Mega Banenmarkt Deel 2.
Paul Treanor - 20.11.2001 15:57
Informatie voor Amsterdamse werklozen, die voor de Mega Banenmarkt opgeroepen worden
Dit is deel 2, over wat er gebeurt bij de mega-banenmarkt. Bekijk ook het eerste deel, over de vermeende verplichting om daarheen te gaan...
 http://www.indymedia.nl/2001/11/740.shtml
TOCH NAAR DE BANENMARKT...?
Als je toch naar toe gaat: de afzonderlijke onderdelen van de banenmarkt zijn doorgaans ook niet verplicht. Laat je dus niet overrompelen door de werkwijze.
Je krijgt vooral te maken met de consulent, die een intake-gesprek voert. Die bepaalt ook je toekomstige werkgever, als je tenminste ´inzetbaar´ bent. De consulenten zijn er beslist niet om je te helpen - ook al zeggen ze dat wel. Ze zijn er om je te controleren, te straffen, en tot werken de dwingen. Ze zijn er bijvoorbeeld om de vacatures in de tuinbouw en de schoonmaak op te vullen.
Blijf afstandelijk en formeel tegenover de consulenten. Let op je woorden. Bekijk voor het gesprek de lijst met straffen: dat staat je dus te wachten. Laat je niet verleiden tot een vriendelijk gesprek, dat kan je de uitkering kosten. Als de consulent zegt dat hij/zij je "echt wil helpen", zeg dat je daarmee niet mee eens bent. Vraag de consulent om dit standpunt te respecteren. Als je over werk praat, zal de consulent waarschijnlijk proberen het gesprek te leiden in de richting van laag-geschoold werk. Dat gaat ongeveer zo..
Cliënt: Ik wil naar de kunstacademie.
Consulent: Leuk, jij gaat zeker vaak naar de musea?
Cliënt: Ja, ik ben vorig week naar een tentoonstelling in het Rijksmuseum, stillevens uit de Gouden Eeuw.
Consulent: Die vind je mooi..?
Cliënt: Ja, vooral de bloem-stillevens..
Consulent: Bloemen vind je dus mooi. Heb je ooit gedacht aan werk bij de Bloemenveiling Aalsmeer?
Zo kom je terecht als karren-sjouwer. Alles wat je zegt wordt verdraaid, om te suggereren dat je eigenlijk zelf het werk wil, dat de consulent voor je kiest. Het zijn aloude verkoop-technieken: de consulenten hebben daarvoor een opleiding gehad. Ze leren de cliënt onder druk te zetten, en manipuleren. Als dat niet helpt, zullen ze snel beginnen met dreigementen. Zodra er gedreigd wordt met een sanctie, is het beter om het gesprek af te breken. Vraag dan, of het gesprek op een andere tijdstip voortgezet kan worden, in het bijzijn van een advocaat. Je hebt recht op enige vorm van juridische bijstand, zodra er sancties in het spel zijn. (Je kunt een agressieve reactie verwachten, als je het gesprek op deze wijze beëindigt: laat je niet daardoor intimideren).
Het is niet duidelijk of alle consulenten werken voor de Sociale Dienst. Het kan voorkomen, dat je te maken krijgt met personeel van toeleiders, scholings-bedrijven en uitzendbureaus - zonder dat ze dat duidelijk vertellen. Vraag dus altijd naar een legitimatiebewijs. In de nieuwe aanpak van werklozen spelen zulke ´derde partijen´ een belangrijke rol. Daarom is het belangrijk om te weten dat hun bevoegdheden beperkt zijn.
De kern van de zaak: de wettelijke bevoegdheden van de Sociale Dienst zijn niet overdraagbaar aan derden. Dat geldt onder andere voor het verstrekken van informatie, en het opvolgen van opdrachten.
Je bent in het algemeen niet verplicht om informatie aan derden te verstrekken. Een potentiële werkgever moet wel de gegevens krijgen, die normaal bij een sollicitatiegesprek horen: adres, SOFI-nummer, dat soort dingen. Als je verplicht wordt tot een traject, heeft de toeleider ook recht op zulke noodzakelijke gegevens. Maar daar houdt het op! De Sociale Dienst mag bijvoorbeeld vragen of je samenwoont, ze mogen de naam van je partner opvragen. Een toeleider zoals Kliq heeft geen enkel recht op deze informatie.
