|
|  |
ANARCHISME IN TURKIJE - 2004
Batur Ozdinc - 16.09.2004 08:28
Achttien jaar zijn voorbijgegaan sinds de publicatie van het eerste
Turkse anarchistische periodiek "Kara" (Zwart) in 1986. In Turkije geniet
de anarchistische beweging nu van de "jeugd jaren", een beetje verward
over waarop te concentreren en hoe zich beter te organiseren, maar
dag voor dag groeit het en wordt het meer effectief.
Achttien jaar zijn voorbijgegaan sinds de publicatie van het eerste
Turkse anarchistische periodiek "Kara" (Zwart) in 1986. In Turkije geniet
de anarchistische beweging nu van de "jeugd jaren", een beetje verward
over waarop te concentreren en hoe zich beter te organiseren, maar
dag voor dag groeit het en wordt het meer effectief. Laatst, voor en
tijdens anti-NAVO protesten tegen de NAVO top die eind juni in
Istanboel werd gehouden, begonnen anarchisten maanden van tevoren
te mobiliseren en het was de meest actieve beweging waar we tot nu
toe bij betrokken zijn geweest. GROEPEN EN DE BEWEGING IN HET
ALGEMEEN Anarchisten zijn naar verhouding meer georganiseerd in
grote steden als Istanboel, Ankara en Izmir. Aan de andere kant zijn er
in steden als Izmit, Mersin, Malatya, Bolu, Eskisehir, Antalya, Bursa,
Denizli, Kayseri verschillende anarchistische collectieven, kringen,
groepen of "vriendschap groepen" van anarchisten, hoewel niet zo
actief als in de gebieden rond de grote steden. De beweging heeft haar
hoogtepunt bereikt in de anti-oorlog demonstratie van 1 maart 2003 in
Ankara, die tegelijkertijd een discussie startte over de kwestie van
organiseren. Meer dan 400 anarchisten waren aanwezig in "Kara Blok"
(Zwart Blok) bij deze demo, een groot aantal voor ons! Deelnemers
waren niet alleen anarchisten uit Ankara, maar ook veel uit andere
steden.
Debatten over organiseren die in Ankara en Izmir werden gehouden als
aparte bijeenkomsten eindigden niet met enig concreet besluit, maar in
ieder geval hielpen ze ons om de verschillende tendensen te begrijpen.
Een groep steunde het idee van een meer flexibel netwerk type van
organisatie, de andere een federatief type van organiseren. Hoewel we
geen consensus konden bereiken begonnen sommige nieuwe projecten
later. In Istanboel ontstonden, nadat de ervaring met "Kara Ev" (Zwart
Huis) was geëindigd, nieuwe initiatieven. "Kara MecmuA" (Zwart
Periodiek) publiceerde sinds 2003 slechts een nieuw nummer en de
groep lijkt minder actief te zijn. Aan de andere kant begonnen sommige
anarchisten met het zich verzamelen met/rond periodieke projecten: De
staf van "Kara Gazete" (Zwart Blad) heeft tien nummers van hun
blad/muurkrant gepubliceerd, waaronder nieuws over en in het belang
van de anarchistische beweging. Een groep die zichzelf "libertair
socialisten" noemen is ontstaan en publiceerde hun eerste blad
genaamd "Liberter". Het periodiek/de groep "Otonom X " was ook een
van degenen die dit jaar zijn ontstaan; deze groep omvat ook
anarchisten uit Izmir en Ankara die het idee van een federatief type van
anarchistische organisatie steunen. Aan de andere kant begonnen
anarcho-primitivisten hun eigen nieuwsbulletin genaamd "Uy garliga
Karsi" (Tegen de Beschaving) te publiceren en organiseerden ze enkele
directe acties. Anti-militaristen voeren ook hun eigen strijd uit; ze
hebben dit jaar een ander type van activiteit georganiseerd genaamd
"Militourism Festival". Als de unieke anarchistische uitgever van Turkije
is Istanboel-Kaos Publicaties nog steeds actief.
