|
|  |
Diskussiecultuur: Rathenau vs. radikaal links
Herman van Wietmarschen - 06.11.2001 19:24
Een vergelijking tussen de diskussiecultuur in het debat over vervangingsgeneeskunde door het Rathenau Instituut en diskussies in radikaal linkse kringen waarvan werkplaats Linkse Analyse Biopolitiek deel uit maakt.
Op naar een geen bezwaar systeem
´Een ontvanger van een orgaan zou zich verplicht moeten voelen zijn of haar organen ook ter beschikking te stellen,´ vertelde een van de deelnemers aan de afsluitende bijeenkomst vervangingsgeneeskunde geanimeerd. ´Eigenlijk zouden er twee wachtlijsten voor orgaandonatie moeten zijn, een met mensen die zich tevens als donor beschikbaar stellen, en een met mensen die dat weigeren te doen.´
De bovenstaande citaten illustreren de teneur van de door het Rathenau Instituut georganiseerde bijeenkomst die op vrijdag 2 november plaats had in Den Haag. Vol overgave vertelden deelnemers hoe problematisch het tekort aan organen wel niet is. Een voor de hand liggende oplossing voor dit tekort zou volgens in ieder geval een aantal aanwezigen zijn het invoeren van een geen bezwaar systeem. In de trouw van woensdag 24 oktober werd onder andere door de Werkgroep Xenotransplantatie Vraagstukken ingegaan op de ethische problemen die gepaard gaan met orgaandonatie en de mogelijke methoden om deze organen te bemachtigen. Toch wil ik het in dit artikel niet hebben over de voors en tegens van orgaandonatie. Interessanter lijkt het me om eens een vergelijking te maken tussen de diskussiecultuur in dit debat over vervangingsgeneeskunde en diskussies in radikaal linkse kringen waarvan werkplaats Linkse Analyse Biopolitiek deel uit maakt.
Een kudde schaapjes
Voor een evenwichtige en eerlijke diskussie is het noodzakelijk dat de deelnemers gelijke ´rechten´ en kansen hebben. Dit uitgangspunt wordt in radikaal linkse kringen op verschillende manieren vorm gegeven. Ten eerste is het de gewoonte met elkaar de agenda van de diskussie vast te stellen. Dit kan gebeuren door het organiseren van openbare vergaderingen waar iedereen zijn of haar punten kan inbrengen. Vervolgens is iedereen uitgenodigd om diskussiestukken te schrijven die ruim van te voren gebundeld aan de deelnemers worden aangeboden. Daarnaast kunnen mensen zich altijd aandienen om praatjes te houden of andersinds aanwezig te zijn. Er is altijd ruimte om folders, nieuwe diskussiebijdragen en ander informatie materiaal neer te leggen of uit te delen.
Het Rathenau Instituut organiseert een diskussie op een veel minder gelijkwaardige manier. Er is een duidelijke hierarchie in de mogelijkheden en rechten van betrokkenen. Een kleine groep mensen organiseert de diskussie, niet alleen de praktische kant maar ook de inhoudelijke. Die kleine groep mensen nodigt sprekers uit, stelt eventueel informatie samen om de diskussie op gang te brengen en bepaalt zelfs hoe de diskussie moet verlopen. Zo stuurde de voorzitster op 2 november de diskussie enorm, ze had geen oren naar wat deelnemers met de diskussie wilden. Een van de diskussies ging bijvoorbeeld over hoe een geen bezwaar systeem zou moeten gaan werken in de toekomst. Zonder eerst de vraag te stellen of een geen bezwaar systeem wel gewenst zou zijn, en of we hier wel over willen diskussieren werd een soort brainstorm sessie geforceerd over hoe een geen bezwaar systeem zou kunnen gaan werken in de toekomst. In plaats van een diskussie tussen gelijken werden de deelnemers als een kudde schaapjes gedirigeerd naar het gewenste doel.
Polderen
Onmiddellijk geef ik toe dat het laten verlopen van een diskussie naar ieder wensen erg moeilijk is. Iedereen heeft verschillende vragen, vindt bepaalde onderwerpen belangrijker dan andere, heeft verschillende normen en waarden, etc. Toch is juist dit gegeven de reden waarom ik een diskussie zou organiseren: het is juist de bedoeling om erachter te komen welke verschillende ideeen, meningen, normen en waarden er leven. Het Rathenau Instituut lijkt dit nogal eens uit het oog te verliezen. Een doorn in het oog met betrekking tot bijvoorbeeld het vervangingsgeneeskunde debat is het heilig verklaren van orgaandonatie. De vele mensen die dit niet als vanzelfsprekend ervaren voelen zich snel buiten gesloten, niet begrepen, niet gerespecteerd of zelfs crimineel. Het moge duidelijk zijn dat dit geen gelijkwaardige diskussie bevordert.
Naast het uitwisselen van ideeen is een belangrijk resultaat van een diskussie in radikaal linkse kringen voor mij vaak het beter leren kennen van mensen. Daarbij kan het gevoel ontstaan dat we met elkaar iets willen bereiken, ook al weten we nog niet goed hoe de verschillende ideeen bij elkaar kunnen aansluiten. In ieder geval kan dit gevoel van samen iets willen elkaar motiveren en inspireren. Dit alles kom ik nauwelijks tegen in debatten georganiseerd door het Rathenau Instituut. Er is geen gevoel van samen bepalen wat de problemen zijn en wat we er aan zouden kunnen doen. Nee, zoals ik hierboven al schreef is het een klein groepje mensen die de problemen die zij zien aan een groep andere mensen voorschotelt.
Een logisch gevolg van dit alles is dat er ook geen ruimte is voor een evaluatie van de diskussie, behalve af en toe het invullen van een papiertje. Blijkbaar wordt er kost wat kost vermeden dat er een echte diskussie ontstaat. Debatten moeten zorgvuldig en precies gestuurd worden zoals de organisatoren dit wensen. Hierdoor kunnen de resultaten goed voorspeld worden en kan er een mooi bericht naar het parlement gestuurd worden om te laten zien hoe goed er weer gepolderd is.
Reacties op dit stuk zijn van harte welkom.
 E-Mail: info@biopolitiek.nl  Website: http://www.biopolitiek.nl
|
| aanvullingen | | |