De Sociale Dienst probeert de eigen bevoegdheden over te dragen, door cliënten een ´afspraak´ te laten tekenen. Ze laten de cliënten bijvoorbeeld verklaren, dat ze "alle gevraagde informatie" aan Kliq zullen verstrekken. Op het niet nakomen van de afspraken staan dan sancties, beweert de Sociale Dienst. Dat is niet zo: de constructie is onrechtmatig. Kliq of Randstad hoeven de naam van je partner helemaal niet te weten, ze hebben geen bevoegdheid om het te vragen. Ze mogen niet meer vragen dan voor hun relevant en noodzakelijk is. Je bent dus niet verplicht om een afspraak te tekenen, om dat alsnog toe te laten.
Je bent zeker niet verplicht om te beloven dat je "alle medewerking" aan de toeleider verleent, Dat zou je feitelijk tot een slaaf van de toeleider maken, en dat mag de Sociale Dienst gewoon niet van je vragen. Verstrek dus geen informatie aan derden tenzij dat direct verband houdt met mogelijke banen. Teken ook geen afspraak, dat je onbeperkt informatie overhandigt. Onderteken nooit een belofte om "medewerking te verlenen" totdat je een schriftelijke uitleg krijgt, van hoe ver dat reikt. Bij twijfel, laat het eerst aan een advocaat zien. Ga er nooit me akkoord, dat je dossier overhandigd wordt aan een toeleider, uitzendbureau, of een ander ´derde partij´. Je persoonlijke gegevens zijn dan totaal onbeschermd: ze kunnen de gegevens naar believen doorverkopen.
Je hoeft in principe ook geen opdrachten van derden uit te voeren. Tegenover een werkgever heb je de normale verplichtingen van elke werknemer, meer niet. Tegenover de toeleiders, zoals NV Werk en Kliq, heb je juist minder verplichtingen, dan tegenover de Sociale Dienst. Vele werklozen weten dit echter niet, en laten zich overrompelen door de toeleiders. De toeleiders zijn ingeschakeld om de rechtspositie van de cliënt te verzwakken. Zo heeft de Sociale Dienst een klachten-regeling: je mag bijvoorbeeld klagen over intimidatie door de medewerkers. De toeleiders hebben geen vergelijkbare klachten-regeling, intimidatie kan dus vaker voorkomen, en dat gebeurt ook.
De toeleiders zijn ingehuurd om de cliënten onder druk te zetten, ze doen agressiever dan de gemiddelde gemeenteambtenaar, en dat is ook de bedoeling. Dat houdt ook in dat ze sneller allerlei opdrachten geven. Soms voorspelbare dingen, zoals bij uitzendbureaus langs gaan - maar er is een trend naar diepere ingrijpen in het leven van de cliënt. Dat is goed zichtbaar in de Verenigde Staten: daar is het aanleren van een conservatieve mentaliteit onderdeel van de reïntegratie-traject. Dit zal je moeten afleren.......
"... a cluster of severe social pathologies, including an eroded work ethic, dependency, lack of educational aspiration and achievement, inability or unwillingness to control one´s children, increased single parenthood and illegitimacy, criminal activity, and drug and alcohol abuse."
Heritage Foundation
http://www.heritage.org/issues/chap8.html
In de toekomst zullen de toeleiders zich gaan bemoeien met je relatie, met je kroegbezoek, met het gebruik van voorbehoedsmiddelen, en ze zullen bloed- en urinemonsters afnemen om drugsgebruik te controleren. Zo ver is het nog niet in Nederland (deels omdat dat allemaal geld kost). Maar de trend is duidelijk: het personeel van de toeleiders gaat de rol vervullen van de maatschappelijk werkster in de jaren ´50 - betuttelen. In tegenstelling tot de Verenigde Staten, is er in Nederland nog geen wettelijke basis hiervoor. De toeleiders kunnen voorlopig niet meer eisen dan de Sociale Dienst. Dat betekent in wezen solliciteren - en dan op de wijze die je zelf bepaalt. Laat je dus niets anders opdragen, zeker geen bemoeienis met je persoonlijke leven. Beter nog, laat het niet zover komen. Teken geen afspraak of contract, voor toeleiding or reïntegratie, zonder dat de bevoegdheden van de toeleider op papier staan, en duidelijk beperkt zijn.
Er zijn andere organisaties actief in de toeleiding en reïntegratie. Soms zijn dat scholings-aanbieders, maar soms ook therapie-achtige toestanden. Tegenover die mensen heb je geen enkele wettelijke verplichtingen. Het is al voorgekomen dat werklozen bijvoorbeeld naar een filiaal van de Scientology-kerk gestuurd werden, onder het mom van reïntegratie. Laat je niet aanpraten, dat je verplicht bent voor zoiets te tekenen. Het is niet waar. Als je de organisatie niet goed kent, of niet vertrouwt, weiger dan gewoon te tekenen. J kunt het altijd later zelf uitzoeken, en alsnog een aanvraag indienen.