In Ankara zijn er twee verschillende anarchistische organisaties; Ankara
Anarchie Initiatief die een synthese type van anarchistische kring/groep
is die eigen activiteiten uitvoert. Sommige mensen uit deze groep zijn
een periodiek project getiteld "Inat" (Doorzettingsvermogen) begonnen
en publiceerden het eerste nummer. De groep organiseert wekelijkse
bijeenkomsten en woonde demonstraties in Ankara en elders bij (een
kleine groep ging vorig jaar zelfs naar Thessaloniki). De andere is de
Tacanka/KaraKizil groep die neigt naar anarcho-
communistisch/platformistisch. Bij de anti-NAVO protesten waren ze
onder degenen die onder de zwart-rode stoet liepen met anarcho-
communisten uit Istanboel. Ook de libertair georiënteerde homo-
lesbische groep/periodiek KAOS GL is gevestigd in Ankara en ze
werken in een cultureel centrum. Hoewel er nu geen enkele anarcho-
ruimte is in Ankara (er waren in de afgelopen jaren twee anarcho-
ruimtes maar ze zijn gesloten), is er een café/boekwinkel soort van
infoshop genaamd Anarres wat een leuke plaats is voor anarchisten om
elkaar te ontmoeten.
In Izmir zijn er weinig initiatieven, vooral initiatieven met publicatie
dingen. "A4 Asymmetry Publications" is een groep van anarchisten die
pamfletten over de theorie en praktijk van het anarchisme maakt en
copieert. Een ander collectief publiceert en verspreidt een
anarchistische nieuwsbrief genaamd "Anarsizmir". Er zijn wat
underground/anarcho-groepen in Izmir die hun eigen muziek maken en
enkelen publiceren zelfs hun eigen zines net als sommige andere
groepen in andere steden.
Het tweemaandelijkse anarchistische kunst periodiek "ImIAsIz" wordt
gepubliceerd in Kayseri, wordt landelijk verspreid en verkocht in
ongeveer 15 verschillende steden. In Malatya is er een anarchistisch
collectief genaamd "ozgur KarArt" (gratis KarArt) die een zine hebben
met dezelfde naam. Anarchisten in Mersin houden zich nu bezig met
ecologische problemen in hun eigen gebied. In recentelijke jaren waren
er anarchistische activiteiten in een aantal steden; een klein aantal
directe acties in Izmit, discussies & film-tentoonstellingen in Antalya,
Bolu, Denizli, en in Usak waar anarchisten te maken kregen met
staatsrepressie. Een kleine groep libertair communisten woont in
Eskisehir. In het algemeen doen anarchisten individueel of in aparte
groepen mee met jaarlijkse Dag van de Arbeid activiteiten en anti-
oorlog demos.
Anarchistische en libertaire ideeën geven ook inspiratie aan enkele
linkse groepen; een van hen, de in Istanboel gevestigde studenten
organisatie "Otonom" groep verklaart net zo anti-kapitalistisch en anti-
staat te zijn, maar niet duidelijk anti-autoritair; ze zijn grotendeels
beinvloed door Negri's inzichten.
ANTI-NAVO MOBILISATIES
Op 28-29 juni van dit jaar werd een NAVO top gehouden in Istanboel.
Anarchisten en antiautoritairen begonnen maanden voor de top met
mobiliseren. De organiserende groep noemde zichzelf "Libertaire
Coordinatie Tegen de NAVO" en een serie van activiteiten werd
gehouden. De coordinatie gaf een verklaring uit en werkte met een
website. De documenten, waaronder de verklaring, oproepen en nieuws
van de coordinatie werden in bijna 20 verschillende talen vertaald. Op 4
april, de oprichtingsdag van de NAVO, werd een anti-NAVO picket
georganiseerd. Later, medio mei, bood het "Militourism Festival" een
goede kans voor anti-militaristische/anti-oorlog en anti-NAVO
propaganda. Veel stickers en posters werden opgeplakt, pamfletten
verspreid; een discussie over "Het Kapitalisme, de NAVO en te Tegen
Beweging" werd georganiseerd. De eerste FNB (Food Not Bombs) actie
in de geschiedenis van Turkije werd op 5 juni voor Taksim-McDonalds
gehouden, onder de naam van "Food Not Bombs/NAVO.
