|
|  |
Evo Morales brengt geur van coca naar parlement
Erik van Oudheusden - 28.06.2002 17:22
Bolivia maakt zich op voor de spannendste verkiezingen in jaren
‘Bolivia heeft de meest waardeloze democratie ter wereld, het is om van te kotsen.’ Aan het woord is de voormalige chauffeur van ex-president Jaime Paz en ook al is hij straalbezopen, alle andere passagiers van het minibusje luisteren en knikken af en toe instemmend. De dronken redeneringen van de man zijn vaak niet te volgen, maar zijn punt is duidelijk. ‘Ik garandeer je dat elke presidentskandidaat zo dadelijk precies het tegenovergestelde zal doen van wat hij nu belooft.’ Elke presidentskandidaat? Nee, één klein kandidaatje biedt moedig weerstand. Tot schrik van de Amerikaanse ambassade en tot verbazing van de rest van Bolivia staat die kandidaat sinds vorige week derde in de peilingen, en zijn aanhang groeit nog steeds.
Of de geachte heren politici alsjeblieft op wilden houden met liegen tijdens hun campagne voor de verkiezingen van 30 juni aanstaande. De oproep kwam van niemand minder dan de Katholieke kerk en haalde alle voorpagina’s. Een paar dagen later stond het land op stelten omdat het parlement een wet had aangenomen die oud presidenten en oud parlementariërs een leven lang een vorstelijk pensioen moest garanderen. Na twee dagen van woedende demonstraties in het hele land is deze wet weer ingetrokken. Nog dezelfde week onthulde het weekblad El Juguete Rabioso dat Manfred Reyes Villa, de gedoodverfde winnaar van de verkiezingen, in 1976 student is geweest aan de School of the Americas in Panama, waar dictators als Pinochet en Videla de fijne kneepjes van het vak werd bijgebracht. De politiek staat ver, heel ver, van de inheemse meerderheid af. Het is aan hen, de boer, de mijnwerker, te danken dat Evo Morales, zelf van Aymara-afkomst, zijn onwaarschijnlijke opmars maakt.
Evo Morales, presidentskandidaat voor de MAS, de Movimiento Al Socialismo, heeft zich in korte tijd ontwikkeld van radicale activist tot politicus die het volk voor gaat in de strijd tegen alles wat slecht is in Bolivia. Als vakbondsleider van de cocaleros, veelal arme boeren die coca verbouwen (het basis ingrediënt voor cocaïne), en later als parlementariër bond hij de strijd aan met de Amerikaanse War on Drugs, die een vernietiging van alle coca velden nastreeft. Want, zo zegt Morales, coca is geen cocaïne. Het blad is diepgeworteld in de Boliviaanse cultuur en kent tal van onschuldige toepassingen. Dankzij het coca blad kunnen tienduizenden Bolivianen economisch het hoofd boven water te houden. Bij de bestrijding ervan worden mensenrechten met voeten getreden. Alleen al het afgelopen jaar vonden zestig cocaleros de dood bij confrontaties met leger en politie. Met zijn verzet riep Morales de toorn van de Amerikaanse ambassade in La Paz over zich af, die hem een terrorist noemde en druk uitoefende op de Boliviaanse regering om hem uit het parlement te zetten. Dit gedwongen vertrek heeft hem alleen maar populairder gemaakt en de Amerikanen moeten nu knarsetandend toe zien hoe Morales zich warm loopt voor een keiharde oppositie.
Samen met Felipe Quispe, een andere inheemse leider, die zesde staat in de peilingen, belooft Morales ‘de geur van coca en van de Aymara en Quechua indianen weer terug te brengen in het parlement’. Elk besluit in het parlement heeft een twee derde meerderheid nodig, en samen zijn ze sterk genoeg om het hele besluitvormingsproces te saboteren. De problemen beginnen al direct na de verkiezingen. Morales heeft aangekondigd tegen elke mogelijke nieuwe president met neoliberale sympathieën te stemmen. De media hebben het inmiddels over El Factor Indígena, de inheemse factor, die de politieke verhoudingen op zijn kop zal zetten en voor wat kleur in de aan bloedarmoede lijdende politiek zal zorgen.
