|
|  |
Regeeraccoord betreffende de WAO
Gerdien - 22.06.2002 00:22
WAO is straks alleen nog weggelegd voor de mensen met hogere inkomens mede dankzij de LPF-stemmers.
Tot nu toe kon (bijna) iedereen die te ziek was om zijn of haar werk te doen in de WAO belanden. Met het regeeraccoord van het CDA, LPF en VVD komt er een eind aan de WAO zoals we die nu kennen.
Zij volgen het advies van de commissie Donner: Iemand kan alleen in de WAO belanden als iemand 80 tot 100% arbeidongeschikt is.
Wat betekent dit?
Dit betekent dat alleen die mensen in de WAO komen die ernstig ziek zijn. FOUT antwoord!
(Je gaat niet door voor de koelkast maar je was een leuke kandidaat)
Dit betekent dat alleen die mensen die een hoog inkomen genieten in de WAO kunnen komen en dat iemand met een laag inkomen er gewoon niet meer inkomt op een uitzondering na.
Hoe kan dat dan?
Het antwoord is simpel maar ook erg rekenkundig. Ik geef hier een antwoord zonder in te gaan op de rekenkundige details:
De arbeidongeschiktheidsklasse wordt berekend op grond van je laatst verdiende loon en je loon wat je zou kunnen verdienen met je huidige beperkingen. Hoe groter het inkomensverlies, hoe groter de mate van arbeidongeschiktheid.
Er wordt dus niet gekeken naar de mate waarin je ziek bent, er wordt enkel gekeken naar het loon dat je nog zou kunnen verdienen in een andere passende functie.
Begint het al te dagen?
Het komt hierop neer:
Iemand met een hoog inkomen heeft meer kans om in de WAO te belanden. Immers, hoe hoger je inkomen des te meer kans dat het loon behorend bij een voor jou passende functie lager is dan jou inkomen.
Het gat tussen jouw inkomen en het inkomen passende bij jouw beperkingen bepaald de mate van arbeidongeschiktheid. En dit gat moet erg groot zijn om 80 tot 100% arbeidongeschikt te worden verklaard.
We hebben nu nog diverse arbeidongeschikheidklasses vanaf 15% arbeidongeschiktheid. Iemand met een minimumloon kan met de huidige wetgeving alleen 80-100% arbeidongeschikt zijn als het loon wat je nog zou kunnen verdienen "nihil" is en dit komt nu al nauwelijks voor.
Kortom, dit regeeraccoord is een flinke ruk naar rechts. De WAO is alleen voor mensen met een hoog inkomen en de rest heeft het nakijken.
Dit nieuwe beleid hangt nauw samen met het gedachtengoed van Pim Fortuyn. Jammergenoeg volgen de CDA en de VVD dit advies van de commissie Donner. Donner is een theoreticus en hij kent de praktijk niet zoals ik.
Lees het hier:
 http://www.indymedia.nl/2002/06/4427.shtml
 E-Mail: tornadowoman@hotmail.com
|
| supplements | | | WAO-discussie | Jan Cleton - 22.06.2002 12:07
De laatste ontwikkelingen in de WAO-discussie.
Zaterdag 1 juni was er in Utrecht, tijdens de beurs ´Support, over leven wonen en werken met een handicap´, ook een door de CG-raad (Chronisch zieken en Gahandicapten-raad) georganiseerd symposium over de voorgenomen stelselwijzigingen in de WAO. Eén van de inleidingen werd verzorgd door Ynske Jansen (1), waarop onder andere door Agnes Jongerius (2) werd gereageerd. Ook werd daar een rapport van TNO Arbeid uitgereikt dat op verzoek van ZonMW (3) in samenwerking met AStri (4), was samengesteld. Het rapport betrof een onderzoek naar de gevolgen van de diverse WAO-voorstellen voor chronisch zieken en gehandicapten.
Al met al gaven de bijdragen, in combinatie met het TNO-rapport, een goed overzicht van de fase waarin de WAO-discussie verkeert.
Op deze en de drie volgende pagina´s volgt een eerste overzicht van de volgens Manifest relevante delen van de discussie en het TNO-rapport (waar nodig voorzien van commentaar), in het volgende nummer van Manifest de bijdrage van FNV-zijde en een eindconclusie. Ook worden de internetadressen vermeld waarop u de volledige bijdragen en het TNO-rapport kunt lezen.
