïnformeerd is over deze technologie die haar intrede kan doen op redelijk korte termijn. De boeren lijken vertrouwen te hebben in het beleid dat van bovenaf wordt bepaald zonder dat zij voldoende worden geïnformeerd over mogelijke gevolgen voor de bedrijfsvoering en omgeving. Informatie komt enkel vanuit het bedrijfsleven en ontbreekt daardoor kritische kanttekeningen. In dat opzicht zijn zulke ontmoetingen van groot belang om de discussie over genetische manipulatie aan te zwengelen binnen boerenkringen. Vooral omdat bleek dat wetenschappers uit Wageningen ook aankloppen bij de boeren op dit Waddeneiland met het aanbod om een aardappel zo aan te passen dat deze beter resistent is tegen het (zee)zout in de grond. De boeren hebben hier wel oren naar omdat hen positieve opbrengsten wordt beloofd. Tegelijkertijd geven zij zelf aan dat de ontwikkeling van zo'n zout-resistente aardappel 15 jaar kan duren, terwijl normale veredeling 20 jaar duurt. De activisten riepen de boeren dan ook op te kiezen voor een duurzame oplossing boven het kiezen voor de korte termijnsoplossing die de landbouw op het eiland compleet op z'n kop kan zetten.
In Den Burg en de haven zijn de activisten de dialoog aangegaan met het publiek door middel van straattheater en het geven van informatie.
Op Terschelling vond tevens een ontmoeting plaats met een wethouder die de petitie in ontvangst wilde nemen. Terschelling staat bekend om haar grote ecologische diversiteit. De actievoerders hebben er daarom ook op aangedrongen dit zo te houden en geen gentech toe te laten op het eiland wat grote gevolgen kan hebben voor het milieu en de biodiversiteit. Uit onderzoek in Engeland is namelijk gebleken dat er een grote terugloop is van de biodiversiteit rondom akkers met ggo's. Dit heeft vooral te maken met de monocultuur en de bestrijdingsmiddelen die daarbij ingezet worden. Voedingsbronnen voor insecten en vogels verdwijnen wat een uitwerking heeft op alle soorten. Daarnaast ontstaan er zogenaamde 'superonkruiden', zoals is gebleken uit resultaten enkele weken terug, die andere planten overwoekeren.
Net als in de andere plaatsen trok ook hier de gentechvrije parade weer door de straten om het oubliek te informeren over genetische manipulatie. Dit is de laatste jaren namelijk amper meer gebeurd waardoor het lijkt alsof deze kwestie niet meer speelt, terwijl het meer actueel is dan ooit tevoren.
In Harlingen had de burgemeester al vantevoren te kennen gegeven de petitie voor een gentechvrije zone aldaar niet te willen aannemen. Uit de pers moest de actiegroep vernemen dat hij meende dat er geen aanleiding bestond voor zo'n initiatief omdat er geen genetische manipulatie wordt toegepast in de gemeente. Dat klopt ook, net zoals het nog nergens in Nederland op commerciele manier wordt toegepast. De actiegroep pleit echter voor het voorzorgsprincipe want voorkomen is altijd beter dan genezen. Daarom heeft zij alsnog de petitie aangeboden op het stadhuis.
In deze streek heeft de groep ook verschillende ontmoetingen gehad met boeren en vertegenwoordigers van hun organisaties. Steeds weer bleek dat juist deze primaire schakels in de voedselketen niet op de hoogte waren van de werking van gentechnologie en nog minder van de gevolgen die eraan verbonden zijn. Een terugkerend argument is dat de boeren met andere urgente problemen te kampen heeft zoals de lage prijzen die voor hun producten worden betaald en het gebrek aan zelfbeschikking over de productie. Veelal zijn de boeren dus afhankelijk van hetzelfde bedrijf dat bepaald wat men moet verbouwen en welke prijs daarvoor wordt gegeven. De boeren zijn vandaag de dag geen zelfstandige ondernemers meer maar arbeiders van de agribusiness. Hierdoor verliezen de boeren binding met hetgeen zij produceren en de ethiek ervan omdat een hoge opbrengst het belangrijkste is geworden. Over het algemeen waren de boeren wel geschokt over de impact van gentechnologie zoals die nu al bekend is in andere delen van de wereld. Zij beschikken echter niet over de juiste informatie om de gevolgen te leren kennen. Het voorlichten van boeren is daarom van groot belang voordat bedrijven ongemerkt de landbouw en het milieu vervuilen met ggo's.
