Wat is verzoening nu echt?
De Paus - 08.08.2004 14:08
Wat is verzoening nu echt?
Deze prachtige uiteenzetting over de verzoening door A.P. Adams uit de 19-de eeuw is een theologisch erfgoed maar zou verloren zijn gegaan als ene George Hawtin de werken niet gebundeld had. Dit mag IM niet missen. Uitgangspunt is dat God zelf de zonde in de wereld liet komen; immers hij is almachtig. Zo begrijpen we de huidige chaos in de wereld misschien ook iets beter.
De verzoening
De gangbare opvatting betreffende de zogenaamde plaatsvervangende verzoening is m.i. volstrekt onverenigbaar met de beginselen van rechtvaardigheid en eerlijk spel. Bovendien geeft deze algemene gedachte een verkeerde voorstelling van God, verdraait de waarheid van Zijn Woord en verduistert totaal de grote waarheid, dat Jezus Christus het beeld Gods is, de meest volmaakte openbaring van de Vader, die wij bezitten.
Wat ons geleerd is
Ons wordt vaak verteld dat de mens, na oprecht, vlekkeloos en onschuldig te zijn geschapen, Gods gebod overtrad, waardoor hij een kind des duivels werd, en aan Gods gramschap en vloek werd onderworpen, waarbij de straf voor het overtreden gebod de eeuwige dood is, "een dood die nimmer sterft", d.w.z. een eeuwig leven in pijniging. God wil de mens wel redden, maar Hij kan dat niet tenzij eerst aan Zijn gerechtigheid genoegdoening is verschaft. De mens kan niet zomaar vergiffenis worden geschonken en de straf kan hem niet volledig worden kwijtgescholden, want eerst moet iemand anders de straf dragen alvorens God (of Zijn gerechtigheid, dat is precies hetzelfde) tot bedaren kan worden gebracht en de zondaar vergiffenis kan ontvangen en in de Goddelijke gunst kan worden hersteld. Wanneer een mens de straf voor de overtreding zou moeten dragen, dan zou hij totaal verloren zijn, aangezien die straf uit eeuwige pijniging bestaat, en toch moet de wet worden gehandhaafd. Hoe kan dat geschieden en de mens toch worden gered? Zó, antwoordt de orthodoxie: de Zoon van God biedt zichzelf aan als plaatsvervanger van de mens, om de straf der wet in zijn plaats te dragen, ter vervanging van hem. God de Vader aanvaardt deze plaatsvervanging, en stort de schalen van Zijn gramschap uit op de onschuldige Zoon in plaats van op de schuldige zondaar. Zo wordt God met de mens verzoend, en wordt hem door Jezus Christus vergiffenis geschonken. Om dit dogma met aanvullende ongerijmdheden te belasten, wordt ons verteld dat hoewel het lijden van Christus wordt aanvaard in plaats van het lijden van de schuldigen, Hij de straf voor de overtreding in feite helemaal niet droeg, maar iets dat vanwege een juridisch verdichtsel in plaats van die straf werd aanvaard, zodat er in wezen niet alleen de vervanging door een onschuldig slachtoffer van de schuldige misdadiger was, maar ook vervanging door een heel andere straf, totaal verschillend van de straf die de mens oorspronkelijk op zich had geladen (zoals ik reeds opmerkte, bestond de straf volgens de gangbare opvatting uit de eeuwige dood). Christus droeg die straf niet, doch onderging slechts een tijdelijke dood; maar aangezien Christus een Goddelijk persoon was, bezit die dood in kwaliteit wat hij in kwantiteit mist, zodat hij wordt aanvaard als equivalent van de straf die op de overtreding had moeten volgen. Er is dus zowel een vervanging van slachtoffers als een verwisseling van bestraffingen.
De Kerk maakt het onderwerp nog gecompliceerder door ons te vertellen, dat het niet Christus' Goddelijke natuur was die stierf, maar Zijn menselijke natuur, dat als God Hij niet kon sterven, maar dat Hij gewoon stierf als mens; en toch wordt Zijn tijdelijke dood, aangezien het die van een Goddelijk persoon was, de "God-mens", als equivalent beschouwd aan de eeuwige dood van de zondaar, met andere woorden: Zijn Godheid stierf niet, en toch is het juist Zijn Godheid die Zijn dood een volledige genoegdoening maakt voor de overtreding.
