|
|  |
De échte Fascisten van Nederland
Chiel - 07.12.2010 19:12
Bij deze enkele ik kleine stukken uit het voorlopige proefschrift van Maria Trepp over de Edmund Burke Stichting, het onbevestigde wetenschappelijke bureau van Wilders. De oud-directeur van de stichting, Bart Jan Spruyt, was bijvoorbeeld coauteur van het eerste partijprogramma van de PVV. Op de achtergrond kent deze stichting de persoon Frits Bolkestein van de VVD.
Leidse wetenschappers betrokken bij de Edmund Burke Stichting
De Burke Stichting wordt vooral door stemmen van Leidse wetenschappers vertegenwoordigd. De
Burkiaanse intellectuelen, die niet in Leiden thuis zijn, zoals Arend Jan Boekesteijn ( Universiteit
Utrecht) , Joshua Livestro (wel een Leidse leerling van Kinneging) , Michiel Visser en Leon de
Winter worden hier ook aangehaald, maar de invloed van deze denkers is van geringere omvang en
betekenis. Michiel Visser en Leon de Winter traden bovendien vaak als coauteurs op samen met
respectieve Bart Jan Spruyt en Afshin Ellian.
• Andreas Kinneging, hoogleraar rechtsfilosofie in Leiden
• Afshin Ellian, hoogleraar Sociale cohesie in Leiden
• Paul Cliteur, hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap in Leiden
• De Leidse Germanist Jerker Spits
• Bart Jan Spruyt
• In de achtergrond : prof.dr. Bolkestein
[...]
2.3. De Burkianen en het nazisme/fascisme
2.3.1. De Burke Stichting en Carl Schmitt
De relatie tussen het denken van Carl Schmitt en de Burke Stichting is om verschillende redenen zeer belangrijk. Ten eerste wordt Schmitt door sommige Burkianen, vooral door de oud-directeur van de Burke Stichting, Bart Jan Spruyt, en de Leidse germanist Jerker Spits, expliciet en
herhaaldelijk aangehaald als een belangrijke inspiratiebron. Ook Afshin Ellian citeert Schmitt instemmend in zijn oratie. [132] Cliteur en Ellian bespreken Schmitt uitvoerig in Encyclopedie van de
rechtswetenschap deel 1 ( 2006) .
Op de website van de Edmund Burke Stichting staat over Carl Schmitt:
“ Schmitt was een briljant en controversieel jurist, één van de meest invloedrijke Duitse politieke denkers. Zijn radicale en systematische kritiek van liberaal-democratische idealen is nog steeds hoogst relevant. Die geistesgeschichtliche Lage des heutigen Parlamentarismus geeft een
haarscherpe analyse van de inconsistenties van de representatieve democratie. Het boek is geschreven in 1923 en werd door critici beschouwd als een poging om de parlementaire democratie te ondermijnen. Het was echter Schmitt's poging de Weimar constitutie te verdedigen. Schmitt zal
vanwege zijn nazi-verleden altijd omstreden blijven, maar onderdelen van zijn werk staan in het beste van de Westerse beschavingstraditie.” [133]
Ten tweede wordt ook het denken van de Leidse Burkianen duidelijk door het onverzoenlijke vriend-vijand-denken van Schmitt gedomineerd en maakt hun polariserende toon, doorspekt met oorlogs- en ondergangsretoriek, tegenstanders tot vijanden, precies zoals Schmitt dit bepleitte. Ten
derde is Schmitt een voorman van de “conservatieve revolutie” in Duitsland geweest, en de Burkianen zijn expliciet opvolgers van de “conservatieve revolutie”. Ten vierde was Carl Schmitt, net als drie Leidse Burkianen, jurist. Het voorbeeld van Schmitt heeft aangetoond hoe gevaarlijk het is als juristen de parlementaire democratie en de rechtsstaat aanvallen. Het voorbeeld Schmitt maakt dus dat men zich grote zorgen moet maken waarmee de Leidse juristen eigenlijk bezig zijn.
