|
|  |
Commercie in Nederlands onderwijs
Ron Verhoef - 28.03.2002 17:11
Artikel van de linkse leraar Ron Verhoef over kwalijke invloed van het bedrijfsleven in het onderwijs, met name het beroepsonderwijs, in Nederland
Verschraling in het onderwijs
Door Ron Verhoef
Commercie in het onderwijs moet alle problemen die het onderwijs
heeft oplossen en zo de kwaliteit verbeteren. Althans dat is wat we
steeds te horen krijgen van de regering, maar in de praktijk blijkt
het bedrijfsleven niet zo´n fraaie rol te spelen.
Sinds enige jaren is het bedrijfsleven betrokken bij het opstellen
van de eindtermen (dit zijn de vaardigheden en kennis die een
afgestudeerde absoluut moet hebben om een diploma te krijgen) voor
het Middelbaar en Hoger onderwijs. Met name voor de VMBO´s (de
samenvoeging van de oude LBO en MAVO) en MBO is de inbreng van het
bedrijfsleven groot. Deze grote inbreng wordt dan gerechtvaardigd met
de opmerking dat het VMBO en het MBO er ook zijn voor het opleiden
naar de arbeidsmarkt en dus het bedrijfsleven, de publieke sector als
mogelijke werkgever is namelijk allang uit beeld. Hoe verhoudt zich
dat echter met de kwaliteit?
De eindtermen laten in de praktijk geen enkele ruimte voor afwijkende
meningen of eigen interpretaties. Ik geef U een voorbeeld. Dit jaar
en het volgende jaar staan bij het vak geschiedenis op HAVO en VWO
totalitaire systemen centraal. Het zal U vast niet verbazen dat
volgens ons ministerie van Onderwijs het communisme daar ook onder
valt. Dat is nog niet zo erg, als de docent maar de ruimte zou hebben
om uitleg te geven over het onderwerp en zou mogen aangeven dat hij
het met het ministerie oneens is. Helaas alles is vastgelegd in
eindtermen, een flinke reeks. Zo ben je als docent verplicht uit te
leggen waarom Lenin erger was dan Hitler, want dat is de huidige
visie van het ministerie en het bedrijfsleven. Ook de leerling mag
hier geen eigen mening over hebben. Volgens de door het bedrijfsleven
opgestelde eindtermen mag de leerling tijdens toetsen zijn/haar eigen
mening namelijk niet geven (althans volgens de toetstermen van de
ECABO). U begrijpt nu vast wel waarom ik als docent geschiedenis al
enige jaren geleden gestopt ben met het geven van les in mijn eigen
vak.
Maar de eindtermen laten nog meer steken vallen. Zoals ik al zei is
de invloed van het bedrijfsleven op de MBO´s nog veel groter dan op
het VMBO, het HAVO of het VWO. Voor de MBO´s worden de eindtermen
namelijk geheel gemaakt door het bedrijfsleven. Daarbij kiest het
bedrijfsleven voor allerlei vaardigheden die voor henzelf van belang
zijn. Aan zelfontplooiing komt de leerling niet meer toe. Ik geef U
opnieuw een voorbeeld. Veel mensen zullen het met mij eens zijn dat
het triest gesteld is met het niveau van algemene kennis van onze
jongeren vooral als het jongeren zijn die op een VMBO of MBO zitten.
Je zou bijna denken dat de jongeren dommer worden of geen interesse
meer hebben in kennis, maar dat is natuurlijk absoluut niet het
geval. Het bedrijfsleven heeft echter bepaald dat algemene kennis
geen meerwaarde heeft voor potentiële werknemers. Het vak
Maatschappelijke en Culturele Vorming is daarom op veel MBO´s komen
te vervallen (met name bij de afdelingen Techniek). Gevolg is dat er
geen vak meer is waar de leerling inzicht kan krijgen in zichzelf, de
maatschappij en hoe hij/zij zelf staat in die maatschappij.