Het is belangrijk dat je een ´keten-verplichting´ vermijdt. Het kan je ook niet opgelegd worden. Wat is een keten-verplichting? Een voorbeeld: de Sociale Dienst eist dat cliënten beschikbaar zijn voor een volledige werkweek, daaronder verstaan ze 36 uur. Maar stel dat je verplicht wordt tot een traject bij de toeleider Kliq, je moet dan je medewerking toezeggen. Kliq kan vervolgens van al hun klanten eisen, dat ze voor een langere werkweek beschikbaar zijn, van maximaal 45 uren. Ze kunnen je ook verplichten tot inschrijving bij een uitzendbureau. Het uitzendbureau kan als voorwaarde stellen, dat alle ingeschrevenen beschikbaar zijn voor een 50-urige werkweek. Ze kunnen je vervolgens werk aanbieden voor 50 uur, met een ingebouwde detacherings-clausule. Je begint dus op een afdeling met een 50-urige werkweek, maar je wordt later uitgeleend aan een andere afdeling, en daar moet je 60 uur in de nachtdienst werken. Zo wordt de ´verplichting´ eindeloos opgerekt.
Stap voor stap lijkt dit alles binnen de wet, maar dat is het niet. De Sociale Dienst mag in eerste instantie niet eisen, dat je een verplichting aangaat, om andere onbekende verplichtingen aan te gaan. Het juiste moment om te weigeren is bij het begin. Als je niet schriftelijk verzekerd wordt, dat geen keten-verplichting optreedt, teken dan niet. Het kan je veel ellende besparen: het is op deze wijze dat werklozen tot prostitutie gedwongen worden.
De Sociale Dienst biedt zelf geen werk aan, in sexclubs of bij een escort-service, maar ze verplichten cliënten wel tot een traject bij toeleiders, zoals NV Werk. Die zijn zogenaamd bevoegd om de cliënt te verplichten, alle aangeboden werk aan te nemen, en prostitutie is legaal werk. Bij weigering zou de cliënt de uitkering verliezen, wordt ze verteld. Bij een toeleider mag je in principe geen werk weigeren, dat recht verlies je als je voor "alle medewerking" tekent. Wie niet op de hoogte is van de wettelijke beperkingen, krijgt dus te maken met een schijnbaar almachtige toeleider, en durft niets te weigeren. Zo belanden de zwakste werklozen in het meest ellendige werk, en dat is een groot onrecht.
´MATCHING´
Cliënten die binnenkomen krijgen, na een voorlichtingsfilm, een gesprek voeren met de consulent. Er worden bepaalde gegevens gevraagd, en alles gaat in de computer. Ook het persoonlijk oordeel van de consulent over de cliënt wordt ingevoerd. De computer gaat aan de slag, en de uitslag bepaalt hoe het verder loopt op de banenmarkt. Het systeem heet Arbeidsmaat, en wordt geleverd door Matchcare in Zaltbommel. In de voorlichting wordt dit gepresenteerd als een zoekmachine voor vacatures. Maar dat is het niet! Soms levert het wel vacatures op, maar het wordt ook gebruikt om de hoogte van een strafkorting te bepalen. Het is ontworpen om ´niet-werkwilligen´ te ontmaskeren, en wel op een zeer onrechtvaardige wijze.
In het systeem zit een archief van één miljoen vacatures uit de afgelopen jaren. De cliënten worden gevraagd om een beroepswens op te geven, en ook gegevens over opleiding en ervaring. Dat is hun cliënt-profiel. Het is de bedoeling dat je zoiets zegt als...
"Schoonmaken, dat is mijn lievelings-beroep. WC´s schoonmaken, dat vind ik reuze fijn! Ik heb een vakdiploma schoonmaken, en mijn hobby is kantoren schoonmaken. Ik ben op zoek naar vacatures in de schoonmaak"
Als je je zo opstelt, dan krijg je een ´hoge score´ van het systeem. Je beroepswens sluit aan bij je opleiding, en er zijn vele vacatures in de schoonmaak. Als je daarentegen zegt, dat je leeuwentemmer wil worden, dan vindt het systeem waarschijnlijk geen ene vacature. Als je dan ook nog toegeeft dat je geen opleiding hebt tot leeuwentemmer, en ook geen ervaring, dan zegt het systeem: "De afstand tot de arbeidsmarkt is groot". De Sociale Dienst leest dit als "niet werkwillig". Het systeem heeft je ontmaskerd, als iemand met een niet-reële beroepswens.