De peilingen die voorspellen dat Morales wel eens derde zou kunnen worden zijn gebaseerd op enquêtes in de grote steden van Bolivia. Maar het is juist het platteland waar Morales ongekend populair is. Als eerste presidentskandidaat ooit voert hij campagne in afgelegen dorpjes en zelf staat hij ook verbaasd van het enthousiasme waarmee hij daar onthaald wordt. Uit dorpen in de wijde omgeving komt men luisteren naar zijn boodschap die altijd dezelfde elementen bevat: een donderpreek aan het adres van de Verenigde Staten en het neoliberalisme plus een aantal onthullingen over het foute verleden van zijn belangrijkste politieke tegenstanders, die volgens hem de bodemschatten van Bolivia praktisch gratis hebben weggeven aan de Amerikanen en verantwoordelijk zijn voor de armoede waarin de meerderheid van de bevolking zich bevindt (samen met Quispe is Morales de enige kandidaat die nog nooit van corruptie is verdacht). Hij belooft dat Quechuas en Aymaras weer trots op hun afkomst kunnen zijn en dat zij hun heilige cocaplant weer legaal kunnen verbouwen. Hij sluit af met een smeekbede of ze hem alsjeblieft niet in de steek willen laten op 30 juni. ‘Ik heb geen geld en geen vliegtuigen om campagne te voeren. Ik vraag jullie niet om op Evo te stemmen, ik vraag jullie op jezelf te stemmen.’
Het zijn revolutionaire woorden, maar ze passen wonderbaarlijk goed in het decor van aarden hutjes en coca velden. In het dorpje Chicaloma brengt een arme vrouw Evo een fles cola en verklaart dat ze goed voor ‘haar’ kandidaat zal zorgen. ‘Evo begrijpt ons omdat hij zelf van boerenkomaf is’, is hier de algemeen heersende opvatting. De MAS is hier oppermachtig, in het hele dorp blijkt niemand te vinden die niet op Evo gaat stemmen. In de ongeveer vijftig andere dorpjes die Evo tijdens deze drie daagse campagne door de Yungas aandoet is het weinig anders. Dit is het hart van de coca productie in Bolivia, vrijwel elke familie hier is afhankelijk van het groene blaadje. Hier staat men op het punt alles te verliezen als gevolg van de War on Drugs.
Met het gewelddadige verzet tegen de War on Drugs in bijvoorbeeld Colombia weten de Amerikanen wel raad, maar hoe treed je op tegen een democratisch gekozen oppositie? Terwijl Morales roept dat de Amerikaanse ambassade hem wil vermoorden, zegt de Amerikaanse ambassadeur Rocha wel bezorgd te zijn, maar de wil van het Boliviaanse volk te respecteren. De Bolivianen moeten volgens hem wel beseffen dat Morales niet het welzijn van Bolivia voor ogen heeft, en het land veel schade heeft berokkend met zijn wegblokkades die het land dit jaar meerdere malen plat hebben gelegd. De presidentskandidaat benadrukt echter dat blokkades één van de weinige manieren is om de stem van het volk tot in het parlement te laten doordringen, zeker nadat ze hem afgelopen februari uit het parlement hebben gezet.
Evo Morales heeft net zo min een politiek programma als de andere partijen en het is de vraag of hij al zijn beloftes waar kan maken. Zijn weigering om met neoliberale partijen samen te werken lijkt simpelweg onhoudbaar en zijn anti-Amerikaanse opvattingen kunnen hem nog veel last bezorgen. Bovendien heeft hij weinig politieke ervaring. De potentie is er echter. Als Morales deze vijf jaar gebruikt om zijn basis te versterken en een serieuze oppositie weet te voeren, is het presidentschap bij de verkiezingen van 2007 misschien niet eens zo onbereikbaar. Voor het moment zit de schrik er bij de andere partijen in ieder geval goed in. De Inheemse Factor is in het vervolg iets om rekening mee te houden.
|
| supplements | | | The big surprise of the day | AAP - 01.07.2002 13:37
01-07-02 04:05 EDT
Media projections based on unofficial results from 93 percent of the votes gave Sanchez de Lozada the lead with 21.7 percent of the vote and Reyes Villa 20.2 percent.
Since Bolivia´s constitution requires a majority support for an outright victory, the president will be chosen by a new Congress from the two top vote-getters. While partial official results were expected Monday, legally officials have three weeks to tally all the votes.
The big surprise of the day was the third-place candidate, Evo Morales. After surging from 4 percent to 12 percent in pre-election polls, Morales, an Aymara Indian who is the controversial leader of Bolivia´s coca farmers, received 17.9 percent of the vote according to the unofficial numbers.
``These results show that the people really wanted a change,´´ said political analyst Jose Luis Scotto.
Morales has already stated that members of his party, Movement Toward Socialism, will not form coalitions with either Sanchez de Lozada or Reyes Villa, already paving the road for conflicts in Congress.
VANESSA ARRINGTON
Associated Press Writer
| |
| supplements | |