De WAO-voorstellen op hoofdlijnen volgens het TNO-rapport
Op 30 mei 2001 is ´Werk maken van arbeidsgeschiktheid´ verschenen, het Advies van de Adviescommissie Arbeidsongeschiktheid, de commissie Donner. De commissie kreeg als opdracht het vraagstuk van arbeidsuitval door ziekte en arbeidsongeschiktheid nader te verkennen en aanbevelingen te doen. Eén van de belangrijkste veranderingen in het advies van Donner betreft een verandering van het arbeidsongeschiktheidscriterium.
De WAO zal nog slechts toegankelijk zijn voor diegenen die als gevolg van ziekte en handicap duurzaam niet meer over enige arbeidscapaciteit beschikken. Wel zou deze groep blijvend recht krijgen op een loongerelateerde uitkering, het WAO-hiaat wordt gedicht.
De Sociaal-Economische Raad (SER) is op 22 maart 2002 eveneens met een advies over de WAO gekomen. De voorstellen van de raad sluiten aan op de hoofdlijnen van het rapport van de Adviescommissie en liggen voor een deel in het verlengde daarvan.
Een belangrijk verschil is dat de SER geen tweedeling in de WAO (óf volledig arbeidsongeschikt óf volledig arbeidsgeschikt) voorstelt maar een driedeling.
Werknemers die onvermijdelijk, duurzaam en volledig arbeidsongeschikt (80-100 procent) zijn krijgen blijvend een uitkering van 75% van het laatstverdiende loon.
Werknemers die gedeeltelijk (35 tot 80 procent) arbeidsongeschikt zijn vallen in de eerste twee jaren van ziekte onder de wettelijk verplichte loondoorbetaling. Na afloop daarvan komen zij in aanmerking voor een wettelijke loonaanvulling door een particuliere verzekeraar, mits betrokkene inkomen uit arbeid heeft. Is dat laatste niet het geval dan resteert een WW- of bijstandsuitkering. Werknemers met minder dan 35% arbeidsongeschiktheid hebben geen recht op een uitkering. Voor werkgevers wordt in het voorstel van de SER de premiedifferentiatie (Pemba) afgeschaft.
Half april 2002 werd ook het kabinetsstandpunt inzake de WAO bekend. Het kabinet Kok sloot zich aan bij het advies van de SER, maar bracht enkele belangrijke wijzigingen daarin aan. Zo werden de verhoogde uitkeringen voor de volledig duurzaam arbeidsongeschikten naar 75 procent en de afschaffing van Pemba (vooralsnog) niet door de politiek overgenomen. Ook wilde hetkabinet dat de loonaanvullingsuitkering voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten een publieke uitkering is en niet een particuliere uitkering van verzekeraars. Daarnaast was het kabinet voorstander van een ´partnertoets´ waarbij de uitkering op bijstandsniveau wordt gekort als de partner inkomen heeft.
Op dit moment (eind mei) is de WAO onderwerp van gesprek in de kabinetsformatie. Voor CDA en LPF is het SER-advies het uitgangspunt: alleen volledig of bijna volledig arbeidsongeschikten krijgen WAO, de rest aangepast werk of WW. De VVD is tegen de verhoging van de uitkeringen, zoals in het advies staat. De partij vindt daarnaast dat alleen werknemers die ten minste vijf jaar hebben gewerkt WAO mogen krijgen (de referte-eis, nvdr).
Na dit beperkte TNO-overzicht van de verschillende posities die ingenomen worden in de WAO-discussie, die overigens in het rapport verder uitgewerkt zijn, de hoofdkenmerken uit de bijdrage van Ynske Jansen. De volledige tekst is beschikbaar op internet (1)
STELSELHERZIENING WAO ONSOLIDAIR
Discriminerende lijsten sluitstuk wegdefiniëren arbeidsongeschiktheid
We zijn het afgelopen jaar overspoeld met WAO-plannen. Het begon met de plannen van de Commissie Donner over de toekomst van de WAO die een jaar geleden verschenen. De Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid noemde die plannen toen al rampzalig. Maar het kon nog erger, zo bleek. Uitgaande van het rapport Donner heeft in maart 2002 de Sociaal Economische Raad advies uitgebracht. Op basis van het SER-advies is in april de regering Kok, vlak voor haar aftreden, nog met een standpunt gekomen dat nog minder inkomenszekerheid voor arbeidsongeschikten biedt. Maar ook dit plan gaat verschillende politieke partijen nog niet ver genoeg. Het CDA wil fors op de WAO bezuinigen. De VVD wil de WAO nog veel verder afbreken. En mét de VVD lijkt de LPF arbeidsongeschikten vooral als slappelingen en profiteurs te zien die maar eens hard aangepakt moeten worden. Bij de kabinetsformatie staat de WAO nu nummer één op het lijstje van miljardenbezuinigingen.