Ook met het foutloos schrijven is veel mis. Maar ja, het
bedrijfsleven is niet geïnteresseerd in iemand die foutloos kan
schrijven want we hebben tegenwoordig computers met
spellingscontroles, dat die niet alles eruit halen is alleen maar
spijtig. Gevolg, het foutloos schrijven is geen eindterm meer bij het
vak Nederlands. In plaats daarvan is het vak Nederlands een kruising
geworden tussen zakelijke communicatie en marketing. Hetzelfde geldt
voor de andere talen. Verder worden er alleen nog maar praktijkvakken
gegeven zoals sleutelen aan een auto of boekhouden (afhankelijk van
de gekozen richting) omdat de leerlingen, volgens het bedrijfsleven,
de opleiding anders te saai vinden en dus zouden afhaken. De praktijk
leert echter dat er nu meer leerlingen afhaken dan voorheen omdat
veel studenten de meerwaarde van een praktijkles zonder docent (de
docent is steeds vaker afwezig bij praktijklessen en dient op het MBO
eigenlijk alleen nog als vraagbaak en examinator), terecht, niet
inzien. Dat kunnen ze thuis immers ook wel.
Natuurlijk willen al die bedrijven graag dat de kwaliteit van het
onderwijs ook goed is. Daarom zijn er diverse organisaties opgericht
die erop moeten toezien dat de scholen de eindtermen op de juiste
manier aanbieden en toetsen. Gebeurt dit niet dan verliest de school
zijn erkenning en dus het recht op het uitgeven van rechtsgeldige
diploma´s.
Nu is er helemaal niets mis met het controleren van de kwaliteit als
het dat ook maar was, maar daar zit nu het probleem. Dat is het niet.
Ik geef U opnieuw een voorbeeld. De school waar ik werk wordt
gecontroleerd door de ECABO. Voor het opstellen van de toetsen heeft
de ECABO een hele waslijst aan voorwaarden. Helaas gaan geen van die
voorwaarden over de eigenlijke toets zelf, de inhoud dus. Alle
voorwaarden hebben betrekking op de papieren rompslomp om de toets
heen. Vorig jaar werd er een toets bij ons afgekeurd. Waarom? Niet
omdat de toets kwalitatief slecht was, maar omdat er op de toets
stond dat het toetsnummer 2 was terwijl dat volgens nummering van de
ECABO nummer 1 had moeten zijn. Dat nummer verandert de inhoud van de
toets niet, maar was wel reden om de toets af te keuren. De toets
zelf is verder niet beoordeeld.
Het probleem is dat de hele waslijst aan voorwaarden het ontwikkelen
van een toets tot een enorme taak maakt. Elke toets moet namelijk
voorzien zijn van een voorblad, officieel goedgekeurd papier, een
toetsformulier, een toetsmatrijs (waarin de docent uitlegt waarom hij
denkt dat de toets een bepaalde eindterm afdekt) en een door de
studenten ondertekende deelnemerslijst en daarnaast natuurlijk nog de
altijd al gebruikelijke antwoordmodellen en goedkeuringen van de
examencommissie. Met andere woorden een enorme bureaucratische
rompslomp die de kwaliteit van een toets totaal niet verbetert.
Sterker nog, doordat je als docent al die dingen nog moet invullen
heb je minder tijd om een goede toets te maken. In plaats van betere
leidt dit dus tot slechtere toetsen, omdat je minder tijd hebt!
Verarming van het MBO dus. Maar, denk je als docent, dan kan ik in
ieder geval de bedrijven toch wel aanspreken op hun eigen
verantwoordelijkheid t.a.v. de opleidingen van hun toekomstige
werknemers. Stageplaatsen vinden mag dus geen probleem zijn; ze
hebben zelf als eindterm bedacht dat studenten 20 procent van hun
opleiding aan stage moeten besteden. Maar helaas ook hier geeft het
bedrijfsleven niet thuis. Elk jaar wordt het tekort aan stageplaatsen
groter. Zelf heb ik 210 leerlingen, hiervan zouden dit jaar 151 op
stage moeten. Na veel bellen en bedelen bij bedrijven is het ons
gelukt om 50 stageplaatsen te vinden. Ruim 100 leerlingen zijn dus
teleurgesteld, want voor hen is er geen stageplaats en dus ook geen
mogelijkheid hun opleiding af te ronden. Meestal zijn dat de
leerlingen die het het hardst nodig hebben.
Dat is dus de praktijk van de kwaliteitsverbetering van het onderwijs
met behulp van het bedrijfsleven. Hoe zou het gaan als het
bedrijfsleven straks echt het onderwijs overneemt?
uit: Manifest, 28/3
 Website: http://www.ncpn.nl
|
| Lees meer over: globalisering | | aanvullingen | | |
