vandaag LIVE: Reclaiming Cultural Diversity
3 daagse conferentie in De Balie, Amsterdam - 23.09.2003 22:03
25, 26, 27 September 20:00 u. tot ca. 22:00 u. RealVideo stream  http://live.dds.nl/1.ram (english spoken)
Over economische globalisering versus artistieke diversiteit wereldwijd.
W W W . B A L I E . N L
[ in english: http://indymedia.nl/en/2003/09/14019.shtml ]
Terwijl binnen de vrijhandelsorganisatie WTO dezer dagen in Cancun de verdere liberalisering van
culturele markten wordt bepleit, maken diverse landen in UNESCO-verband zich op voor het
implementeren van een Conventie over Culturele Diversiteit, die cultuur juist uit de WTO wil halen.
Dat roept vele vragen op: Waarom is het voortgaande debat over economische globalisering cruciaal
voor het terrein van de kunsten en de culturele sector - ook en vooral in Nederland? Waarom speelt
het debat over de regulering, bescherming en vrijmaking van de culturele productie wereldwijd een
zo belangrijke rol bij ontwikkelingsvraagstukken? Gaat de discussie over bescherming van culturele
thuismarkten alleen over bescherming van lokale cultuur, of worden er ook andere, bijvoorbeeld
economische of politieke, belangen mee gediend?
In De Balie wordt een bijzondere internationale werkconferentie georganiseerd, waaraan in
meerderheid specialisten uit niet-westerse landen deelnemen. De conferentie wordt gecombineerd met
drie publieke debatten en heeft een nationale en internationale strategische inzet: Internationaal
geeft de conferentie een impuls aan de discussie rond de creatie van een Conventie ter bescherming
en bevordering van Culturele Diversiteit. Nationaal willen de organisatoren het debat aanzwengelen
over de fragiele positie van het Nederlandse cultuurbestel in de internationale context van
vrijhandelsverdragen en de pressie voor het onbeperkt openen van de culturele thuismarkt.
Wie de urgentie betwijfelt van deze vragen hoeft slechts een korte blik op het cultuurbestel in een
stad als Amsterdam te werpen. Tachtig procent van alle cinema-schermen in de hoofdstad zijn in
handen van 1 bedrijf, het Franse Pathé. Concert agent en promotor Mojo Concerts heeft inmiddels een
absolute monopoliepositie veroverd op de markt van popconcerten. In de literaire uitgeverswereld
wordt de positie van het Meulenhof concern steeds dominanter, terwijl hier voortdurend buitenlandse
overnames dreigen (ondermeer door het uitgeversconcern Bertelsmann). Verdere opening van de
culturele thuismarkt zal tot een nog grotere concentratie en eenzijdigheid in het culturele aanbod
leiden. Daarnaast staat in de vrijhandelsdiscussie de legitimiteit van het cultuursubsidiebestel
(zoals o.a. Nederland dat kent) nadrukkelijk ter discussie.
De conferentie wordt georganiseerd op initiatief van Joost Smiers. De directe aanleiding voor de
conferentie is het verschijnen van zijn boek "Arts Under Pressure - Promoting Cultural Diversity in
the Age of Globalization", dat recentelijk bij Zed Books in Londen is gepubliceerd.
Debat I:
A CONVENTION ON CULTURAL DIVERSITY
Donderdag 25 september 2003 - 20.00 uur
De Balie - Grote Zaal
Het belangrijkste doel van deze eerste avond is duidelijk te maken dat er een probleem bestaat rond
de samenhang van economische globalisering en de bescherming van lokale artistieke diversiteit.
Hoe kan de concentratie van distributiekanalen voor cultuurproducten (media, film, muziek,
tijdschriften, beelddistributie), in de handen van enkele multinationale uitgevers-conglomeraten
worden voorkomen?
Waarom moet cultuur daarvoor uit de WTO? Om de huidige zwakke beleidsinstrumenten (zoals de
"cultural exemption" in de GATS) te versterken is het initiatief genomen om een Convention on
Cultural Diversity te ontwikkelen. Dit internationale verdrag is te vergelijken is met de al
bestaande Convention on Biodiversity. Hoe werkt dit nieuwe instrument?
Sprekers: Joost Smiers (inleider), Garry Neil (International Network on Cultural Diversity,
Toronto), Mike van Graan (Beleidsadviseur voor cultuurbeleid, Cape Town), Nina Obuljen (Culture
Link, Zagreb).