Enkele weken later werd opnieuw een FNB activiteit georganiseerd -
deze keer voor Besiktas-McDonalds. Een van de oprichters van FNB,
Keith McHenry, was bij deze activiteiten ook aanwezig en droeg tijdens
anti-NAVO demos binnen het Zwarte Blok een FNB spandoek.
"Libertaire Coordinatie" was bij een jaarlijkse Dag van de Arbeid mars in
Istanboel en werkte samen met andere anarchistische groepen in
Turkije. De "activist gids" werd in Izmir gemaakt door "A4 Asymmetry
Publicaties" en pamfletten en stickers werden in Ankara afgedrukt door
"Ankara Anarchie Initiatief".
De organisatie van d enorme anti-NAVO demo op 27 juni en de
volgende twee dagen werd gehouden met solidariteit van anarchisten
uit het hele land. Anarchisten liepen op 27 juni met het "Zwarte Blok" en
de "Zwart-Rode Groep" en bereikte een aantal van 300-400 mensen.
De volgende dagen waren er wat botsingen met smerissen, maar geen
van de anarchisten werd gearresteerd. Het was de eerste keer dat
anarchisten op straat een werkelijke "macht" en zelfs linkse
periodieken/bladen vermeldden de deelname van anarchisten aan de
anti-NAVO protesten.
ANTI-MILITARISME
De anarchistische beweging in Turkije is vergaand verbonden met de
anti-militaristische beweging. De Turkse regering heeft het recht op
gewetensbezwaren tegen de militaire dienstplicht nog niet geaccepteerd
en degenen die de verplichte militaire dienst weigeren zijn grotendeels
anarchisten en anti-autoritairen. Het aantal van
totaalweigeraars/gewetensbezwaarden ging nu over de 30 en ieder jaar
neemt dit aantal toe. Gezegd moet worden dat het wettelijk gezien net
zo moeilijk is om een tegenstander van het leger te zijn als "illegaal" te
zijn en te leven onder het risico van arrestatie.
Het (leger) beleid van de staat tegenover de weigeraars is in het
algemeen om niet veel aandacht aan hen te besteden - alleen maar om
het aantal weigeraars niet te laten toenemen en het een effectieve
politieke beweging te laten worden - echter, het ontbreekt weigeraars
aan zogenaamde "wettelijke rechten/vrijheden". Het Istanboel Anti-
Militaristisch Inititiatief is nu de unieke actieve anti-militaristische groep
en dit jaar hebben ze het "Militourisme Festival" georganiseerd, waarbij
de dag van 15 mei werd herdacht - de Internationale Dag van
Gewetensbezwaarden. Nadat ze belangrijke militaire instellingen en
enkel bedrijven die militaire rotzooi produceren hadden bezocht, als een
convooi bestaande uit 3 bussen vol met anarchisten, antimilitaristen,
antiautoritairen en verslaggevers, werd een demo gehouden. Enkele
jaren geleden was er een effectieve anti-militaristische groep in Izmir -
de Associatie van Oorlogstegenstanders uit Izmir (ISKD) - maar het is
nu niet meer actief.
ANTI-SEKSISME
KAOS GL was in september 1994 ontstaan als een libertair homo-
lesbisch periodiek en sindsdien werd de groep meer en meer actief. In
de loop der tijd hebben ze veel activiteiten georganiseerd (seminars en
discussies) en ze waren de eerste homo-lesbische groep die bij de Dag
van de Arbeid demo hebben meegelopen (in feite waren ze lange tijd de
unieke homo-lesbische politieke groep). In het jaar 2000 hebben ze hun
eigen cultureel centrum in Ankara ontwikkeld. De groep is niet-
hiërarchisch en op een anti-kapitalistische wijze en het omvat wat
anarchistische/anti-autoritaire mensen. Ze hebben innige verhoudingen
met anarchisten in Ankara en elders. Helaas is er in Turkije geen
anarcha-feministische groep of organisatie; echter, er zijn enkele
(vrouwelijke) anarchisten die individueel actief zijn in onafhankelijke
vrouwen organisaties/initiatieven. In het afgelopen jaar werd een
anarcha-feministisch pamflet verspreid bij een anti-oorlog demo,
sindsdien is er geen activiteit meer van vernomen.