Niet de arbeidsongeschiktheid wordt aangepakt, maar de inkomenszekerheid van arbeidsongeschikten
De genoemde plannen hebben één ding gemeenschappelijk: niet het ontstaan van arbeidsongeschiktheid wordt bestreden, niet het gebrek aan aangepaste arbeidsplaatsen wordt bestreden, maar de inkomenszekerheid van arbeidsongeschikten. De kern van de plannen is namelijk dat het aantal arbeidsongeschikten dat recht heeft op een WAO-uitkering drastisch wordt beperkt. Net als de commissie Donner gunnen ook SER en regering Kok alleen nog een WAO-uitkering aan de zogenaamde ´echte´ arbeidsongeschikten. Dat klinkt heel rechtvaardig, maar dat is het niet. Het keurmerk ´echte´ arbeidsongeschikte wordt namelijk gebruikt om grote groepen mensen die wel degelijk arbeidsongeschikt zijn uit te sluiten van de WAO.
Om de groep ´erkende echte arbeidsongeschikten´ zo klein mogelijk te maken hebben de plannenmakers in vijf stappen een groot deel van de arbeidsongeschikten van de WAO uitgesloten, todat er nog maar heel weinig WAO-gerechtigden zijn overgebleven.
Stap 1: Ontslag voor wie niet genoeg zijn best doet
Arbeidsongeschikte werknemers die niet genoeg hun best doen om weer aan het werk te gaan mogen worden ontslagen. Dat is trouwens op 1 april al ingegaan met de zogenaamde Wet Verbetering Poortwachter (de hoofdkenmerken van deze wet worden ook beschreven in het TNO-rapport. nvdr). Het is nog maar de vraag of de eisen die worden gesteld wel reëel zijn. Een postbus 51-spotje toont ons een zieke werknemer die met flapovervellen en viltstiften druk inde weer is met het maken van werkhervattingsplannen.
Veel mensen die arbeidsongeschikt zijn geworden door een chronische ziekte zullen hier toch echt niet toe in staat zijn. De beginperiode van een chronische ziekte is namelijk vaak extra zwaar. Behalve de pijn, moeheid en beperkingen die de ziekte met zich meebrengt is er vooral in het begin ook veel onzekerheid:
Een werknemer die chronisch ziek wordt heeft dus veel aandacht en energie nodig voor verwerking en aanpassing. Wanneer hier bij de beoordeling of hij wel genoeg zijn best doet om het werk te hervatten niet genoeg rekening mee wordt gehouden dreigt ontslag, zonder recht op een WAO-uitkering en zonder recht op WW. Met dit ontslag is de eerste groep arbeidsongeschikten al uit de WAO weggewerkt.
Stap 2: Uitsluiting van gedeeltelijk arbeidsongeschikten
Volgens de plannen van SER en Paars geldt tijdens de eerste twee ziektejaren een ontslagverbod voor degenen die volgens werkgever en Uitvoeringsinstelling wel goed hun best hebben gedaan. De werkgever moet dan 70 procent van het loon doorbetalen. In het eerste ziektejaar mag dit worden aangevuld, zoals in veel CAO´s is geregeld, in het tweede ziektejaar niet. Daarna is het inkomen voor de meesten uiterst onzeker.
Stap twee ter vermindering van het aantal WAO-ers is afschaffing van het recht op een WAO-uitkering voor alle gedeeltelijk arbeidsongeschikten (minder dan 80 procent arbeidsongeschikt). Zij moeten in de eerste twee ziektejaren alles op alles zetten om aan het werk te blijven of te komen, of bij hun eigen werkgever of bij een nieuwe. De eigen werkgever moet hieraan meewerken. Hij mag wel het loon verlagen.