Debat II:
REGULATING FOR CULTURAL DIVERSITY:
Reclaiming the Right to Protect
Vrijdag 26 september 2003 - 20.00 uur
De Balie - Grote Zaal
In dit debat wordt verkend welke soorten regelgeving het meest geëigend zijn om culturele
dominantie te voorkomen en culturele diversiteit te bevorderen. Waarom is het nodig om grenzen aan
het marktdenken te stellen? Tegenover het vrije marktfundamentalisme moet een beheerste vorm van
regulering staan, voor die sectoren die bescherming behoeven en waar het publieke belang dat van de
markt overstijgt - kunst en cultuur is zo een domein. Welke vormen van regulering zijn denkbaar, is
regulering van de inhoud van culturele productie wenselijk, of wordt het in een minder stabiele
politieke context niet te snel een ongewenst instrument van censuur?
Debat III:
STRATEGIES FOR ARTISTIC AND CULTURAL DIVERSITY
Zaterdag 27 september 2003 - 20.00 uur
De Balie - Grote Zaal
Tijdens het afsluitende debat wordt de discussie gevoerd over de vraag hoe maatregelen ter
bevordering van artistieke en culturele diversiteit wereldwijd in concreet beleid vertaald kunnen
worden.
Reacties op de verschillende posities van de sprekers worden gevraagd van beleidsmakers,
vertegenwoordigers uit de (Nederlandse) culturele sector, branche vertegenwoordigers en politici.
Daarbij zal zeker ook de weerzin van de politiek in vrijhandelsland Nederland, om lokale artistieke
diversiteit met regelgeving te beschermen, aan de orde komen.
Onder voorzitterschap van Karel van Wolferen (Universiteit van Amsterdam).
Voertaal: Engels
Georganiseerd i.s.m. HIVOS en de Onderzoeksgroep Kunst en Economie
van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht.
De avonddebatten zijn ook live te volgen via Internet, zie:
http://www.balie.nl/live
CONFERENTIEDEELNEMERS:
- Jeebesch Bagchi, Sarai / Raqs Media (Delhi)
- Leonardo Brant (Cultural Research Institute Pensarte, Sao Paulo)
- Susan Burke (Consultant local and regional cultural industries, Trinidad and Tabago)
- Kuan-Hsing Chen (Prof. of Cultural Studies, National Tsing Hua Univ., Taiwan)
- Mariétou Diongue Diop (Director Books and Reading, National Library of Senegal)
- Gillian Doyle (Film and Media Studies, University of Stirling, Scotland)
- Sylvie Duran (Actress and director of Latin American cultural NGO, Costa Rica)
- Ben Goldsmith, (Researcher Australian Key Centre for Cultural and Media Policy)
- Nilanjana Gupta (Professor popular culture, Jadavpur University, Calcutta)
- Mike van Graan, (Writer and cultural administrator, Rondebosch, South Africa)
- Souheil Houissa (Researcher Institut Superieur de Documentation,b University of Manouba, Tunisia)
- Bernardo Jaramillo (Economist in the field of the publishing industry, Bogota)
- Jane Kelsey (Prof. International Economic Regulations, Un. of Auckland, New Zealand)
- Garry Neil (Coordinator International Network for Cultural Diversity, Toronto)
- John Nichols (Washington correspondent of The Nation (tbc))
- Nina Obuljen (Editor Culturelink, Zagreb - K.S. Park, Legal Advisor Korean Film Commission,
Seoul)
- Caroline Pauwels (Prof. European Commu-nication Policy, Vrije Universiteit Brussel)
- Tatiana Razmustova (Russian Institute for Cultural Research, Moskou)
- Alinah Kelo Segobye (Botswana Cultural Council, senior lecturer Un. of Botswana)
- Rafael Segovia (Writer, professor, director Artual, Mexican Artists' Touring Agency )
- Joost Smiers (Professor of political science of the arts, HKU, Utrecht School of the Arts)
- Yvon Thiec (Secretary General Eurocinema, Brussel (tbc))
- Inge van der Vlies (Professor in Administrative and Communication Law, Universiteit van
Amsterdam)
- Roger Wallis (Chairman Swedish Society of Popular Music Composers, Stockholm)
- Gina Yu (President Korean Coalition for Cultural Diversity in the Moving Images, Seoul)
Joost Smiers
ARTS UNDER PRESSURE
Promoting cultural diversity in the age of globalization
London 2003 (Zed Books)
De WTO-top in Cancun is mislukt. Welke perspectieven biedt dit voor het culturele leven in alle
delen van de wereld? In zijn nieuwe boek Arts Under Pressure, dat zojuist bij Zed Books in London
verschenen is, toont Joost Smiers zich optimistich over de mogelijkheden de mondiale dominantie van
enkele culturele conglomeraten te doorbreken. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
bepleit dat de toegang tot de middelen van de communicatie zo open mogelijk is, zeker op cultureel
gebied, om het even of dat gaat om entertainment of om artistiek werk dat een iets hogere graad van
concentratie vraagt. Aan die openheid schort het meer en meer.