Tenslotte, niettegenstaande al deze spitsvondigheden en al dit juridisch geredeneer, zal het veronderstelde doel van dit alles, de vergiffenis en de redding van de mens, slechts gedeeltelijk worden bereikt, en een grote schare zal voor eeuwig verloren gaan ondanks de dood van Christus en dit prachtige schema van verzoening! Zo doet men het voorkomen alsof God de rechtvaardigheid en de redelijkheid geweld heeft aangedaan door de grondige uitwerking van een plan, dat toch nog in hoge mate zal falen om het beoogde doel te bereiken, te weten de verlossing van de gevallen mensheid.
Onredelijk
Nu hoeft geen enkel intelligent, bedachtzaam, onbevooroordeeld persoon te worden verteld, dat dit hele schema niet klopt en in elk van zijn details ongegrond is. In de eerste plaats heeft God toegestaandat het kwaad in de wereld kwam 1 . Hij liet toe dat het in contact kwam met de mens die Hij had gemaakt, terwijl Hij dat natuurlijk had kunnen voorkomen, en heel goed wist wat het resultaat zou zijn. Bovendien: wat is de rechtmatigheid of de rechtvaardigheid van het verbinden van zo'n vreselijk lot als eindeloze pijniging als straf aan één enkele overtreding? En nogmaals: Wat voor soort gerechtigheid is het, waaraan genoegdoening kan worden verschaft door het lijden van een onschuldige in plaats van de schuldige partij? En wanneer ons naast dit alles nog wordt verteld, dat Christus de straf voor de overtreding van de mens in feite helemaal niet heeft gedragen, maar iets anders dat er totaal verschillend van was, hoewel het als iets gelijkwaardigs werd aanvaard, en dat die hele regeling toch nog in hoge mate zal falen om het beoogde doel te bereiken -dan hebben we een schema dat in volmaakte overeenstemming is met de duistere en fantastische verbeelding van een misvormde en heimelijke dweper, maar dat net zo veel van God en Zijn wegen verschilt als duisternis van licht.
Bovendien - zo'n schema brengt de Vader en de Zoon met elkaar in tegenspraak Jezus had de mensheid zo lief, dat Hij bereid was om in haar plaats te sterven opdat zij verlost mocht worden. God was zo streng en onverbiddelijk, dat Hij de mens niet wilde vergeven zonder een slachtoffer met Zijn toorn te bezoeken, en zo onrechtvaardig om een onschuldig slachtoffer te aanvaarden in plaats van de schuldige partij. Volgens dit schema wordt de liefde van Jezus weliswaar grootgemaakt, maar God legt alleen meedogenloosheid en onverzoenlijkheid aan de dag. Als het lied waar is, dat zegt dat:
"Jezus alles betaalde, de hele schuld die ik bezat"2
dan heb ik stellig geen reden om God te danken voor het feit, dat Hij me van de vloek heeft bevrijd, Hij heeft immers een volledige betaling ontvangen. De enige die ik dan moet prijzen is Jezus voor het afbetalen van mijn schuld. Maar laten wij nu proberen om de waarheid aangaande dit grote onderwerp te leren kennen vanuit de Bijbel.
Het uitgangspunt
Allereerst zou ik willen zeggen dat we om deze leer te begrijpen, net als alle andere bijbelse leerstellingen, op de goede manier moeten beginnen. Waarheid leidt tot méér waarheid. Dwaling verwikkelt ons in steeds ernstiger dwaling. Als we ons onderzoek van de leer der verzoening aanvangen vanuit een geloof in eindeloze pijniging, zullen we beslist het verkeerde spoor opgaan. We mogen er ook zeker van zijn, dat we deze leer nooit goed zullen kunnen begrijpen zolang we nog onwetend zijn betreffende het "voornemen der eeuwen"3 , het doel van het kwaad, het werk
van "de toekomende eeuwen"4, et cetera. Als we daarentegen deze grote waarheden duidelijk onderscheiden, dan zal de leer van de verzoening ook helder en duidelijk zijn.
