|
|  |
Mars voor Democratie
Gied Ten Berghe - 21.03.2003 15:23
dit artikel verschint vandaag ind e GPD bladen naast een interview met Mient Jan Faber. Het zet uiteen waarom Pax Christi in tegenstelling tot het IKV wel oproept om te demonstreren.
Naar Amsterdam voor recht en democratie
De oorlog is losgebarsten. Onze premier sprak nog eens plechtig uit dat Nederland geen troepen stuurt. “Daarvoor is geen draagvlak in de samenleving”, zei hij. Maar politiek steunt zijn centrum-rechtse kabinet dit avontuur wel. Het vertrouwen van velen in de democratie heeft een knak gekregen.
Wereldwijd is de bevolking in verzet gekomen tegen de nieuwe Amerikaanse veiligheidspolitiek. Die politiek gaat ervan uit dat in de ‘war on terrorism’ afschrikking en ‘containment’ (indamming van een vijand zonder oorlog) passé zijn. In geval van vermeende dreiging veroorlooft de VS zich de eerste klap uit te delen. Maar over de doelen van déze klap is de Amerikaanse regering nog steeds niet eenduidig. Er zijn de neo-conservatieve ‘fundi’s’, gedreven door hun zendingsdrift, die de hele Arabische wereld vanuit Irak willen omvormen naar westers model en er zijn de ‘realo’s’ van de CIA en het State-Department die sober spreken over ‘regime change’: het uitschakelen van de dictator van Bagdad c.s. - en dan zo gauw mogelijk weer wegwezen. Pax Christi herkent zich in geen van beide scenario’s. “Pacificatie van de Arabische wereld, om te beginnen in Irak” is ronduit megalomaan. We hebben ook weinig op met het ‘regime change’ vocabulaire. Natuurlijk is de nood van de vele volkeren in Irak groot en tijdens deze oorlog zal die nood nog fors toenemen. Maar je verkoopt nu eenmaal geen knollen voor citroenen.
Pax Christi staat niet alleen in de afwijzing van deze scenario’s. Morgen gaat Nederland opnieuw massaal naar Amsterdam. De vorige demonstratie liet een indrukwekkende aanwezigheid zien van alle rassen, klassen en standen: oude mensen en gezinnen met kinderen, autochtonen en allochtonen, christenen en moslims, links en rechts, zelfs Amerikanen en Irakezen. Eén groot samenbindend verlangen naar vrede had zich van de mensen meester gemaakt. Wèg was ineens de ongeklopte onlust van het jaar daarvoor, wèg de nieuwe onverdraagzaamheid.
Dit nieuwe gemeenschapsgevoel moeten we vasthouden. Maar er is méér om voor te strijden. De demonstratie van morgen is allereerst een mars van treurnis om allen die nu nodeloos het leven laten, omdat zowel Saddam Hoessein als Bush hun kans op vrede hebben laten lopen. Maar het is óók een mars voor recht en democratie. Een mars voor onszelf. Deze oorlog heeft de zekerheden van de oude veiligheidspolitiek onderuit gehaald. Alle grote internationale instituties zijn in een diepe crisis gedompeld. In eigen land gaapt er een giga-kloof tussen de burgers en de demissionaire coalitie van CDA, LPF en VVD. Wàt nou nieuwe politiek? Wàt nou luisteren naar de burgers?
Democratisering van het veiligheidsbeleid, stond begin jaren ’80 voorop in het debat over vrede en veiligheid. In 1977 werkte ik mee aan de start van de IKV-campagne “Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland”. Mensen uit de kerken vonden dat de volkomen geblokkeerde verhoudingen in Europa dringend een vreedzame verandering behoefden. De vredesbeweging in West-Europa ging samenwerken met oppositionele bewegingen in Oost-Europa. Het vredes- en veiligheidsbereid moest worden terug gegeven aan de burgers. Tot in de kleinste dorpen werden door vrijwilligers huis-aan-huis opiniepeilingen georganiseerd. Overal scoorde het voorstel voor een onafhankelijker veiligheidsbeleid grote meerderheden. De centrum-rechtse regering wilde niet luisteren. Toen kwamen er grote demonstraties met tot een half miljoen mensen. Een volkspetitionnement met 4 miljoen handtekeningen was de laatste troef. Nog even werd er gedacht aan burgerlijke ongehoorzaamheid. Maar het was niet meer nodig. Europa wàs al aan het veranderen. De oude ijzervreters van het Kremlin lieten de een na de ander de geest. En toen kwam Gorbatsjow. Na 70 jaar had de politiek van ‘containment’ (indamming van een vijand zonder oorlog) toch gewerkt. Géén bommen op Moskou, Boedapest of Praag, zelfs geen grote oorlog tegen de Russen in Afghanistan, maar een beweging van onderop, een nieuwe generatie in Oost-Europa, vaagde de ene dictatuur na de andere weg. Geduld en vasthoudendheid hadden een kans gekregen.
Democratisering van het veiligheidsbeleid is opnieuw prioriteit nummer één. Opnieuw moeten de Amerikaanse veiligheidsdogma’s worden ontmaskerd en met alternatieven bestreden. Een bezinning op onze geschonden internationale rechtsorde is onontkoombaar, een kritiek op de strategie van eenzijdige ‘preventieve aanval’ is een morele plicht. Maar uit loyaliteit met haar Koerdische partners laat het IKV morgen toch verstek gaan. Jammer, we deelden samen het verlangen naar een democratisering van het veiligheidsbeleid. De Irakese oppositie zal er overigens wel bij zijn. Pax Christi vindt bovendien dat je dictaturen als die van Saddam wèl effectief kunt isoleren, waarbij je tegelijk volhardend de voorwaarden schept voor de tegenkrachten om zich te ontwikkelen. ‘Containment-plus’ was een geheid onderdeel in de Pax Christi-voorstellen van de afgelopen maanden. Deze oorlog is ieders nederlaag, maar we laten het er niet bij zitten, daarom gaan wij wel naar Amsterdam.
Gied ten Berge
Drs. Gied ten Berge is medewerker van Pax Christi Nederland. Hij werkte van 1976 tot 1994 bij het IKV.
 reactie@paxchristi.nl / www.passievoorvrede.nl
 E-Mail: hollestelle@paxchristi.nl  Website: http://www.passievoorvrede.nl
|
| Lees meer over: wereldcrisis | | aanvullingen | | uit dit artikel zijn aanvullingen verplaatst naar de ruispagina | |