Wanneer deze reïntegratie lukt krijgen werknemers die meer dan 34 procent, oftewel ´substantieel´, arbeidsongeschikt zijn een aanvulling op hun loon die ongeveer even hoog is als de huidige WAO-uitkering voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten. Lukt de reïntegratie niet dan is er sprake van werkloosheid en moet een beroep gedaan worden op een WW-uitkering. Wanneer de WW-uitkering afloopt, of je hebt te kort gewerkt om er recht op te hebben, dan is voor gewone werklozen de bijstand het laatste vangnet. Werklozen die meer dan 34 procent arbeidsongeschikt zijn krijgen in dat geval een uitkering op hetzelfde minimumniveau als de bijstand, met arbeidsplicht en dus sollicitatieplicht. Er is één gunstig verschil met de bijstand: eigen vermogen, bijvoorbeeld in een eigen huis, is niet van invloed op het recht op uitkering. De SER stelde nog voor om daarnaast ook geen rekening te houden met het inkomen van een partner, maar dat vond het Kabinet Kok veel te royaal.
Werknemers die minder dan 35 procent, oftewel ´licht´, arbeidsongeschikt zijn hebben geen enkel recht op een loonaanvulling als ze werken. Wanneer zij een beroep doen op de bijstand wordt zowel hun vermogen als het inkomen van hun partner meegerekend.
Met deze stap is weer een groep beroofd van de bovenminimale inkomensbescherming die de WAO nu nog biedt. Aangepast werk wordt er niet door gecreëerd.
Stap 3: Inkomensgrens bij berekening arbeidsongeschiktheid
Het arbeidsongeschiktheidspercentage wordt volgens de huidige WAO bepaald door het inkomen dat iemand met zijn gezondheidsproblemen nog kan verdienen in vergelijking met het inkomen dat hij verdiende voordat hij arbeidsongeschikt werd. Het gevolg van dit principe is dat mensen met een hoger inkomen bij dezelfde beperkingen al gauw meer verdiencapaciteit verliezen dan mensen met een lager inkomen en dus sneller een hoger arbeidsongeschiktheidspercentage hebben. Dit is een logisch gevolg van het verzekeringskarakter van de WAO. Aan de hoogte van de WAO-uitkering is overigens wél een bovengrens gesteld.
De demissionaire regering Kok wil bij de berekening van het arbeidsongeschiktheidspercentage niet meer kijken naar het oorspronkelijke salaris, maar naar het maximumdagloon, natuurlijk alleen wanneer dat lager is. Dat levert niet meer aangepaste banen, maar wel minder volledig arbeidsongeschikten op. Zo valt er weer een groep buiten de boot van de WAO.
Stap 4: Uitsluiting arbeidsongeschikten met lage productiviteit
Treft stap 3 de beter betaalden, stap 4 is vooral gericht tegen de lager betaalden. Bij de berekening van het arbeidsongeschiktheidspercentage wordt het inkomen voor de arbeidsongeschiktheid vergeleken met het inkomen dat na arbeidsongeschiktheid in functies die op de arbeidsmarkt voorkomen verdiend kan worden. Werkgevers stellen wel eisen aan de productiviteit van werknemers. Wie niet productief genoeg is wordt niet aangenomen en kan niet eens het wettelijk minimumloon verdienen. Mensen die als gevolg van ziekte of gebrek nog wel iets kunnen, maar alleen met een zo lage productiviteit dat er geen normale functie voor ze bestaat, worden in het huidige stelsel volledig arbeidsongeschikt verklaard en hebben dus recht op een WAO-uitkering. Het lijkt wel Sinterklaas!
Dus kwam de regering Kok met het lumineuze idee om bij de berekening van het arbeidsongeschiktheidspercentage niet alleen meer te kijken naar wat iemand op de reguliere arbeidsmarkt zou kunnen verdienen, maar ook naar wat iemand zou kunnen verdienen in functies voor mensen met een extreem lage productiviteit. Maar waar vind je in hemelsnaam dergelijke functies, waarin geen of weinig eisen aan de productiviteit worden gesteld? Volgens de plannenmakers in gesubsidieerd werk. De ervaring leert echter dat in zogenaamde WIW- en ID- banen wel degelijk eisen aan de productiviteit worden gesteld. Relatief veel mensen die dergelijk werk doen worden zelfs arbeidsongeschikt. Bovendien wil een aantal partijen, waaronder de VVD, de gesubidieerde banen nu juist afschaffen. En wie minder dan 20 uur per week kan werken komt er bij veel sociale werkplaatsen niet eens in. Dit plan is het zoveelste bewijs dat het bij de WAO-plannen in de eerste plaats gaat om bezuinigen op sociale zekerheid en niet om arbeidsongeschikten te helpen aan aangepast werk. Het plan gaat immers niet gepaard met een concreet plan om ook daadwerkelijk functies te creëren waarin geen of zeer lage productiviteitseisen worden gesteld.