We beginnen dan in dit onderzoek met de vaststelling dat "God liefde is"5, en dat hetGods liefde was die de grote drijfveer tot de verzoening vormde. Het was niet Christus, maar God die dit buitengewone plan uitwerkte. Het was niet Gods gerechtigheid, maar Zijn liefde die zich bovenal in dit plan openbaarde. Alles was liefde, omdat God liefde is. Rechtvaardigheid, voor zover die in de verzoening enige rol speelde, was op de hand van de zondaar en niet tegen hem. Jazeker, aan het recht moest worden voldaan, maar de enige manier waarop eraan kón worden voldaan was - niet door de zondaar, of de een of andere plaatsvervanger te verdoemen - maar door op de overvloedigste wijze maatregelen te treffen voor zijn behoud. Onze God is "een rechtvaardige, verlossende God" (Jes. 45:21) - een Verlosser omdat Hij rechtvaardig is. "Onze God is ons tot heil" (Ps. 68:20) - dit is hét grote kenmerk dat Hem onderscheidt van allen die goden worden genoemd of als goden worden vereerd (vgl. Jes. 45:20). Nergens in de Bijbel wordt de gedachte naar voren gebracht, dat het lijden van Christus een genoegdoening aan de wet was die in de plaats kwam van het lijden van de schuldige mens. Zo'n idee is volstrekt onverenigbaar met alle terechte beginselen van recht en rechtvaardigheid. Er is niet één Bijbeltekst die rechtstreeks of indirect onderwijst, dat de dood van Christus plaatsvond om aan het recht van God te voldoen, maar "hiertoe is Christus gestorven en levend geworden, opdat Hij èn over doden èn over levenden heerschappij voeren zou" (Rom. 14:9).
God "is niet een God van doden (Mat. 22:32), maar Christus nam onze gevallen natuur op zich en stierf daardoor (want Zijn vleeswording was Zijn dood), opdat Hij één met het menselijk ras mocht zijn, zowel in de dood als in het leven. In Zijn vernedering staat Jezus aan het hoofd van de mensheid, want Hij was het enige menselijke wezen dat "heilig, zonder schuld of smet" was (Heb. 7:26). Hij staat ook aan het hoofd van de mensheid in Zijn verhoging, want Hij is het "Begin, de Eerstgeborene uit de doden, zodat Hij onder alles de Eerste geworden is" (Kol. 1:18). Dus is Hij "Heerser" (hoofd, of leider) zowel van de doden als van de levenden.
Cruciale punten
Maar om terug te keren naar de gedachte waarmee wij begonnen: "Alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft" 6 De twee punten, die we moeten opmerken en in onze studie van deze leer in gedachten moeten houden, zijn, ten eerste: liefde was de drijvende kracht, en, ten tweede: God was de belangrijkste initiatiefnemer. Elke opvatting die deze twee feiten tegenspreekt of verduistert, moet onjuist zijn. Een visie die Christus verhoogt als de Verlosser van de mens, in tegenstelling tot of zelfs in tegenspraak met God in hetzelfde werk, is beslist een verkeerde voorstelling van zaken. Christus is inderdaad de Verlosser van de mens, maar onder God; God verlost de mens, juist wanneer Hij hem oordeelt "door de man die Hij daartoe heeft aangewezen" (Hand. 17:31). Christus is inderdaad onze Redder, maar Hij is een Redder als Gods vertegenwoordiger, Gods tussenpersoon; de Vader is de oorspronkelijke, hoogste "God, onze Heiland" (1 Tim. 2:3). "Alle dingen zijn uit God"7 De dwaling waarin de grote meerderheid der Kerk is geraakt ten aanzien van dit onderwerp, is het aanvaarden van een schema dat Christus liefhebbend, zachtaardig en medelijdend maakt, terwijl het tegelijkertijd God als hard, onverzoenlijk en onrechtvaardig afschildert. Ik zeg niet, dat God opzettelijk aldus wordt voorgesteld, maar in de praktijk komt het daar op neer. Het volgende orthodoxe gezang schildert Hem bijvoorbeeld zo af:
"Jezus Christus staande tussen
Toorn'ge hemel en schuldige mens
Neemt het op zich om onze vrede te kopen
Schenkt het verbond des vredes" 8
Het bovenstaande gezang schildert een "toornige" God die tegengehouden en "afgekocht" wordt door een liefhebbende, rnedelijdende Verlosser. Zo worden Gods ware aard en onbegrensde liefde verduisterd, en totaal verkeerd voorgesteld.
