Amsterdam F15: grotere demo dan Vietnam tijd
Herman de Tollenaere - 16.02.2003 13:02
Wat zijn overeenkomsten en verschillen tussen de grote beweging nu in Nederland, tegen de dreigende oorlog van Bush tegen Irak, met eerdere vredesbewegingen in de Vietnam- en kruisrakettenperiodes?
Vredesdemonstrante
Amsterdam 15 februari 2003: grootste niet primair op eigen land gerichte anti-oorlogsdemonstratie uit de Nederlandse geschiedenis
In januari 1973 was in Utrecht de grootste demonstratie ooit in Nederland tegen de oorlog van de Verenigde Staten tegen Vietnam: 80.000 demonstranten. Dit aantal aan demonstranten tegen een oorlog die geen direct lijfelijk gevaar op Nederlands grondgebied met zich meebracht, werd pas overtroffen op 15 februari 2003 in Amsterdam: 80.000-100.000, tegen de dreigende oorlog VS-Irak.
Er zijn drie in het oog springende verschillen tussen deze twee demonstraties. Ten eerste: de demonstratie in Amsterdam was onderdeel van wereldwijde demonstraties op die 15e februari, met meer dan 10 miljoen demonstranten in meer dan 600 plaatsen. Hoewel ook de beweging tegen de Vietnam oorlog internationaal was, was de internationale coördinatie in die tijd, met o.a. geen Internet, nog niet zo sterk Ten tweede: in 1973 was de Vietnam oorlog al minstens 15 jaar, of als men het Franse leger als voorlopers van het Amerikaanse er bij betrekt, 28 jaar, aan de gang. Daarentegen was de oorlog van VS president George W. Bush tegen Irak, althans officieel, nog niet begonnen op 15 februari 2003. Ten derde: de Vietnam demonstratie in Utrecht had de steun van alle politieke partijen, behalve de VVD. Zelfs de conservatief christelijke Christelijk Historische Unie demonstreerde mee. Het kopstuk van de Katholieke Volks Partij, Marga Klompé, was een van de sprekers. In Amsterdam 2003 was in vergelijking hier mee veel minder steun van officiële partijpolitieke zijde. Zelfs de leider van de Partij van de Arbeid, Wouter Bos, steunde de demonstratie niet (in tegenstelling tot veel gewone leden en kiezers van de PvdA). Het is een belangwekkende prestatie van de organisatoren en deelnemers in Amsterdam, om met deze minder gunstige uitgangspositie, toch “Utrecht 1973" overtroffen te hebben.
Sommigen vergelijken ook met de grote demonstraties in Amsterdam en Den Haag, in de jaren 1980 tegen dreigende plaatsing van nieuwe VS atoomwapens in Nederland, met rond het half miljoen deelnemers. Deze vergelijking gaat niet op, o.a. door de steun van de leiding van de vakbeweging, zeer aanwezig in de jaren 80, afwezig in 2003. Maar bovenal ervoeren zeer velen in de jaren 1980 de kruisraketten en andere VS kernwapens als een dreiging “in eigen achtertuin”, met onmiddellijk gevaar voor eigen leven en dat van familie en vrienden. Terwijl in 2003 het opkomen tegen het gevaar voor het leven van Irakezen en andere bedreigden in het Midden Oosten meer voorop staat: in die zin is de beweging nu altruïstischer.
Dr Herman de Tollenaere, historicus
|
