naar een nieuw museum
Frank Starik - 27.09.2002 11:50
naar een nieuw museum
NAAR EEN NIEUW MUSEUM
(wat voorafging: de gemeente hakt de knoop door: het Stedelijk wordt gerenoveerd voor 57 miljoen, en stelt 37 miljoen daarbovenop in het vooruitzicht voor het bouwen van een nieuw Museum van de Eenentwintigste Eeuw. Onmiddellijk na het bekend worden van dit bericht de golf aan verontwaardiging, de storm van protest. Op internet circuleert dagenlang een petitie tegen deze plannen, die gretig wordt ondertekend, duizenden gerenommeerde kunstenaars uit binnen- en buitenland tekenen protest aan. F. Starik ergert zich, dat eerst. Die blinde behoudzucht! De eerste dagen drukt hij op delete, daarna begint hij eraan de petitie te beantwoorden. Hij moet zichzelf toegeven, dat de zaak hem aan het hart gaat: het is zo jammer, zo verschrikkelijk jammer. Al snel raakt hij verstrikt in de idiote discussie, waarvan de middag die hij hieronder -iets te uitgebreid, maar godlof altijd vermakelijk- beschrijft, mede namens de inderhaast niet opgerichte vereniging van sommige kunstenaars.Daar zat meneer starik met zijn winterjas eenzaam op de achterste rij, in zijn kleine stille strijd, moederziel de aanvechting voortijds de zaal te verlaten bestrijdend.Hij had de hele ochtend in de kou op een verwarmingsmonteur zitten wachten, en vond een uur voor aanvang in zijn mailbox de oproep om toch vooral naar de Boekmanzaal van het Gemeentehuis te komen, om enig tegenwicht te bieden aan de sombere Petitie, die door zo'n indrukwekkende lijst Vooraanstaanden werd geschraagd, en er stond een leuk rijtje namen bij, van, laten we zeggen, in ieder geval gerespecteerde kunstenaars, die naar de Boekmanzaal zouden komen, om dat tegenwicht te bieden. En het telefoonnummer van de mevrouw die ik moet bellen om als spreker inderdaad gehoord te mogen worden.Mooi op tijd, zou men zeggen. maar dan: de agenda moet eerst doorgenomen. de wethouder discussieert langdurig over dat ze niet is uitgenodigd, hier wel zit maar niet is uitgenodigd, en of ze alleen daarom al niet weg mag, maar ze mag niet weg, ook niet in het nieuwe dualisme, dat kennelijk zijn intrede heeft gedaan, of: we zitten in een overgangsfase. En dan moeten eerst de lokale media nog aan het woord. drie jongeren willen graag subidie voor lawaairadio. om het betoog kracht bij te zetten doen ze een speciaal voor dat doel meegebrachte radio daadwerkelijk op volle kracht aan. Een hoofdpijnverwekkende, zelfgeknutselde jingle vult de gehele Boekmanzaal. Dan is de tijd om. Ze zetten braaf de radio weer uit. Nu nog een meneer die ouwe trams en bussen in een remise bewaart maar niet lang meer, want de remise wordt gesloopt of opgeknapt en waar moeten die ouwe bussen nu heen. Zet ze op een veldje, ergens buiten de stad, oppert een commissielid, maar dat kan de bedoeling niet wezen. Had men in het verleden al niet meermalen gewezen op het historische belang van ouwe bussen, midden in de stad? Eindelijk, het Stedelijk, de zaal veert op; een kunsthistorica nooit van gehoord (Daphne Dekkers?) vraagt de commissie beleefd of het ook zó mag en, als dat mag, en zij daarvoor bedankt heeft, houdt ze zó, staande, met de microfoon in de hand (goeie microfoontechniek) een zorgvuldig gepunctioneerd betoog, grotendeels gericht tot de zaal, vooral bevattende haar eigen cv, want je moet ook aan je carrière denken. De commissie bladert in papieren. Daar