In Leeuwarden stond de groep in eerste instantie ook voor een dichte deur omdat de Commisaris van de Koningin, Nijpels, om 'agenda-technische redenen' de petitie niet aan kon nemen. De activisten lieten zich hier niet door uit het veld slaan en gingen na het informeren van het publiek door straattheater naar het Provinciehuis waar zij hun petitie aan de voordeur spijkerden. Net zoals gentech niet te stoppen is, kan ook het verzet ertegen niet zomaar tegengehouden worden.
Ook de Noord-Oostpolder werd aangedaan door de toer. Dezelfde constatering bleek steeds opnieuw onder boeren. De naderende dreiging is onbekend, net als de gevolgen die daarmee samenhangen.
Na Enkhuizen werd de tocht afgesloten in Lelystad waar een petitie werd overhandigd aan de Commissaris van de Koningin van Flevoland. Deze provincie speelt een belangrijke rol in de Nederlandse voedselvoorziening. De Noord-Oostpolder bijvoorbeeld ontstond om een zelfvoorzienende landbouw te kunnen ontwikkelen. De regio bestaat daarom ook voornamelijk uit landbouwareaal. Genoeg reden dus om voorzichtig te zijn met het toelaten van een nieuwe technologie die voor grote problemen zorgt in andere delen van de wereld op zowel economisch, ecologisch en gezondheidsniveau.
Een aantal dagen voor het bezoek van de gentechvrije boot is bekend geworden dat het Bio Science Park in Lelystad, een lokatie voor biotechnologiebedrijven, van de tafel is. In het verleden stond dit initiatief eerdere pogingen voor een gentechvrije zone daar in de weg. Nu is er niets meer wat zo'n poging nog kan tegenhouden.
Deze tocht is niet het einde van deze campagne. Nog altijd heeft het geen nieuwe gentechvrije zone opgeleverd. Wel heeft het veel mensen aangezet tot het nadenken over deze kwestie. Later in het najaar zullen er wederom ontmoetingen plaats gaan vinden met boerenorganisaties om te bespreken hoe gentechnologie definitief overboord kan gaan, ook in Nederland.
Als je mee wilt helpen aan het realiseren van gentechvrijezones neem dan contact op met  info@gentechvrijezones.nl of kijk op www.gentechvrijezones.nl voor meer informatie.
 E-Mail: info@gentechvrijezones.nl  Website: http://www.gentechvrijezones.nl
|
| Lees meer over: gentechnologie globalisering natuur, dier en mens | | aanvullingen | | | ff vraagje | Frits - 19.08.2005 23:29
Dit heb ik me nou altijd afgevraagd. Wat is er zo erg aan gentech voedsel.
Zorgt dit voor schade aan het ecosysteem?
Deze kwestie speelde ook een tijdje geleden: Gentech rijst met extra vitamine A (dacht ik) kan er voor zorgen dat 1/2 miljoen (dit getal weet ik niet zeker) kinderen per jaar niet blind worden in derde wereldlanden. Wat moet er in dit geval gedaan worden?
| | Gentechnologie biedt oplossingen | Tarak - 19.08.2005 23:55
Hier een artikel van Maarten Keulemans ter begeleiding van het programma van Noorderlicht over Gouden Rijst en de voordelen van gentechnologie.
Greenpeace en een handjevol doorgeslagen fanatici staan alleen in hun kritiek op de Gouden Rijst.
 http://noorderlicht.vpro.nl/artikelen/21816569/
'Gouden rijst' hervindt glans
Genrijst krijgt extra vitamine A
Britse onderzoekers hebben een nieuwe, vitaminerijke variant gemaakt van 'gouden rijst', al jaren het braafste jongetje onder de genetisch veranderde gewassen. De nieuwe variant moet iets doen aan het kille feit dat jaarlijks een half miljoen kinderen blind worden door vitamine A-tekort. Na een moeizame start lijkt het toch nog goed te komen met de vitaminerijke 'gouden rijst'. Eindelijk zijn onderzoekers er echt in geslaagd de genetisch veranderde rijstsoort tjokvol vitamine A te stoppen.