Stap 5: Uitsluiting ´niet duurzaam´ arbeidsongeschikten door een witte en zwarte lijst
Na vier stappen is nog een kleine groep overgebleven, de volledig arbeidsongeschikten die zich volgens werkgever en UWV wel voldoende hebben ingespannen om weer aan het werk te gaan maar waarbij dat echt niet haalbaar is. Deze mensen zullen dan toch zeker wel recht houden op een WAO-uitkering, zou u denken. Maar nee, ook dat gaat de plannenmakers nog veel te ver. Om recht te hebben op een WAO-uitkering moet volgens hen de arbeidsongeschiktheid, behalve volledig, ook ´duurzaam´ zijn. Dat wil zeggen dat er binnen vijf jaar geen kans is op herstel of verbetering. Om dit uitvoerbaar te maken zijn ze met het idee van de lijsten gekomen. Het begon met een witte lijst en eindigde met een zwarte lijst.
De commissie Donner stelde voor om voor de beoordeling van de duurzaamheid van arbeidsongeschiktheid gebruik te maken van standaardprognoses en lijsten met beperkingen per ziekte die er zouden zijn. Ik ben op zoek gegaan naar die lijsten maar die bleken in Nederland helemaal niet te bestaan en ook niet in het buitenland. De commissie Donner bleek een handboek van Amerikaanse verzekeringsconcerns op het oog te hebben. Maar volgens wetenschappers kan dit handboek niet zomaar worden toegepast op de Nederlandse situatie.
De SER kwam er ook achter dat de lijsten niet bestaan. Maar geen nood, een´deskundige´ die precies datgene beweert wat in het straatje van de opdrachtgever past is snel gevonden. In dit geval was dat de heer Knepper, vooraanstaand verzekeringsarts bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV, voorheen LISV). Die schudde, niet gehinderd door wetenschappelijke, professionele of morele scrupules, zo een lijstje van ziektes uit zijn mouw die volgens hem in ieder geval niet leiden tot ´echte arbeidsongeschiktheid´. Volgens Knepper zijn dit ME, burn-out, RSI, het post-whiplash-syndroom, bekkeninstabiliteit en fibromyalgie. In ´De Volkskrant´ zegt hij hierover:
"Ik zeg niet dat mensen die aan deze kwalen lijden in werkelijkheid niets mankeren. Meestal hebben ze wel een serieus probleem, het is alleen de vraag of dat probleem rechtvaardigt dat ze arbeidsongeschikt zijn. In de regel komt het erop neer dat iemand gewoon overspannen is.´ Even verder zegt hij: "Ik ben eens bij zo´n lezing van een patiëntenvereniging geweest waar kerngezonde vrouwen in rolstoelen slachtoffer zaten te wezen, moeizaam een kopje koffie optillend, de mannen zorgzaam ernaast." (´Het Volkskrant magazine´ 20 april 2002). Tot zover voorlopig de wijsheid van de heer Knepper.
We weten zo langzamerhand wel dat als het over de WAO gaat het onbenul bij veel politici en journalisten regeert, helaas. Maar iemand met de opleiding, ervaring en toegang tot informatie die de heer Knepper heeft moet wel een heel sterke gedrevenheid kennen om dergelijke botte en domme ideeën te propageren. Zijn motief? Dat lijkt me voer voor psychiaters! Waar ik zo verschrikkelijk boos en bedroefd om kan worden is dat dergelijke ongefundeerde vooroordelen er bij de SER blijkbaar zijn ingegaan als koek.
Van de voorzitter van de SER, de CDA-er Wijffels kon je dat trouwens wel verwachten. In het mei-nummer van ´Opzij´ onthult hij dat hij zelf geen WAO-ers kent. "In dat soort circuits vertoef ik niet; in mijn hele familie- en kennissenkring komt het niet voor", aldus Wijffels. Hij denkt dat dat niet komt doordat de mensen waar hij mee omgaat gezonder zijn, maar gewoon doordat ze weerbaarder zijn (Opzij, mei 2002).