Daar houdt het niet op. Stel dat er twee boekhouders op de banenmarkt verschijnen. Beiden hebben een diploma en ervaring, maar de ene wil als uitsluitend als boekhouder werken, terwijl de andere bereid is om schoonmaakwerk te doen. De tweede boekhouder krijgt een hogere score, want het systeem vindt meer vacatures die overeenkomen met zijn beroepswens. Je kunt een beroepswens opgeven, die lager is dan je opleidingsniveau, maar niet hoger. (Het systeem zoekt geen vacatures die niet overeenkomen met het cliënt-profiel). Hoe lager je mikt, hoe hoger je score. Het systeem ´duwt´ de werklozen naar laag-geschoold werk met veel vacatures, zoals bijvoorbeeld de schoonmaak. Precies zoals van der Aa dat wil.
Er zit nog een narigheid in het systeem: het kan je straffen op onverklaarbare gronden. Stel, een vrouw van 45 heeft horeca-ervaring, en wil weer in de horeca werken. Dat lijkt wel een redelijke wens, en er zijn wel vacatures. Maar stel, dat al die vacatures een maximum-leeftijd vermelden van 40 jaar. Het systeem geeft dan aan, net als bij de leeuwentemmer, dat de beroepswens volledig irreëel is. De vrouw wordt dan gestraft voor de leeftijds-discriminatie in de horeca. Het ergste is, dat ze niet weet waarom ze gestraft wordt. Ook de consulent weet dat niet, en kan het niet achterhalen. Matchcare geeft toe, dat het systeem niet in staat is, om in het eigen functioneren te kijken. Het kan dus resultaten opleveren, die onverklaarbaar zijn.
Het systeem bevat ook actuele vacatures: Matchcare haalt elke week 8 000 verse vacatures uit de kranten, en levert ze als onderdeel van het Arbeidsmaat systeem. (Daarvan gebruikt de mega-banenmarkt slechts 4000, het is niet duidelijk waarom). Het systeem kan dus wel aangeven, dat er een vacature bestaat, die past bij een cliënt. Maar niet iedereen wordt doorgestuurd naar de werkgevers die uit de computer rollen. Dat zou de opzet van de banenmarkt doorkruisen - namelijk, solliciteren in het gebouw, bij de werkgevers die daar aanwezig zijn. En ook al krijg je 10 vacatures mee, om buiten de banenmarkt te solliciteren, dat is nooit meer dan een fractie van het vacaturebestand. De sollicitatie-mogelijkheden worden opzettelijk beperkt. Toegang tot het volledig bestand wordt je onthouden. Er is ook een ongelijkheid tussen de cliënten onderling: de ene krijgt betere vacatures dan de andere.
Matchcare geeft ook toe, dat hun systeem werkgevers in staat stelt om te discrimineren. Zelf filteren ze de advertenties niet, discriminerende eisen worden gewoon ingevoerd in de vacaturebank. En die zijn er in overvloed, bij personeels-advertenties. Ook al mag je de plaats van de consulent innemen, zelf aan de terminal zitten, en zelf een zoekopdracht geven, discriminatie op grond van bijvoorbeeld leeftijd of geslacht, is niet te vermijden.
Weiger dan je medewerking aan ´Arbeidsmaat´, op grond van de onrechtvaardige kenmerken van het systeem. Ze zullen meteen dreigen met een strafkorting, of opschorting van de uitkering, maar dit is onwaarschijnlijk. Je bent verplicht om bepaalde informatie aan de Sociale Dienst te verstrekken, zoals je werkervaring, maar niet de volgende stappen op de banenmarkt. Er is geen specifieke plicht, om mee te werken aan enige beoordelings-procedure. Als ze toch aandringen, beantwoord de vragen, maar weiger dan toestemming om ze in te voeren in de computer. Als ze dat toch doen, vraag dan om onmiddellijke vernietiging van de Arbeidsmaat-uitdraai. Dat mag wel: een uitdraai is onderdeel van je dossier, en je mag vragen om vernietiging van stukken uit je dossier - zeker als ze een negatief oordeel bevatten.
Als je toch meedoet, vraag de consulent om je eigen profiel in te zien, voordat het ingevoerd wordt. Vraag om verwijdering van alle negatieve kenmerken. Let vooral op de fase-indeling: mensen met fase 4 krijgen waarschijnlijk de slechtste banen aangeboden. Als de consulent je indeelt als ´niet inzetbaar´ kan dat positief of negatief uitpakken. Je hebt dan weinig kans op een echte baan, maar meer kans op een verplicht traject met ´verplicht vrijwilligerswerk´ of werkervaring. Vraag om uitleg van de gevolgen in je eigen geval. Als de consulent geen uitleg wil geven, vraag om het niet-invoeren van de beoordeling als niet-inzetbaar.
 E-Mail: p.treanor@chello.nl
|