De nieuwe versie van het gewas bevat tot 23 keer zoveel van de stof 'bètacaroteen', een stof die in het lichaam wordt omgezet in vitamine A. Omgerekend komt het erop neer dat een kind in de groei zeker de helft van zijn vereiste vitamine A uit de rijst moet kunnen halen. Dat althans stelt de maker van de gouden rijst, het Britse biotechnologieconcern Syngenta.
Wanneer het eerste bord gouden rijst op tafel staat, is nog onzeker. Syngenta heeft beloofd de vinding gratis ter beschikking te stellen, via de zogeheten Humanitarian Rice Board. Maar er zijn eerst wel veldproeven nodig, onder meer om te kijken hoe het gewas zich gedraagt op een gewoon rijstveld. Volgens Syngenta zouden India en de Filippijnen de rijst als eerste landen ter wereld massaal gaan planten. Geen wonder, want de burgers van de twee landen lijden als geen ander onder vitamine A-tekort.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) worden er jaarlijks een half miljoen kinderen in ontwikkelingslanden blind door gebrek aan vitamine A (ook wel: retinol). Ieder jaar zouden er zelfs twee miljoen mensen sterven aan de gevolgen van retinoltekort. Vitamine A is nodig voor onder meer de aanmaak van epitheelcellen, bedekkingsweefsel van onder meer huid, luchtwegen en tandvlees.
Gouden rijst werd vijf jaar geleden binnengehaald als het eerste echte 'wondergewas'. Rijst is populair basisvoedsel, en nu was daar opeens een variant die meer vitamine A bevatte dan het origineel. Greenpeace beloofde zelfs om veldproeven met het gewas niet te verstoren. De mediacommentatoren fantaseerden intussen al hoe gewassen als gouden rijst honger en ziekte zouden uitbannen.
Maar de glans van het gouden gewas verdween snel, toen duidelijk werd dat de oorspronkelijke gouden rijst maar heel weinig vitamine A extra bevatte. Vooral op de Filippijnen stuitte het gewas op fel verzet, van boeren die bang waren dat de westerse soort de plaatselijke rijstteelt de nek zou omdraaien. Greenpeace beschuldigde gentechbedrijven als Syngenta Seeds en Monsanto er intussen van acceptatie te zoeken van genetisch veranderde gewassen 'door misbruik te maken van het leed van moeders en kinderen.'
Maar gentechconcern Syngenta lijkt de belofte van gouden rijst nu alsnog waar te maken. Naar nu blijkt stak de eerste versie van gouden rijst niet goed in elkaar. De originele versie dankte zijn verhoogde gehalte bètacaroteen aan de toevoeging van twee genen, één afkomstig uit narcissen, en één ontleend aan een bodembacterie met de klinkende naam 'Erwinia uredovora'. Het effect komt echter twintig keer beter tot uiting als het narcissengen wordt vervangen door een soortgelijk gen uit maïs, ontdekten onderzoekers van Syngenta.
Greenpeace ontvangt de 'upgrade' van gouden rijst lauw. In een reactie wijst de organisatie erop dat het nog maar de vraag is of het bètacaroteen goed wordt omgezet in vitamine A, en of de heilzame stoffen wel bewaard blijven na bereiding van de rijst. Ook wil Greenpeace onderzoek naar de mogelijke bijeffecten voor mens en milieu. Tegenstanders van genetisch aangepaste gewassen zijn bang dat de nieuwe gewassen inheemse soorten verdringen, waardoor de rijstteelt eenzijdig wordt en kwetsbaar voor bijvoorbeeld ziekte.
Maar Greenpeace lijkt daarin haast alleen te staan. Opvallend is hoe zelfs de Britse BBC ieder gevoel voor journalistieke afstand geheel loslaat: "Het is het eerste tastbare bewijs dat de gentechnologie gewassen kan opleveren die gericht zijn op het oplossen van de knagende problemen van ontwikkelingslanden, in plaats van op het verhogen van de winst van westerse biotechnologiebedrijven."
| |
| aanvullingen | |