Ik kan u op grond van eigen ervaring verzekeren dat weerbaarheid helaas geen bescherming biedt tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid. Wijffels´ afkeer van, zoals hij het noemt ´circuits´ van chronisch zieken en arbeidsongeschikten is blijkbaar zo sterk dat hij vandaag hier niet aanwezig wilde zijn.
Ik ben zelf vakbondslid vanaf het moment dat ik ben gaan werken en ik ben vooral woedend op de vakbondsvertegenwoordigers binnen de SER. Van hen had je toch minstens een kritische opstelling mogen verwachten, in het belang van de huidige en toekomstige arbeidsongeschikten. Maar nee, ze zijn meegegaan met de stemmingmakerij van mensen als Knepper. Met het steunen van het SER-advies heeft de vakbeweging naar mijn mening een grote fout gemaakt, die leidt tot een verwijdering van de mensen waar ze juist voor op zouden moeten komen.
Witte lijst
De SER wil het aan een commissie van onafhankelijke deskundigen overlaten om vast te stellen welke ziektes en gebreken als ernstig genoeg moeten worden beschouwd om te leiden tot ´echte´ arbeidsongeschiktheid, en die op een lijst te zetten, die ik voor het gemak maar de witte lijst noem. De heer Knepper komt vast in die commissie. Maar ook wanneer de commissie gevormd zou worden door uitsluitend objectieve deskundigen is de opdracht nog onzinnig.
Investeren in het ontwikkelen van dergelijke lijsten is zinloos. Het is niet voor niets dat dergelijke gegevens tot nu toe geen rol spelen bij WAO-keuringen. Op het eerste gezicht mag het misschien heel objectief lijken om uit te gaan van statistieken over de ernst en duur van ziektes en beperkingen. Maar dit is een schijnobjectiviteit, die ten koste gaat van derechtvaardigheid en professionaliteit.
Daarvoor wil ik drie argumenten noemen.
Een witte lijst is zinloos en uit den boze omdat...
Het eerste argument tegen een witte lijst met ziektes die exclusief recht geven op een WAO-uitkering is dat de prognose en de beperkingen van een bepaalde ziekte in relatief korte tijd sterk kunnen veranderen, bijvoorbeeld als gevolg van medische ontwikkelingen.
Het tweede argument tegen een witte lijst is dat een beoordeling die gebaseerd is op diagnoses en statistieken in plaats van op het werkelijke ziekteverloop en de werkelijke beperkingen van het individu vaak de plank misslaan. Daar helpen geen handboeken van Amerikaanse commerciële verzekeraars bij. Vreemd trouwens dat het Nederlandse handboek ´Arbeid en belastbaarheid´ onder redactie van professor Willems (overigens de enige hoogleraar verzekeringsgeneeskunde in Nederland) bij de plannenmakers niet bekend was. Of kenden ze het wel maar kwam de inhoud hen niet zo goed uit?
Dat waren twee argumenten tegen een witte lijst. Het derde argument vind ik het belangrijkste. En dat is dat het verschrikkelijk onrechtvaardig is dat iemand met een ziekte die niet op die witte lijst staat vrijwel zeker wordt uitgesloten van een arbeidsongeschiktheidsuitkering, hoe ziek en gehandicapt hij ook is. Zelfs wie erkend volledig arbeidsongeschikt is en na vijf jaar kan aantonen dat de arbeidsongeschiktheid nog steeds voortbestaat heeft geen recht om alsnog een WAO-uitkering aan te vragen als zijn ziekte niet op de witte lijst staat. Dit is naar mijn mening wel het meest a-sociale onderdeel van de WAO-plannen: mensen die door ziekte of gebreken niet kunnen werken tot levenslange armoede veroordelen.
Maar het blijft niet bij een witte lijst. De demissionaire regering Kok heeft het idee van de witte lijst met ziektes die wel recht geven op een WAO-uitkering overgenomen en stelt dat het UWV, het instituut van de heer Knepper dus, dit verder uit moet werken. Dat kan wel even duren maar geen nood, een zwarte lijst van ziektes die in ieder geval geen recht geven op een WAO-uitkering kan en moet er al op korte termijn komen.
