|
|  |
De impact van nanotech op voedsel en landbouw
ETC Group - 03.12.2004 21:32
ETC Group brengt uit Down on the farm: de impact van nano-schaal technologieen op voedsel en landbouw
De ETC Group, een internationale onderzoeks en belangen organisatie gezeteld in Ottawa, Canada, kondigt vandaag de publicatie Down on the Farm aan, de eerste uitvoerige kijk naar welke invloed nano-schaal technologieen zal hebben op boeren, voedsel en landbouw.
Nanotechnologie verwijst naar de manipulatie van materie op de schaal van atomen en moleculen, waar grootte gemeten wordt in miljardste meters en waar quantum fysica bepaalt hoe stoffen zich gedragen. Volgens Hope Shand, ETC Group's onderzoeks directeur: 'De komende twintig jaar zullen op nano-schaal samenkomende technologieen een grotere invloed hebben op boeren en voedsel dan de mechanisatie van de landbouw of de Groene Revolutie.'
Down on the farm brengt enkele grote verassingen aan het licht: Een handvol voedsel producten die onzichtbare en niet-geetiquetteerde nano-schaal toevoegingen bevatten liggen al in de schappen van de supermarkt. Daarnaast zijn er een aantal nano-schaal materiaal bevattende bestrijdingsmiddelen commercieel verkrijgbaar en in het milieu vrijgelaten. Nano-schaal materialen vertonen andere eigenschappen dan dezelfde materialen op grotere schaal - en wetenschappers zijn nu aan het ontdekken dat nano-schaal materialen over het algemeen reactiever en beweeglijker zijn wanneer ze het lichaam binnendringen. Er zijn slechts een handje vol toxicologische studies gedaan. Vanwege deze bezorgdheid moet het gebruik van nieuwe nano-schaal materialen geleid worden door het Precautionary Principle. ' Door het toelaten van nanotech voedsel en landbouw producten op de markt in afwezigheid van publiek debat en regelgeving, zullen overheden en de industrie mogelijk een nieuw en feller debat ontketenen - deze keer over 'atomair gemodificeerd' voedsel,' voegt Jim Thomas, ETC Group programma manager gezeteld in Oxford, toe.
Wereldwijde verspreiding: ETC Group brengt haar nieuwe nanotech rapport naar boeren organisaties, sociale bewegingen en overheden over de hele wereld. In Bangladesh neemt Pat Mooney, ETC Group's algemeen directeur, deel aan de Asia-Pacific conferentie over voedsel zelfbeschikking waar afgevaardigden van 30 landen zullen horen over de impact van nano-schaal technologieen op voedsel en landbouw; in Brazilie ontmoet Silvia Ribeiro van ETC Group Movimento dos Trabalhadores Rurias Sem Terra (landloze werkers beweging), een van de grootste sociale bewegingen in Latijns Amerika. Afgelopen week presenteerde ETC's Jim Thomas Down on the Farm aan overheids vertegenwoordigers die de FAO commissie rond Genetische Grondstoffen voor Voedsel en Landbouw bijwoonden en Hope Shand sprak de jaarlijkse conventie van de Nationale Landbouwers Vakbond in Saskatchewan te Canada toe.
De meeste van 's werelds grootste voedsel en drank bedrijven - inclusief Unilever, Nestle en Kraft - doen onderzoek (R&D) naar nano-schaal technologieen om voedsel te manipuleren, verwerken, verpakken en bezorgen. Grote agribussiness bedrijven als Syngenta, BASF, Bayer en Monsanto herformuleren hun bestrijdingsmiddelen op nano-schaal om ze biologisch actiever te maken en nieuwe monopoly patenten voor zich te winnen. Down on the Farm onderzoekt een breed scala aan huidig R&D, varierend van atomair-gemodificeerde zaden, nano-sensoren voor precisie landbouw, planten ontworpen om metaal nano-deeltjes te produceren, nano-vaccins voor gekweekte vis, nano-streepjescodes voor het volgen en controlleren van voedsel producten, en meer.
Afgelopen maand stelde de US Patent en Trademark Office een nieuwe klassificatie vast voor nanotechnologie patenten, merkte ETC Group op. 'Het is ironisch dat een bedrijf een monopoly patent kan winnen omdat hun nano-schaal product erkent wordt als nieuw, terwijl voedsel en veiligheids controlleurs de nieuwheid van nano-schaal nog moeten erkennen,' merkt ETC onderzoeker KAthy Jo Wetter in North Carolina op.
