|
|  |
Cursus van drie dagen Marxistische Zomeruni
Paul v. Houten - 06.07.2003 14:37
Het Instituut voor Marxistische Studies heeft zopas het boek Trotskisme of leninisme van de Indische marxist Harbal Brar uitgebracht, in het Frans. Uitgeverij EPO plant een Nederlandstalige uitgave.
Is het trotskisme een antimarxistische doctrine? Van 19 tot 22 augustus geeft Johnny Coopmans een driedaagse cursus in het Frans gebaseerd op dit boek. We zochten schrijver en lesgever op.
Maria McGavigan
02-07-2003
Waarom heb je dit boek geschreven?
Harpal Brar. Het boek is voor het eerst in 1993 verschenen, toen de Sovjet-Unie nog maar net in elkaar gestuikt was. We werden bedolven onder een propagandastroom tegen de vroegere socialistische landen. Vreemd genoeg was die propaganda niet veel meer dan een doordruk van de propaganda tijdens de jaren dertig en het begin van de jaren veertig. Veel ervan vindt zijn oorsprong in de teksten van Leon Trotski, de eeuwige opposant van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie.
Nog vreemder: al die leugens werden toen al weerlegd, in die mate dat op het einde van de Tweede Wereldoorlog nog maar weinig mensen voor het trotskisme kozen. Niemand weet dat vandaag nog. Toch begonnen Britse communisten, die van zichzelf zegden dat ze het echte marxisme wilden verdedigen, vanaf het begin van de jaren '90 Stalin en de Sovjet-Unie aan te vallen. Ze hernamen de beweringen van de oude Trotski. Deze aanvallen zouden het einde betekenen van de Sovjet-erfenis, van Lenin en zelfs van Marx. De communistische beweging moest zich hiervan ontdoen om de beweging herop te starten.
Waarom is de uitgave in het Frans belangrijk? Is de toestand in Frankrijk niet helemaal verschillend van die in Groot-Brittannië?
Johnny Coopmans. In West-Europa heeft het trotskisme vooral invloed gehad in Groot-Brittannië en Frankrijk. In die twee landen hebben de communistische partijen zich helemaal van het marxisme afgekeerd. Ze hebben geen enkele revolutionaire invloed meer. Ondanks de teloorgang van de Parti Communiste Français (PCF) is het politieke debat in Frankrijk toch intens. Een revolutionaire beweging in Frankrijk heropbouwen zonder een goed begrip van het trotskisme is onmogelijk. Daarom is het boek zo belangrijk: het doet de feiten spreken, het plaatst Trotski binnen het politieke en ideologische kader waar hij thuishoort.
Harpal Brar. Vanaf 1956 is de PCF meegegaan met de aanvallen van Kroestsjov tegen Stalin. De PCF heeft zo het terrein voorbereid voor de trotskistische organisaties. En voor de felle anticommunistische propaganda van de laatste 35 jaar.
Is het niet overdreven te zeggen dat de trotskisten een contrarevolutionaire stroming vormen?
Harpal Brar. Neen. In Zimbabwe, in Nigeria, in sommige gewezen Franse kolonies in westelijk Afrika saboteren ze de anti-imperialistische en revolutionaire strijd. Met hetzelfde soort argumenten als Trotski in de jaren '20: dat er onmiddellijk een socialistische revolutie nodig is, geleid door de arbeidersklasse en zonder de steun van de boeren. Terwijl het eerste probleem van die landen toch is zich te bevrijden van het imperialisme en een echte onafhankelijkheid te veroveren. Het is veelzeggend dat de trotskisten vandaag met alle kracht Cuba aanvallen, precies op ogenblik dat Bush alle registers tegen dat socialistische land opentrekt.
Maar Trotski behoorde toch tot de leiders van de revolutie van 1917?
Johnny Coopmans. Hij heeft inderdaad op een bepaald moment een belangrijke rol gespeeld. Maar het boek toont dat Trotski zich nagenoeg heel zijn leven tegen de revolutionaire leiding verzet heeft. Niet alleen tegen Stalin, maar ook tegen Lenin. Pas in augustus 1917 heef hij zich aangesloten bij de Communistische Partij, twee maand voor de revolutie. En het heeft niet lang geduurd of hij zat weer terug in de oppositie, op een ogenblik dat de jonge Sovjetstaat voor zijn leven vocht.
Waarom een driedaagse cursus? Volstaat het lezen van het boek niet?
Harpal Brar. De cursus laat toe kennis te maken met de geschiedenis en de erfenis van de communistische beweging. Dat is ook voor jongeren heel belangrijk. Je zou kunnen stellen dat de strijd tegen het trotskisme niet zo belangrijk is want de trotskisten zijn nog nooit ergens aan de macht gekomen en hun invloed is niet erg groot. Toch zijn ze belangrijk omdat hun argumenten overgenomen worden door de sociaal-democraten om het communisme te verslaan.
Johnny Coopmans. Ze worden ook overgenomen door de media. Een cursus is bovendien iets collectiefs: je eigen ideeën worden geconfronteerd met die van andere cursisten. Dat is veel efficiënter om het marxisme te leren begrijpen. Het trotskisme gebruikt een bedrieglijke terminologie: het klinkt allemaal erg revolutionair maar in de feiten is het antimarxistisch. Het trotskisme analyseren, is leren de communistische beweging uit te bouwen.
Pol De Vos
Henri Houben
Een menselijke globalisering?
Wil je de cursus "Een menselijke globalisering?" volgen, dan kun je best op voorhand het boek van Lenin "Imperialisme, hoogste stadium van het kapitalisme" lezen. Veel hedendaagse auteurs schrijven over de globalisering: Toni Negri, James Petras, José Bové, Jaap Kruithof... Sommigen hebben het ook over het imperialisme maar weinigen verwijzen naar Lenin, die nochtans zestig jaar lang gold als dé autoriteit ter zake. Vandaar dat de cursus "Een menselijke globalisering?" Lenin vergelijkt met die hedendaagse denkers. Is Lenins analyse uit 1916 nog geldig? Moeten we ze wijzigen in het licht van de geschiedenis van de 20ste eeuw?
Voor veel progressieven zit de globalisering weliswaar vol onrechtvaardigheden en trekken de multinationals zich niets aan van hun werkvolk en bedreigen de Verenigde Staten inderdaad de wereldvrede maar toch denken ze niet dat het tot een nieuwe wereldoorlog komt. Omdat de belangrijkste grootmachten én de multinationals teveel gemeenschappelijke belangen hebben. En omdat het toch wel democratieën zijn zeker. Hoe zouden die dan oorlog voeren tegen elkaar?...
* Lectuur en debat met Henri Houben en Pol De Vos. Van 19 tot 24 augustus.
Leer meer marxisme
Ken je al wat van het marxisme? Leer dan méér op een van de vier cursussen voor gevorderden van de Marxistische Zomerunief.
Een menselijke globalisering? Met Henri Houben en Pol De Vos, van 19 tot 24 augustus.
De actualiteit van het socialisme · bilan van het socialisme in de 20ste eeuw
Het trotskisme, een antimarxistische doctrine? Met Johnny Coopmans, in het Frans, van 19 tot 22 augustus.
Marxisten en hun bondgenoten in de strijd tegen het imperialisme en de oorlog. In het Engels, van 23 tot 24 augustus.
Info en inschrijving: www.marx.be of Marxistische Universiteit, Kazernestraat 68, 1000 Brussel. 02/50.40.144. Wie korting wil of beroep wil doen op de babysit, moet betalen voor 7 juli.
 Website: http://www.marx.be
|
| Lees meer over: Agenda | | aanvullingen | | |