Joost Smiers merkt op dat er aan de ene kant grote reden tot vreugde is. Overal ter wereld zijn er
waanzinnig veel kunstenaars die in alle soorten en genres artistiek werk creëren en vertonen.
Culturele diversiteit is een realiteit, maar - om een voorbeeld te noemen - de zeshonderd films die
jaarlijks in Europa gemaakt worden, worden nauwelijks in Europa vertoond, laat staan dat er films
te zien zijn uit andere delen van de wereld behalve uit Hollywood. Dat is het eerste probleem.
Een, voor het grote publiek abstracter probleem is dat de beslissingsmacht over de produktie,
distributie en promotie van artistiek werk steeds meer samengebald is in de handen van enkele
culturele giganten, die beslissen wat geselecteerd wordt en in welke sfeer artistiek werk, dus ook
entertainment, gepresenteerd wordt. Vanuit het perspectief van mensenrechten en democratie is dit
ontoelaatbaar.
Een derde probleem is dat deze conglomeraten het eigendom - dat wil zeggen het auteursrecht -
bezitten over een dagelijks groeiende hoeveelheid materiaal. Zo bezit Corbis, de
beeldrechtmaatschappij van Bill Gates, de rechten van 65 miljoen foto' s en ander soort beelden.
Het moment is niet ver weg meer dat vrijwel alle artistieke materiaal - films, muziek, teksten,
afbeeldingen, enzovoorts - in het bezit is van enkele eigenaren. Zij bepalen dus of en hoe wij ons
culturele erfgoed van heden en verleden mogen gebruiken en tegen welke betaling. Auteursrechten
gaan allang niet meer over een fatsoenlijke betaling aan kunstenaars voor hun geleverde prestaties.
Door het bestaan van de wereldvrijhandelsorganisatie WTO zijn culturele mammoetindustrieën in staat
geweest markten overal ter wereld te penetreren met hun produkten. Joost Smiers analyseert in Arts
Under Pressure dat er een terugweg is waardoor verscheidenheid, ook wat betreft de beslissingsmacht
over het maken en verspreiden van artistiek werk, weer in handen komt van velen. Cultuur moet
teruggetrokken worden uit de WTO om plaats te maken voor een Conventie over Culturele Diversiteit
die de aangesloten landen het recht geeft hun culturele landschap zo te regelen dat culturele
verscheidenheid ook echt en waarneembaar gestalte kan krijgen. Het idee voor zo'n Conventie over
Culturele Diversiteit wordt over enkele weken tijdens de najaarszitting van Unesco behandeld. Op
uitnodiging van Joost Smiers studeren op 25, 26 en 27 september ruim twintig experts uit de hele
wereld in De Balie over de vraag wat voor soorten regelgeving geschikt zijn om culturele
diversiteit te bevorderen.
Daarnaast maakt Joost Smiers de verreikende analyse dat ons huidige systeem van auteursrechten z'n
langste tijd gehad heeft en aan vervanging toe is. Om culturele verscheidenheid en een goed inkomen
voor kunstenaars te garanderen stelt hij voor dat kunstenaars een afgeperkt eigendomsrecht hebben
over hun werk waarna het terugvalt in het publieke domein. Dit bevordert ook de creatieve adaptatie
waardoor culturele industrieën het exclusieve eigendom over artistiek werk verliezen. Het is,
bijvoorbeeld, niet te rechtvaardigen dat een Nederlandse rechter onlangs een Russische creatieve
adaptatie op Harry Potter verboden heeft.
In Arts Under Pressure wordt ook de inhoud van op massale schaal geproduceerd artistiek werk
geanalyseerd: de corporate culture, het geweld in de media, en de vraag of dit invloed heeft. De
verrassende conclusie is dat wat niet getoond wordt in de media - denk aan waarden als
solidariteit, voorzichtigheid en respect - meer invloed heeft dan de rondvliegende armen en het
spetterende bloed. Het absoluut stellen van de vrijheid van meningsuiting in het Westen wordt in
veel andere delen van de wereld vreemd gevonden. Joost Smiers oppert dat de mondiale culturele
dialoog , dus ook met de Arabische wereld, alleen maar kan slagen als het overdenken van een begrip
als verantwoordelijkheid niet uit de weg gegaan wordt.
_________________
kaartverkoop en reserveren:
toegangsprijs debat: ¤E 7,50, met korting: E 5,00
openingstijden kassa: op werkdagen van 13.00-18.00 uur of tot aanvang
programma.
In het weekend 1 1/2 uur voor aanvang.
telefonisch reserveren: 020 55 35 100 tijdens openingstijden tot drie
kwartier voor aanvang.
debalie / Kleine-Gartmanplantsoen 10 / 1017 RR / Amsterdam
 E-Mail: live@balie.nl  Website: http://www.balie.nl/reclaim
|