Goederen Roulette: De industrie verwacht dat nano-schaal technologieen een dramatische verschuiving teweeg zal brengen in aanvoer en waarde ketens, waardoor goederen markten op kop gezet zullen worden. ETC Group ziet dat kleine boeren en landbouw werkers in de ontwikkelende wereld bij de eersten zullen horen die het meest benadeeld zullen door de nieuwe nanotech designer materialen. Arme boeren zijn zelden in een positie om snel te kunnen reageren op abrupte economische veranderingen.
Boeren gemeenschappen en landen in het globale Zuiden die afhankelijk zijn van export goederen zoals rubber en katoen - producten die vervangen kunnen worden door nieuwe nanomaterialen - lopen vooral risico. 'Zelfs als er milieu voordelen zouden zitten aan het vervangen van enkele natuurlijke goederen door materialen op nano-schaal geproduceerd, zal het niet de markt verstoringen voorkomen die reele schade zullen berokkenen in het globale Zuiden,' legt Jim Thomas uit.
ETC Group adviseert de samenleving - inclusief boeren, maatschappelijke organisaties en sociale bewegingen - een breed debat over nano-schaal technologieen en de veelvuldige economische, gezondheids en milieu effecten met elkaar aan te gaan. 'Iedere poging van overheden of de industrie de diskussie te beperken tot bijeenkomsten van experts of de focus van het debat alleen gezondheids- en veiligheidsrisico's te laten zijn zal fout zijn. De bredere sociale en ethische onderwerpen moeten aangekaart worden,' waarschuwd ETC's Silvia Ribeiro, programma manager in Mexico City.
In 2002 riep ETC op voor een moratorium op de commercialisatie van nieuwe nano-schaal materialen totdat laboratorium protocollen en regulerings beleid in werking zouden zijn die rekening houden met de speciale eigenschappen van deze materialen, en totdat aangetoond is dat ze veilig zijn. Daarmee in overeenstemming raadt ETC Group in Down of the Farm aan alle voedsel en drank producten van de schappen te halen en nieuwe producten die geproduceerde nanodeeltjes bevatten te verbieden totdat bedrijven en regelgevers hebben laten zien dat ze gekeken hebben naar nano-schaal eigenschap veranderingen.
Zo ook zouden nano-schaal formules van landbouw producten zoals bestrijdingsmiddelen en meststoffen verboden moeten worden om in het milieu losgelaten te worden totdat er veiligheids beleid speciaal ontwikkelt om deze nano-schaal producten en onderzoeken deze producten veilig verklaart.
Bordje Goo Speciaal: ETC's rapport richt ook de schijnwerpers op het snel ontwikkelende synthetische biologie veld - de constructie van nieuwe levende systemen in het laboratorium die geprogrammeerd kunnen worden dingen te doen die geen enkel natuurlijk organisme kan doen. 'Levende machines' hebben vaak te doen met de integratie van levende en niet-levende delen op nano-schaal - ook bekend als nanobiotechnologie. 'Wat als de nieuwe levensvormen, vooral wanneer ze speciaal ontworpen zijn om zelfstandig in het milieu te functioneren, moeilijk te beheersen of te controleren blijken te zijn?' vraagt ETC Group. Gezien de extreme risico's (die zelfs door mainstream wetenschappers erkend beginnen te worden), roept Down on the Farm op tot een onmiddellijk moratorium op laboratorium experimenten en het vrijlaten in het milieu van synthetisch biologische materialen totdat de samenleving zich kan bezighouden met een zorgvuldige analyse van de gezondheids, milieu en sociaal-economische gevolgen.
Down on the Farm: The Impact of Nano-Scale Technologies on Food and Agriculture is beschikbaar op de ETC Group website:  http://www.etcgroup.org
Voor nederlandstalige informatie over nanotechnologie kijk op www.biopolitiek.nl/nano of neem contact op met:
Herman van Wietmarschen
Werkplaats Linkse Analyse Biopolitiek
Burgtstraat 3
6701 DA Wageningen
www.biopolitiek.nl
 herman@biopolitiek.nl
030 2719029
 E-Mail: herman@biopolitiek.nl  Website: http://www.etcgroup.org
|
| Lees meer over: globalisering | | aanvullingen | | | Wollig & manipulatie? | M-;M - 04.12.2004 19:33
Ja die Herman,
altijd wollig met woorden...
Kan je gewoon eens zeggen welke nanotechnologie voedsel (-bestanddelen) in de schapen ligt en waarom dat eventueel wel schadelijk zou kunnen zijn?
Welk productieproces, welke eventuele bijproducten, etc?
Lijkt mij een wat rechtstreeksere discussie, dan subjectieve en suggestieve termen als "manipulatie" te gebruiken.