ARBEIDERSSTRIJD
In de zin van een klassenstrijd arbeidersbeweging hebben anarchiten in
Turkije veel te doen. Toch is er noch een anarcho-syndicaat noch een
anarcho-syndicalistisch initiatief. Maar gedurende de laatste jaren zijn
libertair communistische ideeën populairder geworden. Groepen zoals
Liberter (Istanboel) en Tacanka/KaraKizil (Ankara) ontstonden en
begonnen een discussie over de betrokkenheid van anarcho-
communisten bij de klasse beweging. Helaas is er geen echt
georganiseerde deelname aan de arbeidersbeweging behalve
voortgaande discussies. Een ander belangrijk ding om te benadrukken
is dat er ook individuele anarchisten actief zijn in hun eigen vakbonden,
maar ze zijn niet georganiseerd noch gecoordineerd op een
anarchistische/libertaire wijze.
Birlesik Isci Sendikasi (BIS) zou hier ook moeten worden genoemd als
de unieke onafhankelijke zelf-georganiseerde revolutionaire
klassenstrijd type vakbond in Turkije. BIS slaagde er het afgelopen jaar
in een groep PTT arbeiders met een contract, die werkten voor een
bedrijf dat een contract met PTT had, te organiseren. Het salaris dat ze
kregen was slechts 1/3 van een gemiddelde PTT arbeider hoewel ze
hetzelfde werk deden. Ze begonnen met een staking die enkele
maanden door ging totdat de vakbond (BIS) door de autoriteiten werd
gesloten, maar de strijd ging nog een tijdje door.
GEVANGENISSEN/GEVANGENEN
Nu zit niemand in de gevangenis in verband met anarchistische/anti-
autoritaire activiteit. Hoewel totaalweigeraars/gewetensbezwaarden
onder het risico van arrestatie leven, was er sinds het incident met
Mehmet Bal in 2002 geen "serieuze" arrestatie.
In de gevangenissen in Turkije zitten duizenden linkse en Koerdische
politieke gevangenen. In verband met de autoritaire wijze van
organisatie en strijd van hun organisaties, begonnen sommige van deze
gevangenen hun eigen organisaties te bekritiseren en enkelen van hen
hebben de voorkeur voor libertaire/anarchistische ideeën.
Het is in feite nogal moeilijk en een groot risico om "onafhankelijk" te
blijven van de linkse & Koerdische organisaties in de gevangenis. Dat is
omdat, als je dit doet, anderen waarschijnlijk zullen beweren dat je
samenwerkt met de staat & autoriteiten. We kennen het precieze aantal
van libertair/anarchistisch geinspireerde mensen in de gevangenis
helemaal niet. Maar ze hebben contact met anarchistische & libertaire
periodieken, zodat er een soort van uitwisseling van informatie is. De
unieke ABC groep die tijdens de zaak van de Usak anarchisten werd
opgericht lijkt voor een tijdje stil; aan de andere kant begon een groep
van groene anarchisten met een "ELP-Turkije" project om Turkse
anarchistische/libertaire kringen te informeren over de anarchistische
gevangenen in andere landen.
PERIODIEKEN/PUBLICATIES/INTERNET
Turkije's unieke anarchistische uitgever is Kaos Publicaties, die actief is
sinds 1994. Terwijl ze een breed terrrein van anarchisme bedekken
hebben ze 22 boeken en 2 brochures gepubliceerd. De laatste twee
boeken die ze hebben gepubliceerd waren "News from Nowhere" van
William Morris en p.m.'s "bolo bolo". In de nabije toekomst zijn ze van
plan Proudhon's "Philosophy of Poverty" en boeken van Kropotkin en
Stirner te publiceren.
Een aantal anarchistische periodieken wordt in Turkije gepubliceerd.
