De wereld volgens André Glucksmann
Tommy De Cock - 10.10.2002 15:19
Terwijl het opzienbarende boek van de Fransman Thierry Meyssan, "L'Effroyable Imposture” (Verbijsterend Bedrog), nog steeds goed verkoopt bij het zogenaamde grote publiek, slaagt een andere Fransman, de filosoof André Glucksmann erin om met zijn laatste werk, "Dostojevksi in Manhattan", vooral de intellectuele burgerij zoet te houden.
In een interview met een Spaanse krant van 1 oktober jongstleden doet hij zijn verhaal nog eens over.
Glucksmann analyseert de aanslagen van 11-S volgens de ideologie van het nihilisme, dat zijn wortels kent bij schrijvers als Tsjechov en Dostojevski ("Demonen"). Filosofische nihilisten als de individualistische anarchist Stirner en Nietzsche hebben de verdienste om zogenaamd onomstootbaar bewezen paradigma’s (b.v. het geloof in de goedheid van de mens) omver te halen.
Glucksmann definieert op een vrij simplistische wijze het nihilisme als het verwerpen van traditie en religie in naam van de moderniteit, en tegelijkertijd het afwijzen van de moderniteit wegens de betekenisloosheid ervan. Een nihilist ijvert voor vernietiging en ontkent het Kwaad, en zo komen we al snel bij de terroristische daden die volgens de filosoof allemaal nihilistisch zouden zijn: niet alleen de wandaden van Ben Laden, maar ook de slachting van Putin in Tsjetchenië (het stokpaardje van Glucksmann), de aanvallen van Milosevic in Kosovo, de lange afstandsmissielen die Noord-Korea gericht houdt op Japan, en tenslotte ontsnapt ook Saddam Hoessein niet: "hij is een typisch geval van nihilistisch terrorisme van de 21e eeuw, want hij heeft bewezen zijn eigen bevolking te durven aanvallen zonder enige vorm van scrupule".
En wat dan met Bush? De Amerikaanse president komt er goed vanaf, hij krijgt zelfs goede punten van Glucksmann: de aanvallen op Afganistan krijgen zijn volledige goedkeuring en ook de nakende oorlog tegen Irak vindt de Fransman best kunnen. Zelfs in de door de Amerikaanse dirigenten gebruikte retoriek van het Kwaad (Axis of Evil) ziet hij geen graten, zolang Washington zichzelf maar niet identificeert met het Goede (doet het dat dan niet?). Enkel de steun van Bush aan Putin in verband met de slachting in Tsjetchenië kan op de blijkbaar zeer selectieve kritiek rekenen van de vermaarde filosoof.
Het nihilisme is volgens Glucksmann trouwens geen voorrecht van het terrorististische gezelschap, maar een typische kwaal van onze postmoderne samenleving. Dat de helft van de wereldbevolking de aanslagen van 11-S goedkeurt, zoals hij beweert, zou echter vooral te wijten zijn aan de verwarring en onwetendheid die velen onder hen teistert.
Het interview wordt afgesloten met een opmerkelijke stelling uit het boek: de bommen op Hiroshima en Nagasaki zouden volgens Glucksmann vele mensenlevens gered hebben! Hij argumenteert dat zonder die bommen de Amerikanen wellicht de hele Japanse archipel zouden veroverd hebben, eiland per eiland, wat veel meer mensenlevens zou gekost hebben. Een noodzakelijk kwaad dus, en hij sluit af met woorden die Bush en zijn adepten maar wat graag zullen horen: "Oorlog is soms nodig, al is het droevig om dat toe te geven. [...] Er zijn vele kwalen die we zouden kunnen vermeden hebben met de juiste interventies op het goede moment".
Voor wie desondanks het boek wil lezen: "Dostojevski in Manhattan" vindt U in de meeste boekenwinkels terug.
 E-Mail: creativeurge@hotmail.com
|