is Roos Theeuws met een intelligent verhaal waarom het Stedelijk ongedeeld opt plein moet blijven. Ik ben het eigenlijk wel met haar eens, als ik haar zo hoor. Ah, dus u spreekt namens de petitie, merkt een der commissieleden schrander op, als ze daar tot slot van haar betoog naar verwijst, vooral dan naar de namen die erop staan. Maar dan is de tijd voorbij: volgende.Dat is Toon Verhoeff, die van een kerncentrale spreekt, die het Stedelijk naar zijn inzicht is, en hoe je nieuwe kunst nooit kan loskoppelen van de oude, over New York, over München, dan begint hij langzaam in zijn eigen betoog te verdwalen en is de spreektijd, gelukkig voor hem, gelukkig voor ons, die lange 3 minuten, om. Dan is er nog een Vriend van het Stedelijk, een heer met een grijs pak en grijs haar en een grijs gezicht, die in grijze woorden langzaam navertelt wat hij van de grijze heer Fuchs zo ongeveer begrepen heeft, in ieder geval, alles moest maar zoveel mogelijk bijt oude blijven, daar zijn de Vrienden het roerend over eens. Deze drie minuten duurden langer. Meneer Starik dan. Die schrikt op uit zijn overpeinzingen, grabbelt in zijn tas naar zijn papiertje, vergeet de commissie op de voorgeschreven wijze te begroeten, gaat op zijn lange winterjas zitten die hij niet heeft durven uittrekken omdatti verschrikkelijk vanuit zijn oksels zijn zenuwen zit uit te zweten -en die aanblik moest de commissie maar bespaard blijven, dachti - maar steekt dan toch, al spoedig meegesleept op de stroom zijner woorden, voortvarend van wal. Op tweederde van zijn papiertje is de drieminutengrens bereikt en waarschuwt de voorzitter, netjes in een adempauze, op voorgeschreven wijze: 20 seconden!Starik haalt, met overslaan van 1 enkele alinea, waarin toch al niet zoveel belangrijks stond, zonder haperen de eindstreep.Als hij is uitgesproken, blijft het mager applausje, dat de vorige sprekers discreet begeleidde, uit. Hij hoort één iemand vanaf de eerste rij zo zachtjes mogelijk klappen, die de stilte die er valt nog zwaarder maakt. Hij wil opstaan, maar de voorzitter maant hem opnieuw plaats te nemen. Er zijn vragen! Dat heb je, als je zo'n goede toespraak houdt, zegt de voorzitter bemoedigend. Mevrouw Bruines wil weten waar dat Nieuwe Museum dan moet komen, mocht de Zuid-as geen preferente optie zijn. En of het ook in een bestáánd gebouw kan. Nou, de gashouder op het westergasfabrieksterrein lijkt me wel wat, oppert Starik, enigszins in verlegenheid gebracht. Maar het mooiste is natuurlijk om iets helemaal nieuw te bouwen. Eigener beweging voegt hij eraan toe, dat hij zijn verhaal uit ergernis over de behoudzucht van de petitie heeft geschreven, en dat hij zich eigenlijk wel vinden kan in de argumentatie van mevrouw Theeuws, dat het Nieuwe geen voedingsbodem heeft, als het niet in samenhang met, of tenminste op de humus van het oude wordt gebracht. Een argumentatie die meneer Verhoeff met zijn kernenergie ook bedoelde te verbeelden. Pas later denkt Starik: onzin, eigenlijk. Ook het Stedelijk is ooit met niets begonnen. Dat de drie grote musea vlak bij elkaar staan mag zijn, maar je moet er wel apart een kaartje voor kopen. En hoeveel afstand mag er dan tussen de musea onderling bestaan: Van Gogh en Stedelijk zijn letterlijk buren, maar naar het Rijks is toch al gauw vijfhonderd meter. Naar de Zuid-as is dan nog twee, drie kilometer verderop. Waar ligt de grens? En wat is dan de status