Al de officiële belijdenisgeschriften van het" orthodoxe" christendom zetten dezelfde verkeerde opvatting uiteen. De Westminster Confession formuleert het dogma aldus: "Door Zijn volmaakte gehoorzaamheid en het offer van Zichzelf, dat Hij door de eeuwige Geest eens voor altijd aan God gebracht heeft, heeft de Here Jezus volkomen aan het recht Zijns Vaders voldaan, en niet alleen verzoening verworven, maar een eeuwig erfdeel in het koninkrijk der hemelen, voor allen die de Vader Hem heeft gegeven". Hier hebben we die onschriftuurlijke en afschuwelijke gedachte van Christus, die stierf om aan het recht van de Vader te voldoen, als onschuldige in plaats van de schuldigen, en daardoor Gods welwillendheid heeft gekocht. Alsof God moet worden gesust en tot bedaren moet worden gebracht met het bloed van een slachtoffer, zoals een heidense afgod, voordat Hij goedgunstig op een smekeling wil neerzien.
Wat voor gedachte door deze belijdenisgeschriften ook moest worden uitgedrukt, het bovenstaande is de gedachte die ze in de praktijk uitdrukken. In de geloofsbelijdenis van de Methodist Episcopal Church wordt in het tweede "artikel des geloofs" uitdrukkelijk gesteld, dat Christus stierf om God met de mens te verzoenen, een formulering die juist het tegenovergestelde is van de waarheid! De Schriften formuleren het altijd omgekeerd: dat Christus stierf om de mens met God te verzoenen, niet God met de mens, en het verschil tussen beide formuleringen is even groot als het verschil tussen een leugen en de waarheid. "Toen wij vijanden waren, zijn wij met God verzoend door de dood van Zijn Zoon" (Rom. 5:10). "God was in Christus de wereld met Zichzelf verzoenende" (2 Kor. 5:19), niet: Zichzelf met de wereld verzoenende! (zie ook Kol. 1 :20-22, en elke andere passage waar over verzoening wordt gesproken). Laat het in dit verband ook opgemerkt worden, dat de aangehaalde passage uit 2 Kor. 5:19 volledig bevestigt, dat God de initiatiefnemer tot de verzoening is. We spreken gewoonlijk alsof Christus de verzoening heeft bewerkt: Hij heeft ons met God verzoend; Hij is ons verzoening; Hij is onze voorspraak bij de Vader.
Dat alles is waar, zolang we maar inzien dat Christus in dit alles Gods tussenpersoon is, en dat God in werkelijkheid de voornaamste is. God is onze Redder, Verlosser en Rechter, zoals wij hebben gezien, "door de man die Hij daartoe heeft aangewezen". God is ook onze Verzoener, want "God was in Christus de wereld met Zichzelf verzoenende". Hoe tegengesteld is dit Bijbelwoord aan de opvatting die de bovengenoemde belijdenisgeschriften bieden. Het zij verre dat een plaatsvervanger iets moet doen om God te sussen, om Zijn gunst te winnen, om Hem met ons te verzoenen - de waarheid is, dat God zelf ernaar streeft om de rnens te winnen, om die mens met Zichzelf te verzoenen. De gedachte zou bespottelijk zijn, dat God in Christus Zichzelf rnet de wereld verzoenende was, en ernaar streefde om Zichzelf tot bedaren te brengen, om Zijn eigen gunst te winnen! Maar de waarheid is uitermate zegenrijk en troostrijk, dat "God was in Christus de wereld met zichzelf verzoenende" .Dat is werkelijk " een verkondiging van grote blijdschap"! 0, mocht de tijd spoedig komen, waarin "alle volken" het mochten horen! Er is geen "toornige hemel" , wiens gramschap moet worden gesust en wiens gunst moet worden gekocht, maar een liefhebbende Vader die Zelf werkt (Joh. 5:17) om de verloren zoon terug te winnen tot de armen, die voortdurend zijn uitgestrekt om hem te ontvangen en tot het hart, dat nooit heeft opgehouden om hem lief te hebben.
|