DAT is namelijk manipulatie!
| | Manipulatie? | Herman van Wietmarschen - 06.12.2004 12:21
Als je een goed inzicht wilt krijgen in de mogelijke gevolgen van nanotechnologie kun je het best de website van ETC Group bekijken. Hun eerste publicatie 'The Big Down' is flink boek met achtergrond informatie over nanotechnologie. 'Down on the Farm' is een nieuwe uitgave van ETC Group die vooral gaat over de effecten op voedsel en landbouw.
Even kort dan. Een van de gevaren van nanotechnolgie zijn de stoffen die op nanoschaal worden gemaakt. Er zijn reeds verschillende toxicologische studies bekend waaruit blijkt dat chemische en toxicologische eigenschappen van stoffen dramatisch kunnen veranderen simpelweg doorde stof op nano-schaal te maken. Er is bijvoorbeeld aangetoond dat koolstofbuisjes in organen van dieren ophopen.
Wat duidelijk moet zijn is dat we het hier hebben over risico's. Niemand beweerd dat het 100% zeker is dat de meest vreselijke ziekten zullen ontstaan als gevolg van nanostoffen in het milieu. Maar er zijn risico's, net als met gentech gewassen. Het is gewoon nog onbekend wat stoffen op nanoschaal kunnen aanrichten, hoe gemakkelijk ze zich in het lichaam zullen ophopen en welke reacties ze in het lichaam teweeg zullen brengen. In ieder geval zijn nanostoffen veel moeilijker door het lichaam te herkennen en door het immuunsysteem uit te schakelen.
Naast gezondheidsrisico's zijn er ook grote sociaal economische veranderingen te verwachten die onherroepelijk slecht zullen uitpakken voor mensen in derde wereld landen. Zo wordt er hard gewerkt aan nanotech katoen vervangers zoals Nano-Tex. De 100 miljoen families die afhankelijk zijn van katoenproductie zullen weinig weerstand hebben tegen schuivende markten in deze sector.
Een tweede voorbeeld is PureNano, deeltjes die het rubber in autobanden moet vervangen. Het Zuiden exporteert voor 3.6 miljard dollar aan rubber, ongeveer 6 miljoen boeren produceren natuurlijke rubber in Thailand alleen. Ook hier zullen verschuivingen in de markt desastreus zijn.
Dan kunnen we het nog hebben over smartdust. De Amerikaanse overheid is van plan een netwerk van sensoren over heel Amerika uit te spreiden wat moet waarschuwen tegen chemische, biologische, radiologische, nucleaire en explosie dreigeingen. Dit project SensorNet gaat gebruik maken van de 30000 mobiele telefoon masten in Amerika. Maar sensoren zullen in de toekomst ook producten van 'farm to fork' volgen, registreren en doorgeven aan de producenten.
En het meest interessante aan dit alles is dat er nog geheel geen regelgeving bestaat over nanoschaal materialen en technologieen. Er wordt geen onderscheidt gemaakt tussen bijvoorbeeld een ijzeren spijker en nanoschaal ijzerstof, terwijl dit zich geheel anders gedraagd in de natuur. Zo ook is erg geen enkele controle op de nanoschaal TiO in zonnebrandcremes en huisverzorgingsmiddelen. Comsumenten kunnen op geen enkele manier achterhalen waar nano-tech producten in zitten omdat het niet op het etiket geschreven hoeft te worden, ook is het niet gekontroleerd op giftigheid.
Publiek debat over dit onderwerp is hard nodig, maar wel een debat waarin alle aspecten worden meegenomen zoals: wie zal de technologie bezitten? wie zal de technologie reguleren? wie heeft er voordelen bij? en wie bepaalt hoe nanotechnologie onze toekomst zal bepalen? Het debat zal dus gevoerd moeten worden tussen verschillende partijen, en niet alleen binnen besloten kringen van deskundigen.
Hopelijk maakt dit het een en ander duidelijk. En lees anders de website http://www.etcgroup.org
Herman van Wietmarschen
www.biopolitiek.nl/nano
E-Mail: herman@biopolitiek.nl
Website: http://www.biopolitiek.nl/nano
| | Verlies ook de voordelen niet uit het oog | Germen Roding - 06.12.2004 14:00
En deze zijn enorm, juist ook voor kleinschalige producenten in de derde wereld.
Ik zal ze hieronder opnoemen.
1. Grondstoffen worden veel minder belangrijk dan nu. Door materialen op nanoschaal te manipuleren kunnen veel grondstoffen vervangen worden. Hierdoor zal de druk vanwege grondstoffen op derde wereldlanden verminderen en zal hun culturele en menselijke kapitaal veel belangrijker worden dan het nu is. Nu zien we bijvoorbeeld dat massamoorden in Afrika gefinancierd worden met de opbrengst van de verkoop van grondstoffen zoals Coltan en diamanten. Nanotech kan deze vervangen. Hiermee verdwijnt de economische noodzaak voor imperialisme.
