|
|  |
De strijd om uw donor orgaan
werkplaats LAB - 08.03.2005 02:57
De strijd om uw orgaan is weer losgebarsten. Er wordt flink gevochten maar de veroorzaker van het conflict blijft buiten schot: de transplantatie-sector zelf.
De strijd om uw orgaan is weer losgebarsten. Er wordt flink gevochten maar de veroorzaker van het conflict blijft buiten schot: de transplantatie-sector zelf.
Dinsdag 8 maart stemt de Kamer , zoals het er naar uit ziet, met krappe meerderheid voor verandering van het registratie-systeem rondom orgaandonatie. Iedereen wordt nu automatisch donor en wie dat niet wil moet dat aangeven.
Tineke Huizinga van de Christen Unie werd het boegbeeld van deze opmerkelijke verandering in politiek Den Haag. Met een andere twijfelaar aan dit systeem, Godelieve van Heteren van de PvdA, diende ze een motie in die zowel iedereen automatisch donor maakt als moet voorkomen dat mensen vanaf hun hersendood tegen hun wil van hun organen ontdaan worden. De voorgestelde zorgvuldigheidsmaatregelen zijn: Iedere keer als je op het stadhuis je paspoort of rijbewijs komt verlengen krijg je voorgelegd hoe je geregistreerd staat in het donor register. Er wordt aan iedereen een brief gestuurd om hem of haar opmerkzaam te maken op de manier waarop je geregistreerd staat. De nabestaanden van de hersendode kunnen altijd weigeren, zeggen de indieners. ' In de praktijk komt niemand in het systeem die dat niet wil', zegt Godelieve van Heteren.
wilsonbekwamen
Feit is dat er een principiele verandering wordt doorgevoerd indien deze motie wordt uitgevoerd. In principe wordt dan iedereen donor. Ook zogenaaamde 'wilsonbekwamen': Mensen in (wakend) coma, geestelijk gehandicapten en dementen. Hun voogden moeten kennelijk de beslissing nemen wel of geen bezwaar tegen orgaandonatie aan te geven. Deze mensen komen niet voor een rijbewijs naar het gemeentehuis en krijgen dus ook niet meer voorgelgd hoe ze geregistreerd staan. Voor de zekerheid zouden wilsonbekwamen beter uitgesloten kunnen worden van de orgaan'plicht'. Na de walgelijke medische proeven van de nazi`s zijn internationale verdragen opgesteld waarin wilsonbekwamen extra beschermd werden en bijvoorbeeld uitgesloten werden van medische experimenten. De trend is echter de laatste jaren richting afbrelken van die extra bescherming. In een Kamercommissie debat in 2000 over de Wet Orgaan Donatie werd gezegd dat wilsonbekwamen best ook tot altruisme in staat verondersteld konden worden. Minister Borst vroeg zich eerder af waarom wilsonbekwamen (het ging met name om dementen) niet mee zouden willen werken aan medisch wetenschappelijk onderzoek ten behoeve van de gemeenschap. Dat doen wilsbekwamen toch ook? zo stelde zij.
Juist achter dit soort redeneringen schuilt gevaar voor mensen in een zwakke positie. Waar een wilsbekwame alleen met uitdrukkelijke toestemming aan een onderzoek mag mee doen, kan voor de wilsonbekwame besloten worden dat hij of zij vast wel iets voor de gemeenschap wil (terug?)doen. Niet ondenkbeeldig is dat een of andere bio-ethicus bedenkt een persoon in coma een werkende nier te ontnemen en (tijdelijk) er een minder goed werkende nier voor terug te zetten, in het kader van medisch wetenschappelijk onderzoek om de transplantatie-technologie verder te ontwikkelen.
beloning
Minister Hoogervorst is niet blij met de motie Huizinga. 'Het kost 40 miljoen euro om deze motie uit te voeren' zei hij, en dat heeft hij er duidelijk niet voor over. Hoogervorst (VVD) introduceert liever een systeem van beloning: wie aangeeft donor te willen zijn krijgt voorrang indien hij een orgaan nodig heeft. Hiermee verlaat Hoogervorst het in het debat altijd hoog gehouden principe van verdeling van organen op strikt medische criteria (*). Vreemd genoeg illustreerde hij zijn voorstel door uit te halen naar moslims. Moslims zouden wel organen willen ontvangen maar nauwelijks willen doneren. Hoewel Moslims maar 6 % van de bevolking uitmaken worden zij opeens verantwoordelijk gesteld voor het tekort aan orgaandonoren. Het lijkt er sterk op dat Hoogervorst op deze manier de kritiek op zijn weigering het systeem te veranderen probeert af te leiden. En wie zijn daarvoor tegenwoordig nou beter voor geschikt dan moslims?
Voor introductie van de beloning neemt Hoogervorst een aanbeveling over uit een studie van het Rathenau Instituut. Ethicus G. Den Hartogh stelde dit beloningsysteem voor omdat een ander, dringender registratiesysteem waarschijnlijk niet veel extra donoren zou opleveren. Misschien zelfs wel minder, omdat mensen dan een keuze moeten maken en velen bijvoorbeeld van de weeromstuit of voor de zekerheid maar 'Nee, geen donor' zouden kunnen kiezen. Belonen en straffen, oftewel een vorm van marktwerking, zou het best werken. Het eerlijkst is een marktsysteem volgens de liberale doctrine zowizo.
transplantatie-industrie
De grootste veroorzaker van het tekort aan organen blijft opvallend genoeg in het debat buiten beschouwing. De transplantatie-industrie an sich heeft zich ontwikkeld op basis van een veronderstelling die ze gewoon nooit waar kan maken: dat er voor iedereen een vervangend orgaan zal klaarliggen als iemand dat nodig heeft. Er komen eenvoudigweg 'te weinig' mensen in de situatie waarin organen geoogst kunnen worden: hersendood. 'Nederland is heel goed in donor-preventie', zegt Erwin Kompanje die promoveerde op de praktjk van postmortale orgaandonatie en ook zei: 'Iedere schatting van meer dan 320 hersendode donoren per jaar moet met enige scepsis worden bezien'. Er zal dus altijd een tekort aan orgaandonoren blijven. Tenzij beloning of andere vormen van marktwerking (zoals verkoop van organen) toegestaan worden, hoewel ook dan de vraag is of het tekort niet wordt verplaatst naar mensen die hun orgaan moeten verkopen om te overleven.
(*) In de praktijk wordt hiermee de hand gelicht, maar een nieuw systeem baseren op loslaten van dit principe is een opvallende keuze.
 Website: http://www.biopolitiek.nl
|
| Lees meer over: vrijheid, repressie & mensenrechten | | aanvullingen | | |
E-Mail: