Filippijnse guerrilla boerenzonen en dochters
Thomas Blommaert - 28.08.2002 14:48
Dokter voor het Volk Rita Vanobberghen protesteert tegen criminalisering Filippijns verzet:
"De Filippijnse guerrilla, dat zijn boerenzonen en -dochters"
De Amerikaanse regering voegde onlangs het Filippijns Nieuw Volksleger (NPA) en de Communistische Partij (CPP) van dat land toe aan haar inmiddels beruchte lijst van "terroristische organisaties". Als Baby Bush en co. hun zin krijgen, volgt Europa straks dat voorbeeld en worden de rekeningen van Filippijnse asielzoekers en politieke vluchtelingen in Europa bevroren en hun bewegingsvrijheid drastisch ingeperkt. Rita Vanobberghen, die op de Filippijnen samenwerkte met het NPA, trekt aan de alarmbel en lanceert een e-mailactie. "Want", zegt ze, "het NPA is er voor de gewone mensen, niet voor de grootgrondbezitters."
Rita Vanobberghen. Hoe ik terecht ben gekomen in de Filipijnen? Heb je een uurtje? (lacht) Kijk, ik ben eigenlijk altijd vrij idealistisch geweest. Daarom begon ik in de jaren zeventig ook geneeskunde te studeren. Ik wou naar de Derde Wereld gaan om mensen te helpen, louter vanuit humanitair oogpunt. En hoe kan je het best mensen helpen? Als dokter, dacht ik toen. Hier in België waren artsen genoeg, in de Derde Wereld niet. Ik heb tijdens mijn studies daarom in een ziekenhuis in Bolivië stage gelopen, waar ik ook de sfeer van de Derde Wereld kon opsnuiven. Ik was onmiddellijk verkocht, dat was echt wat ik wou. Toen ik mijn diploma op zak had, aarzelde ik dan ook geen moment om naar Midden-Amerika te vertrekken. Het was de periode van de sandinisten in Nicaragua en de bevrijdingsstrijd in El Salvador. Ik werkte in een vluchtelingenkamp in Honduras. Daar kwam ik in contact met de Salvadoraanse guerrilla. Dat was zo'n moment in mijn leven, tja Iedereen komt wel eens voor ingrijpende keuzes te staan, ogenblikken waarop je moet beslissen: ga ik die richting uit of een andere? Uiteindelijk zegde ik mijn contract in het vluchtelingenkamp op en ging ik werken in El Salvador voor het gewapend verzet.
Waarom?
Rita Vanobberghen. In de eerste plaats omdat ze in bevrijd gebied ook dokters nodig hadden. Maar toch ook om een heel andere reden. Dat de mensen in de Derde Wereld zo arm zijn, dat er zoveel sterven, heeft alles met grondbezit en politiek te maken. Als gewone arts daar kan je nog zoveel mogelijk patiënten per dag proberen te zien, je raakt niet aan de oorzaak van het probleem. Door bij de guerrilla te gaan werken, kon ik dat wel. Daar ben ik trouwens ook pas na jaren achtergekomen, hoor. Want het verzet vocht tegen het grootgrondbezit. En als dankzij hen boeren een stukje grond kregen waarvoor ze geen pacht meer moesten betalen, betekende dat ook dat er geld kwam voor een betere hygiëne, om medicatie te kopen, enz
Toch vertrok u uiteindelijk uit El Salvador?
Rita Vanobberghen. Ik moest wel. In 1985, ik verbleef net anderhalf jaar bij de guerrilla, raakte ik gewond. Ik kreeg een kogel door mijn beide benen en het was niet verantwoord om in bevrijd gebied te blijven, om me daar te laten verzorgen. Mijn herstel duurde maanden, maar dat gaf me ook de kans om alles eens te overpeinzen. Ik had nu tijd zat om wat politieke werken, zeg maar de klassiekers, te lezen en die toe te passen op wat ik in El Salvador had gezien. Bij de guerrilla kwam dat er nooit van.
Na anderhalf jaar bij de guerrilla kreeg ik een kogel door beide benen. Daardoor kreeg ik veel tijd om alles te overdenken.
Na die revalidatieperiode wou ik terug naar de Derde Wereld. Ik had ondertussen ook mijn partner (Bert de Belder, nvdr) leren kennen en die wou net hetzelfde. In die periode vond op de Filipijnen de volksopstand tegen de toenmalige dictator Marcos plaats en hadden we al wat contact met ngo's ter plaatse. We wisten dus dat daar echt iets aan het bewegen was. Bovendien kon ik onmogelijk terug naar Midden-Amerika, omdat ik daar op de zwarte lijst stond. Zo ging de bal dus aan het rollen. We zouden eerst op het platteland werken, maar ik kwam uiteindelijk in de sloppenwijken van Manilla terecht. Daar zijn we achtenhalf jaar gebleven.
Hoe moeten we ons Manilla voorstellen?
Rita Vanobberghen. Als een stad waar tien miljoen mensen opeengepakt wonen. Het centrum is klein, maar daarrond zijn er sloppenwijken die elke dag aangroeien. De omstandigheden tarten er alle verbeelding. In een van de sloppenwijken waar ik werkte bijvoorbeeld, was er een lapje grond waar vroeger een villa op had gestaan. Daar woonden zeshonderd families samen. Het is misschien moeilijk voor te stellen, maar zo is het. Dat waren zeshonderd kleine krotjes, naast en boven mekaar, verbonden door piepkleine gangetjes. Waar maar één waterleiding was, waar de bewoners noodgedwongen illegaal elektriciteit moesten aftappen. Waar mensen met heel hun gezin moesten slapen, eten en leven in ruimtes van drie meter op vier. Je vraagt je af waarom ze dan naar die sloppenwijken afzakten. Maar in de afgelegen streken vanwaar ze komen is al helemaal geen werk te vinden. En als je kind ziek wordt, moet je het in een hangmat dragen naar de dichtstbijzijnde grote weg. Daar kan je hopen dat er snel een bus passeert. Dan zijn zelfs de sloppenwijken van Manilla beter. Je kan er in een van de fabrieken werken, taxi spelen of vuilnis verzamelen.