Oud-Burke-directeur Bart Jan Spruyt haalde Carl Schmitt instemmend aan in zijn artikel Amerika bombardeert het Kwaad weg [134] en pleitte na de moord op Theo van Gogh “voor een Ausnahmezustand na het recept van de Duitse politiek denker Carl Schmitt om 'onze democratie weerbaar te maken' tegen 'de islam als zodanig'.” [135] Spruyt maakte in zijn recente publicaties, o.a. in het door Afshin Ellian publiekelijk uit de hand van Spruyt in ontvangst genomen boek De toekomst van de stad ( en Ellian staat in maart 2006 nog steeds met Spruyt en diens Schmitt-verheerlijking afgebeeld op de website van de Burke Stichting) de Schmittiaanse filosofie van een absoluut onderscheid van vriend en vijand tot de zijne. [136] Het is hier wel even van belang te weten dat Carl Schmitt een antisemiet en nationaal-socialist was en met “de vijand” “de jood” bedoelde, zoals Raphael Gross overtuigend aantoont. [137]
Burkiaan Jerker Spits noemt ook Carl Schmitt als een groot voorbeeld. Schmitts nazi-verleden is voor Spits geen reden om het gedachtegoed van Schmitt te mijden:
"Wie Schmitt in het nazistische klimaat van de jaren dertig opsluit, gaat voorbij aan de zeggingskracht van zijn politieke filosofie voor onze tijd. […] De vrijheid van het denken mag niet ten prooi vallen aan politieke correctheid.” (Trouw, 14-4-2005)
Ook Paul Cliteur staat met zijn opvatting, dat de rechtsstaat secundair is tegenover een autoritaire staat, en dat het ordescheppend staatsgezag belangrijker is dan de democratie [138] geheel in de denktraditie van Carl Schmitt. Paul Cliteur stelt in zijn boek Nederlands recht : “Een vraag die men kan stellen is waarin de geheimzinnige kracht schuilt die een volk ‘tezamen houdt’?” [139] Cliteur geeft een aantal antwoorden op deze vraag, zoals taal, geschiedenis en cultuur. Hij vergeet een
belangrijke, griezelige, maar zeer effectieve “geheimzinnige kracht” “ te noemen “die een volk ’tezamen houdt’”: het creëren van een vijand. Dit is wat Carl Schmitt bepleitte. Schmitt kort en cru samengevat: ”Everybody needs a scapegoat.” [140]
Cliteurs pleidooi voor een monocultuur past ook in de denktrant van Schmitt.
“Schmitt condemned diversity because a monolithic Volk could more successfully compete agains rivals than a fractionalized state.” [141]
Jan Greven:
“Schmitts aantrekkingskracht is dat hij denkt in heldere tegenstellingen: goed/kwaad; mooi/lelijk. Met in de politiek de meest absolute tegenstelling. Die tussen vriend en vijand. Tegenover de vijand
past slechts onverzoenlijkheid. Je hoeft hem persoonlijk niet te haten om hem toch te liquideren. […] Schmitts tegenstellingen zijn helder, maar hij voert je op paden waar je niet hoort te zijn.“ (Trouw, 29-3-2005)
Michael Ignatieff levert kritiek op het denken van Schmitt. Hij schrijft over Carl Schmitt:
”Schmitts jurisprudence, in its worship of strong authority, lacked any conception of a constitution as moral order or liberty.” [142]
Hij vergelijkt Schmitts denken met het liberale denken van Locke:
“[..the Lockean view prefers] the risks of disorder to despotism. This moral ranking contrasts signally with Schmitt’s, for whom the greater evil was disorder and civil war, and for whom dictatorship, in contrast, was the lesser evil.” [143]
Dick Pels over Schmitt:
“Schmitts definitie [van de vijand] legitimeert […] een autoritaire, zo niet totalitaire opvatting van de politieke werkelijkheid, waarin geen enkele ambiguïteit wordt getolereerd en geen ruimte bestaat voor andersoortige onderscheidingen.” [144] Volgens Pels valt bij Schmitt politiek op apocalyptische wijze samen met de oorlog (p. 229).
