Strafsysteem bij Mega Banenmarkt
Paul Treanor - 09.11.2001 21:16
De Amsterdamse mega-banenmarkt gebruikt dubieuze software om strafkortingen te bepalen.
Maandag 12 november gaat de Amsterdamse mega-banenmarkt open, symbool van de harde aanpak van werklozen. Ook IT-bedrijven pikken een graantje mee bij het werklozen-trappen, met gespecialiseerde software.
Cliënten die binnenkomen bij de mega-banenmarkt moeten een gesprek voeren met een consulent. Er worden bepaalde gegevens gevraagd, en alles gaat in de computer. Ook het persoonlijk oordeel van de consulent over de cliënt wordt ingevoerd. De computer gaat aan de slag, en de uitslag bepaalt hoe het verder loopt op de banenmarkt. Het systeem heet Arbeidsmaat, en wordt geleverd door Matchcare in Zaltbommel.
In de voorlichting wordt dit gepresenteerd als een zoekmachine voor vacatures. Maar dat is het niet! Soms levert het vacatures op, maar het wordt ook gebruikt om de hoogte van de strafkorting de bepalen. Het is ontworpen om niet-werkwilligen te ontmaskeren, maar dan op een onrechtvaardige wijze.
In het systeem zit een archief van één miljoen vacatures, uit de afgelopen jaren. De cliënten worden gevraagd om een beroepswens op te geven, en ook gegevens over opleiding en ervaring. Dat is hun cliënt-profiel. Het is de bedoeling dat je zoiets zegt als...
"Schoonmaken, dat is mijn lievelings-beroep. WC´s schoonmaken, dat vind ik reuze fijn! Ik heb een vakdiploma schoonmaken, en mijn hobby is kantoren schoonmaken. Ik ben op zoek naar vacatures in de schoonmaak"
Als je je zo opstelt, dan krijg je een ´hoge score´ van het systeem. Je beroepswens sluit aan bij je opleiding, en er zijn vele vacatures in de schoonmaak.
Als je daarentegen zegt, dat je leeuwentemmer wil worden, dan vindt het systeem waarschijnlijk geen ene vacature. Als je dan ook nog toegeeft dat je geen opleiding hebt tot leeuwentemmer, en ook geen ervaring, dan zegt het systeem: "De afstand tot de arbeidsmarkt is groot". De Sociale Dienst leest dit als "niet werkwillig". Het systeem heeft je ontmaskerd, als iemand met een niet-reële beroepswens.
Maar daar houdt het niet op. Stel dat er twee boekhouders op de banenmarkt verschijnen. Beiden hebben een diploma en ervaring, maar de ene wil als uitsluitend als boekhouder werken, terwijl de andere bereid is om schoonmaakwerk te doen. De tweede boekhouder krijgt een hogere score, want het systeem vindt meer vacatures die overeenkomen met zijn ´beroepswens´. Je kunt een beroepswens opgeven die lager is dan je opleidingsniveau, maar niet hoger. Het systeem zoekt geen vacatures die niet overeenkomen met het cliënt-profiel. Hoe lager je mikt, hoe hoger je score. Het systeem ´duwt´ de werklozen naar laag-geschoold werk met veel vacatures, zoals bijvoorbeeld in de schoonmaak. Precies wat wethouder Jaap van der Aa van de mega-banenmarkt verwacht.
Er zit echter nog een narigheid in het systeem: het kan je straffen op onverklaarbare gronden. Stel, een vrouw van 45 heeft horeca-ervaring, en wil weer in de horeca werken. Dat lijkt wel een redelijke wens, en er zijn wel vacatures. Maar stel, dat al die vacatures een maximum-leeftijd vermelden van 40 jaar. Het systeem geeft dan aan, net als bij de leeuwentemmer, dat de beroepswens niet reëel is. De vrouw wordt dan gestraft voor de leeftijds-discriminatie in de horeca. Het ergste is, dat ze niet weet waarom ze gestraft wordt. Ook de consulent weet dat niet, en kan het niet achterhalen. Matchcare geeft toe, dat het systeem niet in staat is, om in het eigen functioneren te kijken. Het kan dus resultaten opleveren, die onverklaarbaar zijn.
Het systeem bevat ook actuele vacatures: Matchcare haalt elke week 8 000 verse vacatures uit de kranten, en levert ze als onderdeel van het Arbeidsmaat-systeem. (Daarvan gebruikt de mega-banenmarkt slechts 4000, het is niet duidelijk waarom). Het systeem kan dus wel aangeven dat er een vacature bestaat, die past bij een cliënt. Maar blijkbaar wordt de cliënt toch niet daarheen gestuurd, want dat zou de opzet van de banenmarkt doorkruisen - namelijk, solliciteren in het gebouw.
Ook al krijg je 10 vacatures mee, dat is nooit meer dan een fractie van het bestand. De sollicitatie-mogelijkheden worden opzettelijk beperkt, toegang tot het volledig bestand wordt de cliënten onthouden. Er is ook een ongelijkheid tussen de cliënten onderling: de ene krijgt betere vacatures mee dan de andere.
Ook daarmee zijn de problemen niet ten einde. Matchcare geeft toe, dat hun systeem werkgevers in staat stelt om te discrimineren. Zelf filteren ze de advertenties niet. Dus, ook al mag je de plaats van de consulent innemen, en zelf een zoekopdracht geven, je kunt geen discriminatie op grond van leeftijd of geslacht vermijden.
 E-Mail: p.treanor@chello.nl
|