Hoe leerde u de CPP en het NPA kennen?
Rita Vanobberghen. Iemand van de CPP is naar ons toegestapt. Wij kenden haar niet, maar zij ons blijkbaar wel. Zij wist dat we politiek geëngageerd waren en stelde ons voor om in onze vrije tijd een en ander te doen voor het NPA, het Nieuwe Volksleger dat geleid wordt door de Communistische Partij. Omdat ik door de kwetsuur die ik in El Salvador opliep, nog steeds problemen had met lopen en stappen die heb ik trouwens nog altijd - heeft Bert die taak op zich genomen. Gedurende de rest van ons verblijf, gaf hij vorming aan mensen van het NPA. Het ging vooral om elementaire medische opleidingen aan gezondheidswerkers,... In feite precies hetzelfde als wat we in de sloppenwijken deden. In de Derde Wereld is het als dokter beter om je kennis over te brengen, dan alles zelf te willen doen. Want in het eerste geval verspreidt die kennis zich, in het tweede hou je die kennis voor jezelf.
Is het NPA erg actief?
Rita Vanobberghen. Dat valt mee, al moet je je dat niet eenzijdig als "militair actief" voorstellen. Uiteindelijk gebeuren er vrij weinig militaire acties. Het NPA bestaat niet uit tot de tanden gewapende Rambo's, hoor. De guerrilla, dat zijn gewone boerenzonen en -dochters. Die houden zich vooral bezig met de vorming van zowel de eigen leden als de dorpsbewoners, en je moet dat niet te eng interpreteren. Het gaat heus niet alleen om ideologische vorming, maar ook om alfabetisering, kaarten leren lezen, enz Het NPA is vooral actief op het platteland. Ze gaan bijvoorbeeld naar grootgrondbezitters en eisen dat de boeren in plaats van het derde van de oogst dat ze nu maar voor zich mogen houden, de helft mogen houden. En op termijn twee derden. Het NPA is er voor de gewone mensen, niet voor de grootgrondbezitters.
Op een lapje grond van een vroegere villa wonen nu zeshonderd Filippijnen, naast en boven elkaar.
Is dat de reden waarom de VS willen dat ook Europa het NPA op haar lijstje van terroristische organisaties zet?
Rita Vanobberghen. Dat zal wel een van de redenen zijn, maar uiteindelijk(fijn lachje) Een bevrijdingsbeweging geleid door een communistische partij! En dan nog in een ex-kolonie. De VS zijn al voor minder boos geworden, denk ik. Maar ze hebben het NPA altijd bevochten, hoor. Dat is niks nieuws. Wel nieuw is het geit dat de VS sinds de toespraak van Bush op 21 januari de oorlog verklaard hebben aan alle terroristische organisaties en landen. De oorlog tegen Afghanistan is een eerste in een reeks van oorlogen en interventies die de VS plannen in heel de wereld, ook in de Filipijnen. De Amerikanen hebben al films gemaakt om het NPA zwart te maken, ze hebben rechtstreeks of onrechtstreeks de media in handen die eveneens propaganda voeren tegen het NPA...
Hoe belangrijk zijn de Filippijnen voor de VS?
Rita Vanobberghen. Ik denk niet dat er één derdewereldland is waar de VS zo hun stempel op hebben gedrukt als de Filippijnen. Een voorbeeld: toen ik in Manilla was, stond ik echt versteld van het aantal Mc Donalds'en, Pizza Hutten,(haar woorden wikkend) De Filipijnen zijn ook na de onafhankelijkheid een neo-kolonie van de VS gebleven, met zeer sterke banden. De Amerikanen hebben door massaal volksprotest in de jaren tachtig dan wel hun luchtmacht- en marinebasissen moeten verlaten, maar je merkt toch dat ze zich stilaan weer meer beginnen te bemoeien. En economisch zijn ze nooit weggeweest uit de Filipijnen natuurlijk. (cynisch) Voor Amerikaanse multinationals is het prettig vertoeven in de Filipijnen. Hun fabrieken hebben iets weg van concentratiekampen waar mensen tegen een hongerloon werken. Waar vrouwen niet mogen zwanger worden en waar geen vakbonden bestaan. Waar barakken naast de fabrieken staan waar 's nachts de arbeiders van de dagshift slapen en overdag de arbeiders van de nachtshift. Niet verwonderlijk dus dat de VS steigeren als organisaties als het NPA en het CCP iets aan zo'n wansituaties willen doen.
Het NPA bestaat niet uit Rambo's, hoor. Het doet vooral aan ideologische vorming en alfabetisering.
Wat zouden de gevolgen voor het NPA en de CCP zijn als de Europese Unie straks zwicht voor de VS en ze toevoegt aan de lijst van terroristische organisaties?
Rita Vanobberghen. Groot-Brittannië en Nederland zijn al gevolgd. Een aantal kopstukken van de Filipijnse revolutionaire beweging zijn vroeger hun land moeten ontvluchten en hebben asiel gekregen of aangevraagd in Nederland. Als de gehele Europese Unie de VS zou volgen, worden hun rekeningen bevroren en wordt hun bewegingsvrijheid beperkt. Terwijl ze in Nederland hoegenaamd nooit iets verkeerd gedaan hebben, vergis je daar niet in hé. Die betalen hun belastingen en beschikken over geldige papieren. Het gaat dus alleen om hun politieke overtuiging.
|