Rob Hartmans:
“Tijdens de republiek van Weimar werd Schmitt beschouwd als vertegenwoordiger van de zogenaamde Konservative Revolution, een amalgaam van ultranationalistische denkers, partijtjes en groeperingen die zich verzetten tegen de burgerlijke maatschappij en de parlementaire democratie. Schmitt zag niets in een romantisch conservatisme, dat verlangde naar een samenleving die een organische, door oeroude instituties en tradities gevormde eenheid was. Een dergelijke samenleving
had nooit bestaan, en alle traditionele instituties waren door de wereldoorlog en de revolutie weggevaagd. Evenmin wilde hij iets weten van het normatieve staatsrecht dat werd uitgedragen door neokantiaanse juristen. In tegenstelling tot de Oostenrijkse staatsrechtsgeleerde Hans Kelsen, die als jood in zijn ogen toch al verdacht was, ontkende Schmitt dat er een bepaalde norm ten grondslag lag aan de rechtsorde. Hoe het recht eruitziet is een kwestie van een op macht gebaseerde beslissing. Schmitt citeerde in dit verband graag Hobbes: «Gezag, niet de waarheid, maakt de wetten.» In dit «decisionisme» stond de uitzonderingstoestand centraal. Normen waren volgens Schmitt alleen van toepassing op normale omstandigheden. Waar het op aan kwam, was de vraag wie in uitzonderlijke omstandigheden de beslissingen kon nemen. Vandaar ook zijn opvatting dat
degene die de noodtoestand kan afkondigen, beschikt over de soevereiniteit.
Ook na Schmitts dood, in 1985, leven zijn denkbeelden voort in allerlei bewegingen in Europa en Amerika die tot Nieuw Rechts worden gerekend.
In hun strijd tegen de liberale, pluriforme democratie kunnen zowel extreem-links als extreem- rechts een heel arsenaal aan wapens vinden in de geschriften van Carl Schmitt, die de Verlichting haatte als de pest en die droomde van een autoritaire, homogene staat, waarin geen ruimte is voor verwarrende experimenten die de stabiliteit kunnen ondermijnen.” [145]
Carl Schmitt oefent een grote aantrekkingskracht uit op veel hedendaagse intellectuelen. Rob Hartmans:
“Schmitts werk munt uit door scherpe formuleringen en glasheldere begrippen. Sommigen noemen hem een Begriffsmagier, een goochelaar met definities. […] Met zijn fraaie begrippen, glasheldere analyses en adembenemende abstracties mag Schmitt als politiek theoreticus en rechtsgeleerde dan zeer belangrijk zijn geweest, in de praktijk sloeg hij de plank op een zeer pijnlijke wijze mis. Want als iets opvalt in het werk van Schmitt, dan is het dat het altijd om grootse begrippen en abstracties gaat: staat, natie, uitzonderingstoestand, Großraum, vriend-vijand, de politiek etcetera.” [146]
Maar de kritiek op Carl Schmitt moet zich niet allen richten tegen diens antiliberale opvattingen. Schmitt was een actieve nazi en antisemiet.