Zoals eerder genoemd zijn hieronder Kara MecmuA, Kara Gazete,
Liberter, Anarsizmir, Otonom X, Inat, Imlaslz en Uygarliga Karsi. Kara
MecmuA gaf januari dit jaar het 10e nummer uit, evenals Kara Gazete,
Anarsizmir en Uygarliga Karsi - tot nu toe hebben ze allemaal 10
nummers gepubliceerd. De rest behalve Imlaslz konden slechts hun
eerste nummers publiceren. Verder zijn er veel zines,
alternatieve/underground publicaties, en nieuwsbrieven zoals Oldsletter
(Ankara), Pasli Teneke(Izmir), ozgur KarArt (Malatya) enz. Het drie jaar
oude underground "A4 Asymmetry Publicaties" heeft een serie
pamfletten - ongeveer 15 - gepubliceerd, niet alleen klassieke
geschriften van Bakunin, Kropotkin en Proudhon, maar ook recentelijke
brochures over het anarchisme. Het anarchistische kunst zine Imlaslz
verdient aandacht. Opgericht in 2003 in Kayseri wordt het
tweemaandelijks gepubliceerd en landelijk verspreid. Het 8e nummer is
recentelijk uitgekomen. De meeste van degenen die bijdrages leveren
zijn anarchistisch geinspireerde artiesten, dichters, intellectuelen,
schrijvers of "gewone" anarchisten die vroeger voor andere kunst
periodieken schreven.
Anarchistische/ibertaire inzichten vinden een plaats in verschillende
publicaties door artikelen van verschillende schrijvers zoals Sureyyya
Evren, Rahmi Ogdul, Halil Turhanli. Enkele links-onafhankelijke
publicaties - bijvoorbeeld het nieuwe dagblad Birgun - geven ook
gelegenheid voor anarchistische/antiautoritaire propaganda.
Er zijn veel anarchistische websites in de Turkse taal. Behalve websites
van groepen of periodieken zijn er ook onafhankelijk anarchistische
websites. De Turkse afdeling van A-Infos is gedurende meer dan 4 jaar
actief (sinds de zomer van 2004) en dient als een goede bron van
anarchistisch nieuws, zowel uit het buitenland als uit eigen land. De
website van "Anarsist Bakis" (Anarchistische Blik) verschaft een
uitstekende bron met honderden anarchistische artikelen (grotendeels
vertalingen). Het Istanboel Indymedia collectief omvat anarchisten en
anti-autoritairen. Behalve websites zijn er verschillende e-mail lijsten;
een van hen is "anarsistiletisim" (anarchistische communicatie) - die
vlak na de anti-oorlog demo van 1 maart 2003 werd opgericht -
waaronder meer dan 150 e-mail adressen van anarchisten.
OZGUR HAYAT GROEP
Er is een andere groep die grotendeels actief is in Istanboel, waar ze
een tweewekelijks blad genaamd "Ozgur Hayat" (Vrij Leven) publiceren
en werken onder een associatie genaamd SED (Sociaal Ecologische
Transformatie). Enkele jaren geleden werden ze door andere
anarchistische groepen en individuen geisoleerd na hun fysieke aanval
op een anarchistische kameraad en voortgaande bedreigingen van
andere anarchisten.
Sindsdien werken/strijden ze apart en bij demonstraties kun je ze apart
zien lopen. Ze hebben tijdens anti-NAVO protesten gewerkt onder de
naam "Anarsistanbul" en ze mobiliseerden enkele honderden mensen.
Op dit moment richten ze zich op een ecologische protest campagne
tegen de bouw van dammen bij de Dersim (Tunceli) - Munzur Rivier.
BATUR OZDINC
Van het Ankara Anarchie Initiatief
[Dit artikel is geschreven op verzoek van het Russische blad 'Avtonom'.
Het is een vervolg op voorgaande artikelen die in 2000 en 2001 over
hetzelfde onderwerp werden geschreven: voor 2000 -
 http://www.ainfos.ca/00/mar/ainfos00248.html voor 2001 -
http://www.ainfos.ca/02/jan/ainfo00036.html Voel je vrij om het te
vertalen en te verspreiden!]
 E-Mail: batur_ozdinc@hotmail.com
|
| aanvullingen | | |