van Albert Heyn, die er ook nog tussen staat? En nu hij daar aan denkt: hij had natuurlijk nooit de gashouder moeten noemen. Daar gaan we weer: nogges dertien jaar luchtfietsen. Geef nou gewoon die Zuid-as, klaar, doen we het daar! Dan mag hij weg. In zijn haast om weg te komen vergeet hij om zijn brief, die hij op de heenweg zuinigjes een veertienmaal liet kopiëren, aan de commissieleden uit te reiken. Hij posteert zich bij de koffieautomaat. Even de droge bek wegspoelen. Zucht. Michiel Romeyn, die hij onlangs nog moest interviewen, kijkt vernietigend door hem heen. Ook meneer Onrust herkent de kunstenaar niet meer. Gelukkig, toch iemand: Marcel Wiegman van het Parool komt op hem af. Of het stuk niet op de opiniepagina kan. En of hij dan zijn nummer op de tekst wil schrijven.Dan heeft hij nog maar 13 kopietjes in zijn tas. Een bollige meneer, die in de commissie zit, komt op hem afgewaggeld. Namens hoeveel kunstenaars hij dan wel had gesproken? Sommige kunstenaars, dat zeg ik, probeert hij, en dan : ik heb een mail aan zeg vijftig, zestig mensen uit mijn adressenboek gestuurd en kreeg er een tiental reacties op terug. Maar er is een weblog in de maak, herinnert hij zich dan. En daarmee is meneer Commissie tevredengesteld. De weblog! Op zijn weg naar buiten fluistert hij Wiegman in zijn oor: er komt een weblog! Mocht je het stuk willen plaatsen, bel dan nog even, dan vermelden we die erbij. Goed, knikt Wiegman. De kunstenaar kan gaan. Buiten regent het, de jas kan uit. In een marktkraam met zuur ruikende kleding blijft hij staan. Hij zucht nog eens voor zich uit. Het is volbracht, mompelt hij, het is gedaan. De pose van de artistieke schlemiel in de politiek kan afgelegd. STARIK LEEST ZONDAG 29 SEPTEMBER ZIJN OPEN BRIEF -Naar Een Nieuw Museum!- VOOR OP DE NAAMLOZE OPENING VAN BUURTKUNST IN T.I. ARTHOTEL, spaarndammerdijk 302, 16.15 uur. Tot half december is werk van de volgende kunstenaars te zien: Rikje Theunissen, Toon Kuijpers, Hella Snijder, Noëlle von Eugen, Paksha van Slooten en Gerben Hermanus. Inmiddels heeft hij de domeinnaam NAAREENNIEUWMUSEUM.TK gedeponeerd, en is webmaster Fokbros een log of een hyperlink of zoiets aan het maken, om de discussie in de kunstwereld zèlf aan te zwengelen: wat doen we jongens? Gaan we mokkend aan de kant staan roepen dat het allemaal te weinig is, en dat de gemeenteraad braaf moet instemmen met de megalomane wensen van een uitgebluste directeur, die -laten we er maar niet langer omheen draaien, Fuchs moet weg-er inderdaad in slaagde het Stedelijk in een marginale positie manoeuvreren, of zullen we juist juichend voorwaarts gaan: en gretig het potentieel van deze ongehoorde rijkdom (hoorde ik daar zeggen: 37 miljoen!) aanvaarden, nee opeisen, nee, meer dan dat, daarin de noodzaak van de kunst aantonen, zelfs reanimeren, of zijn we echt totaal verloren in het kleuterperspectief van wij willen jouw verse koekje niet, en zeker niet dáár, wij sabbelen liever op dat volgekwijlde, oudbakken exemplaar? Voorlopig zit ik even vast in de technische konsekwenties van mijn eigenlijk verbijsterend ruimhartige gebaar. Kunstenaars: ontwaakt!Over enkele dagen staat er een postbus voor u open: htttp:/www.naareennieuwmuseum.tk. U kunt nu al reageren op  stedelijk@starik.nl. www.starik.nl Van Beuningenstraat 94 c
1051 XS Amsterdam (020)4750765
Postbank 8444904 tnv Starik Fabriek van Kleine Werken info@starik.nl
|