De Nijmeegse hoogleraar rechtsfilosofie Thomas Mertens over de “kroonjurist van de nazi’s” Carl Schmitt:
“Schmitt gaf onder de titel ‘Der Führer schützt das Recht’ zijn juridische fiat aan Hitlers moordpartijen bij zogenaamde Röhm-putsch van 1934. Deze van staatswege georganiseerde moorden troffen niet alleen de top van de S.A. maar ook diverse andere tegenstanders van het regime zoals Schmitts vorige patroon Von Schleicher; Schmitt was een van de voormannen van de door de nazi’s het leven geroepen ‘Akademie für Deutsches Recht’.“ [147]
“[…; in 1936 riep ] [Schmitt] op tot een zuivering van de bibliotheken van joodse invloeden; hij deed zijn best Hitlers 'Grossraumgedachte' te legitimeren […] Schmitts denken maakt duidelijk dat de Westerse cultuur niet bestaat en dat intellectuelen als Schmitt medeverantwoordelijk zijn voor wat er op deze aarde vreselijk fout kan gaan.” [148]
Schmitt was een van de belangrijke denkers van de Duitse “conservatieve revolutie”. Het is moeilijk een harde lijn te trekken tussen de denkers van de conservatieve revolutie en de nazi's. Een gemeenschappelijke noemer is het anti-liberalisme en het gelijk zetten van joods=liberaal=decadent. Een andere gemeenschappelijke noemer is het nationalisme [...]. Carl Schmitts nationalisme was racistisch, al was hij daarin niet zo extreem als andere nazi’s. [150] Zeker zijn er verschillen tussen de “echte” nazi’s en de conservatief revolutionairen. Bijvoorbeeld wilden de conservatieven een sterke staat. Hitler was anarchistisch, de staat was ondergeschikt aan zijn impulsen, en dit element past niet bij het conservatisme. Ook de holocaust als zodanig is geen idee of initiatief van de conservatieven geweest.
Het hele proefstuk kan gelezen worden via  http://www.passagenproject.com/conservatisme.html
Enkele (andere) interessante hoofdstukken:
2.7.1. De liberale jihad: shortcut knip-en-plak verlichting
De Leidse neoconservatieven hebben via Bart Jan Spruyt samengewerkt met de “liberale jihad”-strijder Geert Wilders. Wilders vindt dat “elementaire rechten en wetten” voor de “liberale jihad” opzij moeten worden gezet” [381] ( Dat is inmiddels – drie jaar later- gebeurt: zie het nieuwe Amnesty rapport over Nederland). [382] Met de term “liberale jihad” geeft Wilders (samen met Hirsi Ali, die zegt voor haar jihad zelfs “best dood te willen gaan” [383]) zijn quasi-religieuze en fundamentalistische motivatie te kennen.
2.7.6. Verlichting en vrijzinnigheid
Vrijzinnige (=sociaal-liberale) politiek neemt stelling tegen starre ideologieën, populisme en sterke polarisatie. Vrijzinnigheid betekent voorzichtige pragmatische politiek in kleine stappen. Vrijzinnigheid is anti-populistisch en sociaal betrokken.
De Edmund Burke Stichting is georienteerd op zwart-denken, populisme en maatschappelijk polarisatie. De stichting verzet zich hevig tegen politieke en/of religieuze vrijzinnigheid.
De verlichtingsfundamentalisten Ellian en Cliteur keuren het vrijzinnig denken af, in het bijzonder binnen de islam.
2.7.7. Abstract seculier humanisme
Het abstracte seculiere humanisme van Cliteur c.s. is niets meer dan xenofobie in een modern jasje. Op de vraag, of we bij het anti-islamisme niet te maken hebben met doodgewone xenofobie, zegt Mohammed Arkoun: "Je kunt zeggen dat alle problemen en conflicten daar eigenlijk op neerkomen.
Mensen verstoten de vreemdeling. Ze tolereren alleen de buurman die ze al wat langer kennen, die dezelfde taal spreekt en volgens bekende criteria reageert. De hedendaagse migratie toont dat opnieuw aan. De Europese definitie van het 'universeel humanisme' blijkt eens te meer een abstracte
creatie te zijn. Daarom beweer ik dat de aanwezigheid van buitenlanders een uitgelezen kans is voor het Europese denken. Er moet nu een stap worden gezet naar een concreet, doorleefd en geïnstitutionaliseerd humanisme, een humanisme dat wordt vertaald in echte universele wetten.”
(Trouw, 8-12-1993)
|
| supplements | |