2. Er kan op een veel kleinere schaal geproduceerd worden dan nu het geval is. We zien dat nu bijvoorbeeld al met de komst van huiscentrales (HR-ketels die stroom opwekken uit gas), printers en noem maar op. Dit zal in de toekomst nog veel meer worden. Mensen kunnen dan hun eigen artikelen maken, ontwerpen van apparaten, meubels, voedingsmiddelen e.d. kunnen gewoon worden gedownload van internet en naar eigen smaak worden geproduceerd en aangepast. Dit betekent op termijn dat open-source een allesoverheersende rol zal gaan spelen en een aantal linkse idealen werkelijkheid zal worden.
3. De afhankelijkheid van de derde wereld wordt kleiner. Immers, door de nanotechnologieën is meer zelfvoorziening mogelijk.
Natuurlijk zijn rigide denkende mensen door deze veranderingen in het nadeel. Maar ik kan daar niet zo mee zitten. We hebben al genoeg ellende van die figuren nu.
Een website die ik in deze zeer aan kan raden is http://www.foresight.org/EOC/
| | Geen voordeel voor de Derde Wereld | Herman van Wietmarschen - 07.12.2004 13:45
De voordelen voor Derde Wereld producenten die je opnoemt begrijp ik niet goed. Volgens mij zijn je punten precies dingen waardoor kleine producenten in Derde Wereld landen in de problemen zullen komen.
1. Grondstoffen worden minder belangrijk klopt ten dele. Er zullen verschuivingen plaatsvinden in welke grondstoffen voor wie belangrijk worden. De problemen voor producenten in het Zuiden die ETC Group signaleert worden veroorzaakt door de geringe aanpassings mogelijkheden die deze producenten hebben. De 100 miljoen katoen producerende families zijn geheel afhankelijk van hun katoen opbrengst. Wanneer katoen wordt vervangen door een nanotech product, zal hun afzet verminderen en zullen ze in de pproblemen komen.
Natuurlijk zou ik ook liever zien dat mensen in Derde Wereld landen niet zo afhankelijk zouden zijn van de wereldmarkt. Echter organisaties als de Wereldbank en het IMF oefenen grote druk uit op boeren in Derde Wereld landen om te produceren voor de export.
2. Van dit punt zie ik helemaal geen voordelen voor derde wereld landen. Het lijkt eerder een droom voor een rijke westerse consument die zijn consumptie behoeften nog meer naar eigen smaak moet kunnen bevredigen.
3. Een kapitalistische Westerse hegemonie als de onze zal altijd goedkope arbeidskrachten nodig blijven hebben. Totdat we op een gelijkwaardige manier samen willen leven met mensen in derde wereld landen zullen we dus ook 'afhankelijk' blijven van ze, wat ik eerder zou omschrijven als: 'zullen we het nodig hebben om ze uit te buiten.' Ik verwacht niet dat nanotechnologie daar snel wat aan veranderd. Andere arbeidsintensieve handelingen zullen verplaatst worden zoals programmeren. Zelfvoorziening door nanotechnologie lijkt me een illusie, juist omdat de technologie zelf een zeer specialistische, kapitaalintensieve infrastructuur nodig heeft. Denk maar aan het gebruik van atomic force microscopen.
In ieder geval is het van groot belang dat mensen in Derde Wereld landen zelfs eens mee mogen praten over de tehnologieen die er worden ontwikkeld, en zogenaamd in hun voordeel moeten gaan zijn. ETC Group pleit daarom ook voor een breed publiek debat, juist ook met derde wereld organisaties en maatschappelijke organisaties. Wij kunnen hier in het Westen wel weer een leuke oplossing bedenken voor in het Zuiden, maar wat zien zij zelf als oplossingen?
Veranderingen zijn zeker nodig. Mijns inziens zijn dat veranderingen op het gebied van mensenrechten, duurzame productieprocessen en het ontwikkelen van een cultuur van gelijkwaardigheid waarin iedereen kan meebeslissen. Er moet debat gevoerd worden over vragen als: In wat voor wereld willen we leven? Hoe kijken we tegen leven en dood aan? Hoe gaan we om met technologie en wie beslist over wat?
Kortom, nog genoeg te doen voor een betere wereld. Voor nanotechnologie lijkt me daarin voorlopig nog geen rol weggelegd.
E-Mail: herman@biopolitiek.nl
Website: http://www.biopolitiek.nl/nano
| |
| aanvullingen | |