Nog voordat de deskundigen zijn aangewezen en hun werk hebben gedaan weet de SER, in navolging van Knepper, namelijk al precies te rapporteren welke psychische en lichamelijke ziektes niet tot ´echte´ arbeidsongeschiktheid leiden, namelijk aanpassingstoornissen zoals overspannenheid en burn-out, minder ernstige affectieve stoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, verslavingen, somatoforme stoornissen, lage rugklachten en bepaalde vormen van reuma. En dit zijn volgens de SER alleen nog maar voorbeelden. De zwarte lijst moet nog veel langer worden. Mist u misschien nog de door Knepper genoemde ziektes RSI, ME, post-whiplash-syndroom, bekkeninstabiliteit en fibromyalgie? Dat komt waarschijnlijk omdat de SER daarvoor heel slim een psychiatrische vermomming heeft bedacht, namelijk het begrip ´somatoforme stoornissen´.
Ook huidige WAO-ers bedreigd
De WAO-plannen van de commissie Donner en de SER gingen gepaard met de verzekering dat de huidige WAO-ers hun rechten zouden behouden. Mogelijk vanuit de gedachte dat de vakbonden en hun achterban sneller akkoord zullen gaan met aantasting van rechten wanneer degenen die de dupe zullen worden, in dit geval de toekomstige arbeidsongeschikten, nog niet concreet zijn aan te wijzen. Dit glijmiddel om ongunstige maatregelen erdoor te drukken werkt vaak goed, al getuigt het van een kortzichtige visie op werknemersbelangen.
Maar inmiddels is ook de positie van de huidige WAO-ers niet meer zeker. In het plan van de demissionaire regering Kok wordt gekozen voor rechtsgelijkheid boven rechtszekerheid, zoals het zo mooi heet. Geen woord over het traumatisch verloop dat de TBA-herkeuringen na 1993 voor veel WAO-ershebben gehad en die geleid hebben tot grote verborgen arbeidsongeschiktheid in de bijstand. Het paarse kabinet stelt met een tevreden terugblik naar die herkeuringen dat nieuwe wijzigingen in het arbeidsongeschiktheidscriterium ook voor de huidige WAO-ers toegepast moeten worden. Dat betekent dat de zwarte en witte lijst ook voor hen zullen gelden en velen dus hun uitkering zullen verliezen.
Al is het nog niet zover, de ervaring leert dat alleen al de publiciteit en stemmingmakerij over de ziektes op de zwarte lijst invloed heeft op de WAO-keuringen die nu plaatsvinden. Mensen krijgen weer steeds vaker van de keuringsarts te horen: ME? Fibromyalgie? Maar dat is geen enkele reden voor arbeidsongeschiktheid!
Voor een solidair WAO-stelsel
De WAO is een sociale verzekering die gebaseerd is op solidariteit. De gezonde arbeidsgeschikte werknemers brengen de premies op waarmee de uitkeringen van de arbeidsongeschikte werknemers worden betaald. Daarbij mogen ze er van uitgaan dat ook zij bij arbeidsongeschiktheid aanspraak kunnen maken op een redelijke uitkering. Door een onderscheid te maken tussen zogenaamde ´echte´ arbeidsongeschikten en zogenaamde ´onechte´ wordt gesuggereerd dat een groot deel van de arbeidsongeschikten nu ten onrechte een uitkering ontvangt. Daarmee wordt geprobeerd om het draagvlak voor de onderlinge solidariteit aan te tasten. En waartoe? Om te kunnen bezuinigen en de WAO-premies te kunnen verlagen. Dit is echter nergens voor nodig. Ik sluit me wat dat betreft aan bij Jan Zwanepol van de Landelijke Vereniging van Arbeidsongeschikten. Er is geen dringende financiële reden om het bestaande stelsel overhoop te gooien en de WAO-uitkeringen aan te pakken. De premies kunnen zonder problemen betaald worden en er zijn ruime financiële buffers. Dat een stelselwijziging niet nodig is wordt bevestigd door het TNO-rapport dat straks wordt uitgereikt. En uit recent onderzoek van het SCP blijkt de bereidheid bij de meeste Nederlanders om premies te betalen voor een goede collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering groot te zijn.
Het echte probleem is de uitsluiting van grote groepen mensen met gezondheidsproblemen buiten het arbeidsproces. Toch staat nu in de plannen tegenover een keiharde aanpak van arbeidsongeschikte werknemers slechts een vaag omschreven verplichting van werkgevers tot herplaatsing. In het voorkomen van arbeidsongeschiktheid voorzien de plannen al helemaal niet.
