|
|  |
Het Europese Non-Issue
Barry Smit - 15.05.2002 11:28
Sinds enkele maanden heeft Nederland de blik volledig naar binnen gekeerd. Vanaf het moment dat de eerste schok van 11 september begon weg te ebben en de campagnetijd in zicht kwam, lijkt de wereld van de meeste Nederlanders op te houden bij de landsgrenzen. Dit kan echter van korte duur zijn. Het is de vraag wie als eerste munt weet te slaan uit een groot onbehagen dat nu onzichtbaar is, maar wel nadrukkelijk op de loer ligt.
Nederlands beleid ten opzichte van de NAVO, vredesmissies, de "oorlog tegen het terrorisme", de Europese Defensiemacht of het Midden-Oosten waren geen issues in de verkiezingscampagnes. De plaats van Nederland binnen Europa en het ontstaan van de federale Europese Superstaat evenmin.
Vooral de Europese issues als het opgeven van de gulden, het democratisch tekort van de EU en de abstracte, bureaucratische en oncontroleerbare macht van "Brussel" lijken weinigen te warm te krijgen, laat staan verhitte debatten te veroorzaken. Toch dragen ook deze kwesties bij aan het algemeen onbehagen met (en vervreemding van) de politieke kaste. Alleen is de onvrede over deze onderwerpen nog niet gekanaliseerd.
De komende maanden heeft de vaderlandse politiek de handen vol aan de herijking en het stabiliseren van de interne verhoudingen. De aandacht van de media en de bevolking zal hier volledig op gefocust zijn, dus voorlopig kunnen de Haagse politici hun Europese verantwoordelijkheden dus laten liggen. Ze voelen er bovendien weinig voor om deze - relatief zware - discussies aan te zwengelen en laten de onzichtbare Nederlandse Europarlementariërs lekker rommelen in de marge. Het lijkt er zelfs op dat ´Den Haag´ zich inmiddels bij haar machteloosheid heeft neergelegd.
Het federale Europa dat momenteel wordt gecreëerd is volgens velen een gedrocht. Een redelijke democratische controle ontbreekt en van enige transparantie is geen sprake. Onder de bezielende leiding van gerenommeerde staatskasplunderaars als Berlusconi en Chirac wordt een Superstaat geschapen waar weinigen op zitten te wachten. De Europese leiders houden zich voornamelijk bezig met het scheppen van neoliberale randvoorwaarden die de vrije markt alle ruimte geeft om naar eigen inzicht te schuiven met kapitaal en arbeid zonder rekening te hoeven houden met brede, maatschappelijke belangen. Met de oorspronkelijke Europese idealen als vrede, sociale stabiliteit, culturele verrijking en welvaart voor de hele Europese bevolking - heeft de huidige koers niets meer te maken.
Maar zolang we de gevolgen nog niet echt in de knip voelen en nog geen wetgeving over morele en ethische kwesties als abortus en euthanasie door de strot geduwd krijgen, zal dit proces nog wel even de ruimte krijgen.
Het negeren van de aantasting van de Nederlandse autonomie, en daarmee van de Nederlandse sociaal-liberale cultuur, kan echter de voedingsbodem worden voor de volgende grote politieke crisis in Nederland. Het is niet onwaarschijnlijk dat het de volgende kwestie is die ´het volk´ zich tegen de gevestigde orde doet keren - wie die orde op dat moment ook vormen.
De vraag is dan ook of de Nederlandse politieke kaste, na het hervinden van de binnenlandse stabiliteit, de stier die Europa ontvoert heeft, bij de horens zal vatten. Waarschijnlijk niet, want direct electoraal gewin ziet zij niet. Zo min als zij dat zag rond het vreemdelingenvraagstuk en de veiligheidsvraagstukken tot Fortuyn deze bronnen aanboorde.
De democratische Nederlandse partijen hebben de morele verplichting om bewustzijn te creëren rond dit soevereiniteitsvraagstuk. Binnen de gelederen van de partijen is de ernst van de zaak misschien wel duidelijk, maar zolang deze kwestie niet door deze partijen wordt aangekaart, ligt er een gevaarlijk vacuüm te wachten waar vooral nationalistisch rechts op een kwade dag in zou kunnen duiken. En die dag kan dichterbij zijn dan menigeen denkt.
De vormgeving van Europa en het verzet tegen haar ondemocratische karakter moeten in Nederland issues worden en centraal worden gesteld in de analyse van het buitenlandbeleid van alle partijen. De volgende populist die Nederland in zijn ban probeert te krijgen, zou een onvermogen op dit gebied anders zeer goed kunnen aanwenden om op basis van anti-Europese gevoelens macht te verwerven. En die populist zou wel eens stuk minder buigzaam dan Fortuyn kunnen zijn.
Je zou hopen dat men in Den Haag na deze campagne eindelijk inziet tot wat voor destabilisatie de verwaarlozing van heikele kwesties kan leiden.
Barry Smit
Amsterdam 15-05-2002
 E-Mail: barry@battl.nl  Website: http://battl.nl
|
| Lees meer over: europa | | aanvullingen | | |