Beroep op vakbeweging
Ik pleit dan ook tegen de stelselherziening en voor verbetering van het huidige stelsel, waarbij solidariteit de basis moet zijn:
Solidariteit van gezonden met zieken. Wat de oorzaak van de ziekte is en of deze lichamelijk is of psychisch mag daarbij niet uitmaken...
Solidariteit betekent ook dat gedeeltelijk arbeidsongeschikten voor wat betreft hun arbeidsongeschiktheid net zo behandeld moeten worden als volledig arbeidsongeschikten. Solidariteit betekent ook dat er geen groepen op grond van een diagnose bij voorbaat worden uitgesloten van het recht op een WAO-uitkering. Dat is in een beschaafd en rijk land als Nederland toch niet teveel gevraagd?
Toch zal het onder de huidige politieke verhoudingen zeer moeilijk zijn om de aanval op de arbeidsongeschikten te keren. Ik hoop dat deze bijeenkomst en de petitie het begin vormen van een krachtig verzet van de organisaties van chronisch zieken, gehandicapten en arbeidsongeschikten. Maar er is meer nodig.
Ik wil daarom afsluiten met een dringend beroep op de vakbonden en op Agnes Jongerius van de FNV, die straks het woord voert in het bijzonder, om eerlijk toe te geven dat de steun aan de SER-plannen een misser was en vanaf nu alle macht van de vakbeweging in te zetten ter verdediging van debelangen van de huidige én toekomstige arbeidsongeschikten.
(wordt vervolgd)
----------------
Noten:
(1) Ynske Jansen is voorzitter van de stichting Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid. Internet: www.steungroep.nl Hier vind je ook de volledige tekst van haar bijdrage.
(2) Agnes Jongerius is secretaris van het federatiebestuur van de FNV. Zij vertegenwoordigt de vakcentrale in het bestuur van: de Stichting van de Arbeid, het LISV en de SER.
(3) ZonMW is het samenwerkingsverband van ZorgOnderzoek Nederland en Medische Wetenschappen en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO-MW), staat voor kennisvermeerdering, kwaliteit en vernieuwing in het gezondheidsonderzoek en de gezondheidszorg. Internet: www.zonmw.nl
(4) AStri is een particulier en onafhankelijk bureau voor beleidsonderzoek en advies op het terrein van de sociale verzekeringen, arbeid en gezondheid. Internet: www.astri.nl
Het TNO-rapport vind je op het volgende internetadres: www.arbeid.tno.nl Klik op ´gehandicapten benadeeld door WAO-plannen´ (rechtsboven). In het persbericht dat daar staat, staat een link naar het complete rapport (pdf-versie) dat u kunt printen of downloaden.
 Website: http://www.ncpn.nl/archief/2002/12/waojan.htm
| | Jan Cleton | Gerdien - 22.06.2002 12:56
Hoi Jan,
Hartstikke bedankt voor deze informatie! :-)
De LPF-stemmers kunnen zich nu allemaal achter de oren krabben want zonder de ruk naar rechts zou een (toekomstige) wet als deze niet mogelijk zijn.
En nu maar hopen dat ze niet zelf ziek worden...
| | Interessant | Machuidel - 24.06.2002 19:06
Mooie uitleg Gerdien en Jan (de plaatjes zijn ook interessant om te zien).
De vraag is of gemiddeld Nederland weet wat dit allemaal inhoud, ik kan begrijpen dat dit alles voor veel mensen vrij ingewikkeld is om te begrijpen.
Ik heb weleens gedacht aan een speciaal programma voor a-politieke mensen om ze een beetje kennis bij te brengen van de politiek en filosofie. Helaas gaan teveel mensen alleen op mooie verhalen af en kijken ze niet naar de feiten (verder kijken). Ik kan al bijna raden wat PhReAkMeIsTeR hierop gaat antwoorden :)
| | | 24.06.2002 19:07
s/gaat/zou/
| | Machuidel | Gerdien - 28.06.2002 14:27
Tsja, de doorsnee mens is waarschijnlijk niet op de hoogte.
Vandaar ook dat ik dit hier publiceer.
Dit is belangrijk nieuws maar de meesten gaan eraan voorbij omdat ze denken dat dit hun niet zal overkomen denk ik.
Waarom maak je hier een opmerking over Phreakmeister?
Hij heeft zijn eigen mening en hij is kritisch. Maar hij praat geen onzin.
| |
| supplements | |
